اقتصاد۲۴- گروه‌های سنی به دسته‌بندی‌های جمعیتی گفته می‌شود که براساس سن افراد انجام می‌شود و هدف آن تحلیل بهتر خصوصیات اجتماعی، روانی و رفتاری افراد در مراحل مختلف زندگی است.
این دسته‌بندی‌ها به پژوهشگران، سیاست‌گذاران و سازمان‌های مختلف کمک می‌کند تا نیازها، قابلیت‌ها و محدودیت‌های افراد در هر گروه سنی را شناسایی کنند. به طور معمول، این گروه‌ها شامل دوران کودکی، نوجوانی، بزرگسالی و سالمندی هستند که هرکدام ویژگی‌های خاص خود را دارند.
در دوران کودکی، که معمولاً از تولد تا حدود ۱۲ سالگی تعریف می‌شود، رشد جسمانی و ذهنی افراد به سرعت اتفاق می‌افتد. در این مرحله، افراد به آموزش‌های پایه‌ای و حمایت‌های خانوادگی نیاز دارند. پس از آن، دوران نوجوانی آغاز می‌شود که سنین ۱۳ تا ۱۹ سالگی را شامل می‌شود. این دوره با تغییرات فیزیکی، روانی و اجتماعی همراه است و افراد به سمت استقلال و شکل‌گیری هویت فردی حرکت می‌کنند.
بزرگسالی، که از ۲۰ سالگی آغاز می‌شود، شامل مراحل مختلفی مانند جوانی، میانسالی و سالمندی است. در این دوره، افراد به بلوغ کامل رسیده و اغلب وارد بازار کار، تشکیل خانواده و ایفای نقش‌های اجتماعی می‌شوند. سالمندی، که معمولاً از حدود ۶۰ سالگی به بعد در نظر گرفته می‌شود، با کاهش تدریجی توانایی‌های جسمی و گاهی ذهنی همراه است. با این حال، این دوران می‌تواند فرصتی برای بازنگری در زندگی و بهره‌مندی از تجربه‌های گذشته باشد.
دسته بندی گروه‌های سنی
۱. کودکی (از تولد تا ۱۲ سالگی)
کودکی دوره‌ای از زندگی است که از زمان تولد آغاز شده و تا حدود ۱۲ سالگی ادامه می‌یابد. این مرحله شامل دوران نوزادی (۰ تا ۲ سالگی)، خردسالی (۳ تا ۶ سالگی) و کودکی میانی (۷ تا ۱۲ سالگی) است. هدف اصلی تعریف این گروه سنی، توجه به نیاز‌های آموزشی، عاطفی و جسمانی کودکان است. در این دوران، رشد فیزیکی و ذهنی به‌سرعت اتفاق می‌افتد و کودکان برای توسعه مهارت‌های پایه‌ای مانند زبان‌آموزی، تعاملات اجتماعی و شناخت محیط اطراف به حمایت والدین، مربیان و جامعه نیاز دارند.
۲. نوجوانی (۱۳ تا ۱۹ سالگی)
نوجوانی مرحله‌ای حساس و انتقالی از زندگی است که از حدود ۱۳ سالگی آغاز شده و تا پایان ۱۹ سالگی ادامه دارد. این دوره با بلوغ جسمی و جنسی، تغییرات روانی، و جستجوی هویت فردی همراه است. نوجوانان در این سن به سمت استقلال از خانواده گرایش پیدا می‌کنند و مهارت‌های اجتماعی و شغلی خود را گسترش می‌دهند. هدف تعریف این گروه سنی، شناخت چالش‌ها و نیاز‌های مرتبط با بلوغ و کمک به نوجوانان در عبور موفق از این مرحله برای ورود به بزرگسالی است.
۳. بزرگسالی (۲۰ تا ۵۹ سالگی)
بزرگسالی دوره‌ای طولانی و پربار از زندگی است که از ۲۰ سالگی شروع شده و تا حدود ۵۹ سالگی ادامه دارد. این مرحله به چند زیرگروه تقسیم می‌شود: جوانی (۲۰ تا ۳۹ سالگی) که افراد معمولاً به تحصیل، اشتغال و تشکیل خانواده می‌پردازند، و میانسالی (۴۰ تا ۵۹ سالگی) که دوره تثبیت موقعیت‌های شغلی و اجتماعی است. هدف از تعریف این گروه سنی، درک نیاز‌های شغلی، خانوادگی و اجتماعی افراد برای حمایت بهتر از آنها در این مراحل مهم زندگی است.
۴. سالمندی (۶۰ سال به بعد)
سالمندی از ۶۰ سالگی به بعد آغاز می‌شود و آخرین مرحله از چرخه زندگی است. این دوره معمولاً با بازنشستگی، کاهش فعالیت‌های شغلی و تغییرات جسمانی و گاهی روانی همراه است. هدف از تعریف این گروه سنی، فراهم کردن شرایط مناسب برای حفظ کیفیت زندگی سالمندان، حمایت از آنها در مواجهه با چالش‌های مرتبط با پیری و استفاده از تجربه‌های ارزشمندشان در جامعه است. سالمندی می‌تواند فرصتی برای بازنگری در زندگی و پرداختن به فعالیت‌های شخصی و معنوی باشد.
تفاوت تعریف گروه سنی در ایران با استاندارد‌های جهانی
تعریف گروه‌های سنی در ایران ممکن است در برخی موارد با استاندارد‌های جهانی تفاوت‌هایی داشته باشد. این تفاوت‌ها معمولاً به دلایل فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاست‌های داخلی کشور‌ها ایجاد می‌شود. در ادامه به مقایسه آنها می‌پردازیم:
تعریف گروه‌های سنی در ایران
در ایران، گروه‌های سنی بر اساس چارچوب‌های فرهنگی، مذهبی و سیاست‌های آموزشی و اجتماعی تعریف می‌شوند:
بیشتر بخوانید:ویتامینی که مصرف زیاد آن منجر به حمله قلبی می‌شود
۱. کودکی: شامل سنین ۰ تا ۱۲ سال است و دوران قبل از دبستان و تحصیلات ابتدایی را در بر می‌گیرد.
۲. نوجوانی: به طور معمول شامل سنین ۱۳ تا ۱۸ سال است و با دوره متوسطه اول و دوم هم‌پوشانی دارد.
۳. جوانی: از ۱۸ تا حدود ۳۰ سالگی تعریف می‌شود و در این مرحله افراد وارد دانشگاه یا بازار کار می‌شوند.
۴. میانسالی و سالمندی: سالمندی در ایران معمولاً از ۶۰ سالگی به بعد در نظر گرفته می‌شود و بازنشستگی رسمی نیز در این سن آغاز می‌شود.
تعریف گروه‌های سنی در جهان
در جهان، گروه‌های سنی بیشتر بر اساس استاندارد‌های سازمان ملل متحد و سازمان جهانی بهداشت (WHO) تعریف می‌شوند:
۱. کودکی: شامل سنین ۰ تا ۱۴ سال است.
۲. نوجوانی: از ۱۵ تا ۱۹ سالگی ادامه دارد و بر مبنای معیار‌های توسعه انسانی، مرحله عبور به بزرگسالی محسوب می‌شود.
۳. جوانی: معمولاً از ۲۰ تا ۳۴ سالگی تعریف می‌شود.
۴. سالمندی: در جهان، سالمندی از ۶۵ سالگی به بعد در نظر گرفته می‌شود، که با نظام بازنشستگی بسیاری از کشور‌ها هماهنگ است.
تفاوت‌های کلیدی میان گروه‌های سنی در ایران و جهان
۱. مرزبندی سنی: در ایران، دوران کودکی و نوجوانی ممکن است به دلیل ساختار آموزشی و فرهنگی کمی کوتاه‌تر یا دقیق‌تر تعریف شود.
۲. بازنشستگی و سالمندی: در ایران، سن سالمندی با سن بازنشستگی (۶۰ سالگی) هم‌زمان است، در حالی که در کشور‌های غربی معمولاً از ۶۵ سالگی آغاز می‌شود.
۳. جوانی: در ایران، جوانی تا حدود ۳۰ سالگی در نظر گرفته می‌شود که به دلیل طولانی‌تر بودن دوره تحصیل و تاخیر در ورود به بازار کار است.
این تفاوت‌ها بازتابی از شرایط اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی هر کشور هستند و باعث می‌شوند رویکرد‌ها و سیاست‌ها در حوزه‌های آموزشی، رفاهی و اجتماعی متفاوت باشد.