اقتصاد۲۴ – لایحه جدید درباره حذف چهار صفر از ریال یکی از خبرسازترین تصمیمات اقتصادی دولت در ماه‌های گذشته بوده است. اهالی اقتصاد اعم از کارشناسان، فعالان و مسئولان اقتصادی اما به این طرح جدید با دیده نگاه می‌کنند.
شاید بتوان مهمترین و اصلی‌ترین این تردیدها را در اعمال حذف چهار صفر از پول ملی بدون توجه به دیگر شاخص‌های کلان اقتصادی خلاصه کرد. اقتصاد بلدها معتقدند که حذف صفرها از پول ملی بدون همراهی اصلاحات اساسی اقتصادی مانند اصلاحات بانکی امری بی‌نتیجه خواهد بود.
حذف صفر حتی در کوتاه‌مدت هم مفید است
با این حال امروز(۱۳ مرداد) نظرات دریافتی ایسنا از اقتصاددان‌ها کمی متفاوت از روزهای قبل است به طوری که یکی از اعضای اتاق بازرگانی تهران با بیان اینکه حذف صفر از پول ملی می‌تواند نتایج مثبتی حتی در کوتاه‌مدت داشته باشد گفت که یکی از نتایج این طرح تسهیل محاسبات در سطح کلان است.
عباس آرگون معتقد است که با توجه به تورم قابل توجهی که اقتصاد ایران در طول سال‌ها و دهه‌های گذشته با آن روبرو بوده، اعداد و ارقام در قراردادهای تجاری و بانکی به شدت بالا رفته و همین مسئله محاسبات را در سطوح کلان دشوار کرده که با حذف صفر می‌توان بخشی از این دغدغه‌ها را مدیریت کرد.
به گفته او، هزینه بالای چاپ اسکناس و توزیع آن یکی دیگر از دغدغه‌هایی است که با حذف صفر از پول ملی می‌توان برای آن چاره‌ای جدید پیدا کرد و بخشی از فشار بودجه‌ای موجود در این زمینه را حل کرد.
تقویت ذهنی در ثبات اقتصادی موثر است
امروز جنبه‌های روانی تصمیم جدید دولت نیز مورد توجه برخی اقتصاددانان قرار گرفته است. ساسان شاه‌ویسی در این باره با بیان اینکه تقویت ذهنی و سیاستی در کنار اصلاح روش‌ها در ثبات اقتصادی بسیار کارا خواهد بود، اظهار کرد: در این مسیر نیز تغییر واحد پول از ریال به تومان با حدف چهار صفر از آن موجب تقویت پول می‌شود.
این اقتصاددان با بیان اینکه اگر در مهندسی اقتصادی کشور درست عمل و ارزیابی شود، شاهد برخی چالش‌ها در زمینه حفظ ارزش پول ملی، اعتمادسازی اقتصادی و هویت پول هستیم ادامه داد: تغییر نام پول ملی و حذف صفرهای آن یکی از ابزارهای بازسازی و ارزش‌گذاری پول ملی است. البته باید به مطالبات اقتصاد کلان و خرد در اجرای این سیاست توجه کرد، چرا که بدون نگریستن به واقعیت‌های اقتصادی، هیچ سیاست‌گذاری به اهداف خود نخواهد رسید.
او یکی از مولفه‌هایی که می‌تواند در چالش‌های اقتصادی به ویژه در خصوص ارزش پول ملی کارکرد داشته باشد، را تقویت پول ملی با استفاده از ابزارهای اقتصادی و سیاست‌گذاری صحیح دانست و گفت: بر این اساس حذف چهار صفر از پول ملی در شرایط کنونی سیاست صحیحی است و می‌تواند در تقویت ارزش پول مفید باشد. در شرایط کنونی اقتصاد که رابطه و وابستگی پول ملی به ارزهای خارجی به خصوص دلار کاهش یافته است، ضروت دارد شمایل و عنوان پول ملی نیز بر اساس شرایط کنونی تغییر یابد، چراکه بازسازی پول ملی در اقتصاد در مواجهه با سایر ارزهای خارجی ارزش آن را تقویت خواهد کرد.
حذف صفرها باعث سهولت معاملات می‌شود
اما امروز یکی از مدیران عامل بانک‌ها نیز به عنوان فردی از بدنه سیستم بانکی به طرح حذف چهار صفر از واحد پولی واکنش نشان داده و گفته که حذف چهار صفر با توجه به اینکه ایران در شرایط تورمی قرار دارد، باعث سهولت در معاملات و افزایش ارزش پول می‌شود البته بسیار مهم است که با حذف صفرها به دنبال ایجاد ثبات اقتصادی باشیم.
علی صالح آبادی - مدیرعامل بانک توسعه صادرات - گفت که در حال حاضر برای هر خریدی که انجام می‌دهیم باید حجم زیادی از پول را صرف کنیم و این روند در کشورهای توسعه یافته دنیا مرسوم نیست.
دولت‌ها برای حفظ غرور ملی دست به اصلاحات پولی می‌زنند
یک کارشناس بازار سرمایه نیز در گفت‌وگویی با ایسنا، درپاسخ به اینکه براساس متون علمی، اصلاح پولی در چه صورت انجام می‌شود؟ اظهار کرد: وقتی که نظام مبادلات پولی ناکارآمد می‌شود و اعداد و ارقام پولی اعتبار خود را نزد عموم مردم از دست می‌دهد (مقایسه ارزش پول‌شان با ارزش ارزهای خارجی)، دولت‌ها برای حفظ غرور ملی، افزایش اعتبارشان نزد عموم و جلوگیری از تبدیل پول ملی به ارزهای خارجی اقدام به اصلاح پولی (Currency reform یا Monetary reform ) می‌کنند. در واقع از جمله اقدامات روبنایی برای حذف آثار تورم از روی ارزش پول ملی، اصلاح پولی است.
ولی نادی قومی اضافه کرد: ساده‌ترین روش اصلاح پولی، کاهش صفر است (معمولاً سه صفر) که به نوعی تغییر ضریب محاسباتی است. تجربه کشورهایی که اقدام به اصلاح پولی کرده‌اند، نشان می‌دهد کشورهایی از این اقدام بهره برده‌اند که آن را در قالب یک برنامه جامع‌تر تحت عنوان اصلاح ساختاری نظام مالی، اجرا کرده‌اند.
این کارشناس در پاسخ به اینکه حذف چهار صفر از پول ملی چه تاثیری بر اقتصاد و بازارهای مالی از جمله بازار سرمایه دارد، گفت: تغییر واحد پول ملی اگرچه در ابتدای امر موجب افزایش تورم و انتظارات تورمی می‌شود اما اگر در قالب برنامه ثبات مالی اجرا شود، به تدریج موجب کاهش تورم و افزایش اعتماد عمومی به پول ملی می‌شود.
حذف صفر تجربه‌ای تکراری
حذف صفر از پول ملی مساله جدیدی نیست و در بسیاری از کشورهای دیگر نیز انجام شده است: طبق اعلام نشریه بین المللی علوم اقتصادی و مدیریتی، در طول ۵۰ سال گذشته ۱۹ کشور اقدام به حذف صفر از پول ملی خود کرده‌اند که از بین این کشورها، ۱۰ کشور این کار را دو مرتبه انجام داده اند. صفرها در آرژانتین تاکنون چهار مرتبه، روسیه، اوکراین، لهستان و بلژیک سه مرتبه و در ترکیه، کره جنوبی و غنا یک مرتبه برداشته شده اند.