اقتصاد۲۴- سفر مسعود پزشکیان، رییس‌جمهور ایران به روسیه در شرایطی انجام شد که تحولات بین‌المللی به ویژه جنگ اوکراین و آغاز به کار دولت دوم دونالد ترامپ، زمینه ساز تغییرات عمده‌ای در معادلات ژئوپلیتیک جهان شده است. از نظر گروهی از تحلیلگران این سفر و امضای سند راهبردی مشترک ۲۰ ساله میان تهران و مسکو نه‌تنها به عنوان یک اقدام دیپلماتیک، بلکه به عنوان یک گام کلیدی در راستای اجرای اسناد همکاری متعددی میان ایران و روسیه تلقی می‌شود که می‌تواند به طور قابل توجهی بر روابط دوجانبه و امنیت منطقه‌ای در بلندمدت تاثیر بسزایی داشته باشد. به باور و ارزیابی گروهی دیگر از تحلیلگران این توافق ۲۰ ساله که شامل همکاری‌های گسترده‌ای در زمینه‌های مختلفی ازجمله انرژی، نظامی و هسته‌ای است، در شرایط کنونی به ویژه در مواجهه با تحریم‌ها و فشار‌های غرب، اهمیت مضاعفی پیدا کرده است.
در همین باب گمانه‌زنی‌های متعددی مطرح شده است. به باور گروهی این توافق می‌تواند به ایران کمک کند تا از کارت‌های خود در رایزنی‌های احتمالی با طرف غربی استفاده کند. گروهی دیگر، اما با اشاره به همزمانی این سفر با تشدید درگیری‌ها در اوکراین مدعی شدند گسترش ابعاد همکاری دو بازیگر می‌تواند بسترساز تنش شود. حال آنکه نگاهی دیگر به ابعاد جدید همکاری‌های تهران و مسکو وجود دارد و آن اینکه سفر پزشکیان به روسیه نمایانگر تلاش‌های ایران برای تقویت روابط استراتژیک در شرایطی حساس است.
ذیل این تحلیل به نظر می‌رسد این سفر می‌تواند به عنوان یک فرصت برای بررسی چالش‌های موجود و تقویت همکاری‌های دوجانبه در زمینه‌های مختلف، ازجمله امنیت انرژی و همکاری‌های نظامی، عمل کند. هر چند که باتوجه به اختلافات ژئوپلیتیک و راهبردی میان تهران و مسکو، موفقیت این سفر و اجرای توافقات آن، به عنوان یک آزمون جدی برای روابط ایران و روسیه در آینده نزدیک محسوب می‌شود. به این بهانه روزنامه اعتماد با هدف واکاوی ابعاد مهم توافق راهبردی ۲۰ ساله میان ایران و روسیه و تاثیرات آن بر رویکرد احتمالی دول غربی مشخصا امریکا و تروییکای اروپایی در ارتباط با تهران با حسن بهشتی‌پور، کارشناس مسائل بین‌الملل و همچنین مرتضی مکی، کارشناس مسائل اروپا گفت‌و‌گو کرده است. بهشتی‌پور با تاکید بر اینکه توافق در باب اسناد بلندمدت میان روسیه و ایران نمی‌تواند پیام و معنای خاصی برای طرف‌های غربی داشته باشد، مرتضی مکی این توافق در بازه زمانی کنونی را حامل پیام قلمداد کرد و گفت امضای چنین توافقی قطعا بر رویکرد‌های احتمالی امریکا و مشخصا تروییکای اروپایی همزمان با ورود رسمی ترامپ به کاخ سفید تاثیرگذار خواهد بود، اما ایران نیز باید از آن تحت عنوان کارتی برای چانه‌زنی با امریکا و اروپا استفاده کند.
مرتضی مکی: ایران به دنبال ایجاد توازن در روابط خود با بلوک شرق و غرب است
مرتضی مکی، کارشناس مسائل اروپا در پاسخ به این سوال «اعتماد» که امضای توافق راهبردی ۲۰ ساله میان ایران و روسیه همزمان با آغاز به کار رسمی دولت دوم ترامپ و نیز آغاز مذاکرات تهران و تروییکای اروپایی چه معنایی می‌تواند داشته باشد، گفت: در ابتدا باید گفت سفر آقای پزشکیان به روسیه، سفری بود که از مدت‌ها پیش برنامه‌ریزی شده بود و به طور قطع با توجه به اهداف سیاسی بلندمدت ایران و روسیه، به ویژه در زمینه تمدید توافق راهبردی تهران و مسکو، اهمیت ویژه‌ای دارد. باید توجه داشت که این سفر در آستانه بازگشت مجدد ترامپ به کاخ سفید می‌تواند پیام‌های سیاسی مهمی برای امریکا و کشور‌های اروپایی داشته باشد.
بیشتر بخوانید:پزشکیان: آماده تضمین امنیت در منطقه هستیم و نیازی به غرب نداریم + فیلم
به باور مکی این اهمیت از آن جهت است که ایران برای هر دو گزینه خود را آماده کرده است؛ هم مقاومت حداکثری و هم پیشبرد مذاکرات برای رفع تحریم‌ها و احیای برجام. این نکته از آنجایی مهم است که پیش از این، آقای عراقچی در سفر به پکن با وانگ ئی، همتای چینی خود درباره اجرای توافق ۲۵ ساله تهران و پکن گفت‌و‌گو کرده بود. این سفر آقای عراقچی و سفر آقای پزشکیان به روسیه از یک طرف می‌تواند نشانه‌ای از تلاش ایران برای ایجاد توازن در روابط با دولت‌های غربی و همچنین روسیه و چین باشد و از طرفی دیگر نیز مورد توجه است و ان اینکه اگر امریکایی‌ها بخواهند سیاست موسوم به فشار حداکثری را مجددا در پیش بگیرند، لازم است از روسیه و چین اطمینان حاصل شود که با وجود این فشار‌های تحمیلی واشنگتن به تهران، دو کشور در مراودات خود با ایران تحت تاثیر اقدامات تهاجمی امریکا قرار نگیرند. مکی در ادامه به «اعتماد» گفت در شرایط کنونی چین و نیز روسیه به طور جدی تحت تحریم‌های امریکا قرار گرفتند و شرایط به گونه‌ای نیست که این دو کشور بخواهند مانند سابق از کارت ایران به نفع خود استفاده کنند.
بنابراین ایران نیز نباید روابط خود را به گونه‌ای با روسیه و چین پیش ببرد که این همکاری‌ها یک‌طرفه و مبهم باشد و در نهایت منجر به دادن امتیازات بیشتری از سوی تهران شود. این کارشناس مسائل اروپا در ادامه گفت‌وگوی خود با «اعتماد» خاطرنشان کرد: به نظر می‌رسد پیامی که ایران از طریق این توافق راهبردی به امریکا و اروپا ارسال می‌کند این است که تهران به دنبال روابطی متوازن با شرق و غرب است و این موضوع قطعا نیز مورد توجه شخص ترامپ قرار خواهد گرفت، چراکه طبیعی است امریکا و همچنین اروپا نمی‌خواهند محور ایران، چین و روسیه همچنان در مسیر همگرایی ادامه پیدا کند و از طرفی تضعیف این محور سه‌گانه می‌تواند به احیای توافق برجام و پیشبرد مذاکرات ایران با اروپا و غرب در حوزه‌های دیگر کمک کند. ایران به دنبال تقویت موقعیت خود در این معادلات پیچیده است و تلاش می‌کند تا از فرصت‌های موجود به بهترین شکل بهره‌برداری کند.
مکی در پاسخ به دیگر سوال «اعتماد» در این باب که آیا این احتمال وجود دارد که رویکرد اتحادیه اروپا تحت تاثیر این توافق تهاجمی‌تر شود یا خیر، گفت: واقعیت این است که از زمان حمله روسیه به اوکراین طی سه سال گذشته ایران هزینه‌های زیادی را به دلیل ادعا‌هایی که درخصوص همکاری‌های نظامی با روسیه مطرح می‌شده، پرداخت کرده است. ادعا‌هایی از قبیل همکاری پهپادی میان تهران و مسکو و همچنین ادعای ارسال موشک‌های بالستیک به روسیه. هر چند که این ادعا‌ها توسط مقامات ایرانی رد شده و حتی رییس‌جمهور اوکراین صراحتا خلاف مواضع اتحادیه اروپا منکر چنین ادعایی شده است. به باور مکی این در حالی است که اروپایی‌ها در شرایط کنونی به واقع دنبال صحت سنجی روایت‌های ادعایی مانند همکاری‌های نظامی تهران و مسکو نیستند بلکه آن را بهانه‌ای برای اعمال فشار‌های مکرر خود به ایران قرار داده‌اند. بنابراین مساله همکاری نظامی ایران و روسیه باید در این راستا مورد تحلیل و ارزیابی قرار بگیرد. مکی در ادامه به «اعتماد» گفت: دور جدید رایزنی‌هایی که اخیرا میان ایران و سه کشور اروپایی برگزار شده در این زمینه بسیار اهمیت دارد و تداوم این گفت‌و‌گو‌ها می‌تواند به رفع این سوءتفاهم‌ها بالاخص در حوزه همکاری نظامی ایران با روسیه کمک کند. مکی در ادامه تاکید کرد که گفته می‌شود که در بخشی از توافقنامه راهبردی ایران و روسیه به همکاری‌های نظامی - امنیتی طرفین اختصاص داده شده است.
با این حال، به احتمال زیاد نه ایران و نه روسیه تمایلی به افشای جزییات این بخش از این توافق نخواهند داشت. در عین حال همواره گمانه زنی‌هایی درخصوص ارسال جنگنده‌های سوخو-۳۵ و همچنین پدافند موشکی اس- ۴۰۰ به ایران مطرح بوده است. هرچند که تاریخ‌هایی برای ارسال این سلاح‌ها به ایران مشخص شده، اما مسکو در این زمینه به وعده‌های خود عمل نکرده است. به باور این کارشناس مسائل اروپا اکنون، اما با توجه به شرایط سیاسی کنونی و تنش‌های موجود میان مسکو و غرب، به نظر می‌رسد که ایران نیز نمی‌خواهد همکاری‌های نظامی خود با روسیه را دچار اختلال کند. اما در هر صورت، حساسیت در غرب نسبت به همکاری‌های نظامی ایران و روسیه وجود دارد و نمی‌توان آن را نادیده گرفت. اما این کارتی است که دراختیار ایران وجود دارد و می‌تواند به بهترین شکل ممکن در قبال امریکا و اروپا از آن استفاده کند.
به باور مکی، اما گزاره دیگری نیز وجود دارد و ان این است که همکاری‌های اقتصادی ایران و غرب به همان میزان می‌تواند امید‌هایی را ایجاد کند که غربی‌ها بتوانند از تقویت محور سه‌گانه ایران و روسیه و چین جلوگیری کنند. ایران می‌تواند از این روابط به نفع خود بهره‌برداری کند و در عین حال سعی کند تا از فشار‌های سیاسی و اقتصادی غرب کاسته شود. اما به اعتقاد این کارشناس مسائل اروپا باید منتظر بمانیم تا ببینیم چه سیگنال‌هایی میان تهران و واشنگتن طی روز‌ها و ماه‌های اخیر رد و بدل خواهد شد و در نهایت ترامپ در قبال ایران از چه رویکرد پیروی می‌کند؛ سیاست موسوم به فشار حداکثری یا بهبود روابط برمبنای مدیریت تنش‌ها.
مکی در ادامه گفت‌وگوی خود با «اعتماد» خاطرنشان کرد: هر یک از این دو رویکرد محقق شود روابط تهران و مسکو نیز در واکنش به سیاست‌های امریکای تحت رهبری ترامپ تحت تاثیر قرار گرفت. این گزاره در مورد چین نیز قابل استناد است. به عبارتی سیاست‌های ترامپ در قبال چین نیز به همان نسبت تنظیم خواهد شد. مکی در پاسخ به دیگر سوال «اعتماد» در این باب که با وجود اختلافات عمیق ژئوپلیتیکی و بعضا تضاد منافعی که میان تهران و مسکو در عرصه‌های مختلف وجود دارد این توافق چقدر قابلیت اجرا دارد، گفت: واقعیتی که وجود دارد این است که همواره این انتقاد نسبت به نوع مراودات ایران و روسیه وجود داشته که روسیه با پیگیری سیاست‌های بعضا متناقض مشخصا در قفقاز و همچنین در خاورمیانه، سیاست‌هایی در تضاد با منافع ایران را پیگیری کرده است. همچنان این ادعا از سوی تحلیلگران مطرح است که این بازیگر به ویژه در اختلافات سیاسی‌اش با دیگر کشور‌ها بعضا از ایران به عنوان یک کارت بازیگری استفاده کرده است.
بیشتر بخوانید:فیلم/ ادای احترام پزشکیان به آرامگاه سرباز گمنام روسیه
به باور مکی با این حال، باید به این نکته توجه کرد که جمهوری اسلامی ایران در موقعیتی قرار دارد که گزینه‌های محدودی دراختیار دارد و ناگزیر به انتخاب بین همین گزینه‌های محدود است. لحاظ این گزاره و به عبارتی اختلافاتی که میان سیاست‌های روسیه و ایران در منطقه قفقاز و خاورمیانه وجود دارد ممکن است بر روابط آتی تهران و مسکو سایه بیفکند و نمی‌توان این این معضل را نادیده گرفت. مکی، اما در ادامه به «اعتماد» گفت که به نظر می‌رسد ایران با توجه به شرایط و محدودیت‌هایی که دارد، تلاش می‌کند با وجود این تنش‌ها و اختلافات، روابط بلندمدت خود را با روسیه تنظیم کند.
این کارشناس مسائل اروپا در پایان گفت‌وگوی خود تاکید کرد که توجه داشته باشید ایران در این موضوع یعنی توافق راهبردی ۲۰ ساله ملاحظات خاص خود را دارد. به عبارتی روس‌ها انتظار داشتند که ایران الحاق کریمه به خاک روسیه را رسمیت بشناسد، اما ایران این موضوع را نپذیرفت. این موضوع نشان می‌دهد که ایران تلاش می‌کند ملاحظات خود را در روابط با روسیه لحاظ کند و با توجه به این ملاحظات، گسترش مناسبات خود را با این کشور تنظیم کند.
حسن بهشتی‌پور: توافق استراتژیک نقشه راه بلندمدت میان ایران و روسیه است و حامل سیگنالی برای غرب نیست
حسن بهشتی‌پور، کارشناس مسائل بین‌الملل در پاسخ به این سوال «اعتماد» که اساسا امضای توافق راهبردی ۲۰ ساله میان تهران و مسکو در بازه زمانی کنونی می‌تواند حامل پیام یا سیگنال خاصی به واشنگتن در آستانه ورود ترامپ به کاخ سفید باشد یا خیر، گفت که به نظر می‌رسد ادعا‌های مطرح شده بیشتر جنبه تبلیغاتی دارند و واقعیت چیز دیگری است، چراکه به لحاظ تاریخی اولین سند راهبردی بلندمدت میان ایران و روسیه به سفر آقای خاتمی به مسکو در اسفند ماه سال ۱۳۷۹ باز می‌گردد که پیمانی ۵ ساله میان طرفین به امضا رسید و این نخستین همکاری دوجانبه میان تهران و مسکو بعد از انقلاب بود. این پیمان در فروردین ماه ۱۳۸۰ همزمان به تصویب مجلس ایران و روسیه رسید. از آن بازه زمانی به بعد این پیمان رسمیت و جنبه اجرایی پیدا کرد. براساس یکی از بند‌های توافق مذبور اگر دو طرف موافقت می‌کردند قادر بودند هر ۵ سال یک بار این پیمان را تمدید کنند.
به همین ترتیب، این پیمان در سال ۱۳۸۵ تمدید شد و پس از آن در سال‌های ۱۳۹۰ و ۱۳۹۵ نیز تمدید گردید. اما در ۱۴۰۰ که آقای رییسی به مسکو سفر کرد پیشنهاد داد با توجه به تحولات روز، یک توافق جدید و در ادامه اسناد جدیدی در قالب این توافق امضا شود و این توافقنامه جدید به عنوان نقشه راهی برای ۲۰ سال آینده همکاری‌های ایران و روسیه در نظر گرفته شود. طرف روسی نیز این پیشنهاد را پذیرفت. با این حال، سه سال طول کشید تا دو طرف روی بند‌های مختلف این توافق به تفاهم برسند. نهایتا در دی ماه این توافق آماده امضا شد. به باور بهشتی‌پور، اما چه ترامپ به کاخ سفید می‌آمد و چه در انتخابات شکست می‌خورد، این موضوع یک مساله راهبردی است و به عنوان نقشه راهی برای همکاری‌های بلندمدت میان ایران و روسیه به شمار می‌آید.
البته که این همکاری‌ها جنبه‌های اقتصادی، سیاسی، امنیتی و دفاعی را در بر می‌گیرد و یک همکاری گسترده میان دو کشور پیش بینی شده است. این کارشناس مسائل سیاست خارجی در ادامه به «اعتماد» گفت ذیل این پیمان یا نقشه راه سرفصل‌های مختلفی وجود دارد که هر یک نیازمند امضای قرارداد‌های مختلفی است. به عنوان مثال در حوزه‌های حمل و نقل، همکاری‌های فرهنگی، انرژی نفت و گاز و همچنین همکاری‌های دفاعی و نظامی باید قرارداد‌های جداگانه‌ای امضا شود. به عبارت دیگر می‌توان این توافق را به نوعی مشابه توافق ۲۵ ساله ایران و چین قلمداد کرد.
بهشتی‌پور در ادامه گفت‌وگوی خود تاکید کرد: بنابراین به اعتقاد من این توافق پیام خاصی به طرف امریکایی را مخابره نمی‌کند، چراکه به نظر می‌رسد که این پیمان علیه هیچ کشور خاصی نیز نیست. من تصور می‌کنم هدف اصلی آن تاکید بر همکاری دو کشور ایران و روسیه است که در حال حاضر به لحاظ اقتصادی تعاملات‌شان در سطح بسیار محدودی قرار دارد. به عبارتی با توجه به ظرفیت‌های موجود میان تهران و مسکو، همکاری‌های دو کشور در بازه زمانی کنونی شاید به سختی در حدود چهار میلیارد دلار برآورد شود، درحالی که پیش از این یعنی سال‌های قبل به دو میلیارد دلار هم نمی‌رسید. به نظر می‌رسد که دو طرف سعی دارند با این توافق به شکلی تدریجی این همکاری‌ها را گسترش بدهند و در طول ۲۰ سال آینده میزان همکاری‌های اقتصادی خود را به ۴۰ میلیارد دلار برسانند.
این پژوهشگر مسائل بین‌الملل در ادامه گفت‌وگوی خود متذکر شد این توافق به عنوان یک نقطه عطف ددر کارنامه ولت آقای پزشکیان محسوب می‌شود. بهشتی‌پور در ادامه به «اعتماد» گفت: هر چند که به اعتقاد من بهتر بود آقای پوتین به تهران سفر می‌کرد، چراکه اگر نوبتی هم باشد، نوبت ایشان است. سفر‌های رییس فدراسیون روسیه به تهران در گذشته بیشتر کاری بوده و هر بار به دلیل حضور در کنفرانس‌های مختلفی به ایران آمدند. این سفر می‌توانست به گونه‌ای طراحی شود که آقای پوتین برای امضای توافق به تهران بیاید. با این حال، اما توافقی در حال حاضر صورت گرفته و به امضای طرفین رسیده است.
بهشتی‌پور در پاسخ به دیگر سوال «اعتماد» در این باب که آیا دور جدید همکاری دفاعی و تعامل در حوزه انرژی میان تهران مسکو به عنوان بخشی از این توافق می‌تواند برای دول غربی حساست‌برانگیر باشد، گفت: به اعتقاد من، پیش از این، روس‌ها بهانه‌هایی مختلفی برای افزایش همکاری‌های اقتصادی با ایران می‌تراشیدند. جالب آنکه خروج ترامپ از برجام باعث شد اولین شرکت‌هایی که از ایران خارج شوند، شرکت‌های روسی و چینی باشند، چراکه این شرکت‌ها به دلیل ترس از تحریم‌های واشنگتن همکاری خود را با تهران قطع کردند. اما اکنون، با توجه به اینکه روسیه در مقایسه با ایران تحریم‌های گسترده‌تری را تحمل می‌کند، قطعا می‌تواند در زمینه انرژی بدون نگرانی از جانب تحریم‌های امریکا با تهران همکاری داشته باشد.
به باور بهشتی‌پور هر چند که برخی مدعی‌اند که، چون هر دو کشور صادرکننده گاز و نفت هستند، بنابراین رقیب یکدیگر تلقی می‌شوند و نمی‌توانند با هم همکاری کنند. به اعتقاد من، این دیدگاه اشتباه محض است. همچنان‌که روسیه هم‌اکنون با عربستان‌سعودی و امارات همکاری می‌کند و در شرایط تحریم نیز می‌تواند با ایران در زمینه سرمایه‌گذاری استخراج نفت و گاز و انتقال آن از طریق خاک ایران همکاری کند و همین‌طور در برخی زمینه‌های دیگر. بنابراین باید به این موضوع نگاهی واقع‌بینانه داشت.
این کارشناس مسائل بین‌الملل در پاسخ به دیگر سوال «اعتماد» در رابطه با همکاری‌های دفاعی و نظامی ایران و روسیه و واکنش احتمالی امریکا و اروپا نسسبت به این همکاری‌ها گفت: اول اینکه در مورد همکاری‌های دفاعی ایران و روسیه باید گفت این قبیل توافق‌ها از زمان شوروی و دوره آقای هاشمی‌رفسنجانی آغاز و امضا شده است. ایشان سال‌ها پیش در سفری به مسکو توافقاتی را امضا کردند که بر اساس آن، جنگنده‌های میگ - ۲۹ و سامانه پدافندی تور‌ام ۱ به ایران تحویل داده شد. اگر اشتباه نکنم همچنین سوخو‌های ۱۸ یا ۲۳ نیز به ایران منتقل شده است.
بیشتر بخوانید:پزشکیان و پوتین درباره چه موضوعی گفت‌و‌گو می‌کنند؟
به باور بهشتی‌پور در این زمینه باید گفت که اگر غربی‌ها مایحتاج تسلیحاتی ایران تامین می‌کردند، اعتراض به این نوع همکاری‌ها تا حدودی قابل پذیرش بود، اما زمانی که آنها ایران را تحریم کرده‌اند اعتراض‌شان به همکاری‌های دفاعی- نظامی مسکو و تهران محلی از اعراب ندارد. اما در باب ارسال تسلیحات دفاعی توسط ایران به روسیه باید گفت که قرارداد‌های مربوط به پهپاد‌ها و فروش آنها به مسکو پیش از جنگ روسیه و اوکراین منعقد شده و طرح ادعا‌هایی در این راستا بی‌اساس و بلاوجه است. بهشتی‌پور در ادامه به «اعتماد» گفت که روسیه و چین نیز طی این سال‌ها با ایران مشارکت‌های دفاعی داشته‌اند و ایران نیز تلاش داشته همکاری متقابلی با دو طرف داشته باشد، چراکه راهبرد ایران برمبنای خودکفایی دفاعی طراحی شده است. البته که این معنی ندارد و باید بتواند با سایر بازیگران همکاری‌های دفاعی داشته باشد.
بهشتی‌پور در ادامه گفت‌وگوی خود با «اعتماد» خاطرنشان کرد: از طرفی دیگر این همکاری مربوط به آغاز درگیری‌ها در اوکراین نیست. پیش از این نیز تهران و مسکو همکاری‌های دفاعی مهمی داشته‌اند و اکنون نیز این قرارداد ۲۰ ساله است و البته که امیدواریم جنگ اوکراین نیز به زودی به پایان برسد، چراکه این جنگ بی‌حاصل تنها منافع امریکایی‌ها را تامین کرده و این درگیری‌ها منافاتی با توافقات احتمالی دفاعی و نظامی ایران و روسیه طی ۲۰ سال آینده ندارد. اما در هر صورت، به اعتقاد من همکاری بین ایران و روسیه باید پایدار بماند و به عنوان یک محور اصلی در روابط دو کشور برای ۲۰ سال آینده مورد توجه قرار بگیرد نه برای کوتاه‌مدت.
بهشتی‌پور در پاسخ به سوال «اعتماد» در این زمینه که ادعا‌هایی در باب همکاری هسته‌ای میان روسیه و ایران ذیل این توافق مطرح است، گفت: یکی از بند‌های مهم ذیل این پیمان همکاری هسته‌ای و البته شفاف تحت نظارت نهاد پادمانی است. فراموش نکنیم راکتوری که آلمانی‌ها حاضر به ساخت آن در ایران نشدند، نهایتا در سال ۱۹۹۵ توسط روس‌ها ساخته شد. اگرچه این پروژه با تاخیر به سرانجام رسید و قرار بود تا سال ۲۰۰۰ به اتمام برسد، اما درنهایت تا سال ۲۰۱۳ به بهره‌برداری رسید. قرارداد فاز دوم و سوم نیروگاه بوشهر نیز سال‌ها پیش بسته شده و تحت این پیمان راهبردی قرار دارد.
به باور بهشتی‌پور قرارداد‌های موجود در این باره نیز شفاف هستند و مشخص است که روسیه در زمینه انرژی هسته‌ای به ایران کمک می‌کند. هر چند ادعا‌هایی مبنی بر اینکه روسیه ممکن است به ایران سلاح هسته‌ای بدهد، وجود دارد به نظر می‌رسد این قبیل اظهارنظر‌ها بی اساس باشد، چراکه روسیه خود در طول سال‌های گذشته همواره نگران ایران هسته‌ای و بوده و این موضوع به عنوان یک تهدید امنیتی برای مسکو نیز مطرح است. مطبوعات و کارشناسان این کشور نیز مکررا به این موضوع اذعان کرده‌اند که روس‌ها به هیچ عنوان در زمینه سلاح هسته‌ای با ایران همکاری نخواهند کرد و همکاری‌ها تنها در زمینه انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز است.
بهشتی‌پور در ادامه بر این موضوع تاکید کرد که فراموش نکنیم در این زمینه روس‌ها طی سال‌های اخیر کمک‌های بسیاری به ایران کرده‌اند تا تهران بتواند فناوری هسته‌ای را بومی‌سازی کند و در بوشهر طرح‌هایی را اجرا کردند و از طرفی کارشناسان ایرانی نیز به روسیه رفتند و در این زمینه تحقیقات و پژوهش‌های مهمی را انجام دادند. به باور بهشتی‌پور آژانس نیز تاکنون هیچ گزارشی مبنی بر تخلف و وجود شبهه در همکاری‌های هسته‌ای تهران و مسکو ارائه نکرده و این قبیل ادعا‌ها بیشتر به فضاسازی رسانه‌ای مربوط می‌شود.