اقتصاد 24- ارزان فروشی سیمان از جمله مباحثی است که طی سال های گذشته مباحثی را پیرامون صنعت سیمان در کشور پدید آورده است. صنعت سیمان با وجود رکود از سال گذشته تاکنون در حوزه ساخت‌وساز و به‌دنبال آن کاهش مصرف داخلی و همچنین کاهش صادرات به دلیل تعدد قوانین و به‌ویژه قانون پیمان‌سپاری ارزی، افزایش هزینه های حمل و نقل و از دست دادن بازارهای صادراتی، با کاهش تولید و صادرات روبه‌رو شده است.
با توجه به ظرفیت سازی 85 میلیون تن تولید سیمان در سال هنوز بر پله تولید 58 میلون تن سیمان در سال قرار داریم، این در حالی است که صنعت سیمان از جمله صنایع اساسی کشور به‌شمار می‌آید.
در حال حاضر، بالغ بر 72 کارخانه سیمان با مجموع ظرفیت تولید تقریباً 85 میلیون تن سیمان در کشور فعال هستند. بزرگ‌ترین کارخانه‌های سیمان کشور به ترتیب سیمان آبیک، سیمان تهران و سیمان سپاهان هستند. توسعه صنعت سیمان مطابق برنامه راهبردی وزارت صمت و بدون توجه به واقعیت های اقتصادی کنونی کشور صورت گرفته است؛ پیش بینی ها حاکی از تحقق ظرفیت تولید ۹۳ میلیون تن سیمان در چشم انداز ۱۴۰۰ است.
ارزان فروشی سیمان نداریم
موضوع ارزان فروشی سیمان در بازار داخل و صادراتی هرروز داغ تر می شود. عبدالرضا شیخان با رد چنین موردی در فروش سیمان به خبرنگار اقتصاد۲۴ گفت: طبق طرح تصویب شده، جابجایی سیمان از مناطق پرتولید به مناطق پر مصرف، انگیزه تولیدکنندگان را برای ادامه فعالیت بیشتر کرده است.
دبیر انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان با تاکید بر اینکه در سه ماهه نخست سال تولید سیمان 6درصد نسبت به سال گذشته افزایش و 15درصد صادرات این محصول کاهش داشته است گفت: باید برای تقویت بازار و تولید اقدامات لازم اجرایی شود .
به گفته این مسئول از این رو جهت تصویب قیمت و توزیع سیمان در سراسر کشور، طرح جابجایی محصول تولید شده از هشت مرکز اجرایی شده است که در این شرایط در مناطقی که تولید سیمان بیشتری دارد انگیزه برای تولید با انتقال محصول تولید شده به مناطق پر مصرف بیشتر شود. در این بین با توجه به بعد مسافت نیاز است که هزینه حمل و نقل بر عهده تولید کننده باشد، از اینرو بخشی از هزینه مصرف کننده در مقصد کاهش می یابد.
شیخان ادامه داد: در این شرایط رکود که تولیدکننده نیاز به فروش محصولات دارد با این روش تا حدی از متضرر شدن کارخانه ها با توجه به حجم بالای هزینه های تولید کاسته می شود.
دبیر انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان در خصوص صادرات این محصول هم چنین گفت: هیچ تولید کننده ای نمی خواهد محصول تولیدی خود را با کمترین قیمت به فروش برساند اما امروز به دلیل افزایش هزینه های حمل و نقل دریایی و هزینه بنادر، تولید کننده ناگزیر است در زمانی که هیچ تغییر قیمتی در بازارهای هدف پیش نیامده است به نوعی بازار را حفظ کند لذا مجبور است مطابق قیمت جهانی پیش برود از اینرو برخی مدعی هستند که تولیدکنندگان سیمان ارزان فروشی می کنند، این در حالی که تولیدکنندگان صرفا به دنبال حفظ جایگاه خود در این بازارها هستند.
بی انگیزگی در بین تولید کنندگان سیمان
حضور واسطه‌ها در چرخه عرضه و تقاضا از چالش‌های صنعت سیمان است. وجود ظرفیت مازاد قابل توجه و مشکلات مالی تولیدکنندگان سیمان، شرایط را برای فعالیت واسطه‌ها مهیا کرده تا سیمان را به صورت فله‌ای و با قیمت‌های بسیار نازل خریداری کنند به نحوی که قیمت فروش برخی شرکت‌های سیمانی تا 50 درصد زیر قیمت‌های توافقی است.
از سوی دیگر «علی محمد بُد»، بی‌انگیزگی تولید کنندگان سیمان در شرایط رکود این صنعت به دلیل تحریم های خارجی و داخلی را یکی از چالش های صنعت سیمان دانست و به خبرنگار اقتصاد۲۴ گفت: در حال حاضر ظرفیت تولید سیمان، با سیاست رساندن ظرفیت تولید به ۹۳ میلیون تن در چشم انداز ۱۴۰۰ مغایرت دارد و به دلیل مسائل و مشکلات مالی، بین تولیدکنندگان داخلی برای تولید، توزیع و صادرات رقابت منفی شکل گرفته است.
این کارشناس صنعت سیمان، شرایط فعلی را ناشی از برنامه ریزی نامناسب برای این صنعت، اختصاص تسهیلات بانکی کم بهره برای احداث کارخانه ها، اختصاص یارانه انرژی و گاز طبیعی ارزان قیمت برای تولید این محصول می داند و معتقد است که صادرات سیمان به نوعی صادرات سوخت و انرژی است.
به گفته بُد، از 60 میلیون تومان سیمان تولیدی در سال حدود 12 میلیون تن آن به کشورهای چین، بنگلادش، عراق، کویت و افغانستان صادر می شود که این تنها راهی است که تولید کننده برای مواجهه با رکود مصرف داخلی می تواند اجرایی کند اما انتظار بیش از اینهاست چرا که نباید بازارهای صادراتی را از دست بدهیم اما به دلیل مشکلات در صادرات این موضوع با پیچیدگی خاص موجب دور ماندن سیمان از بازارهای هدف شده است.
این کارشناس با انتقاد از ارزان فروشی این محصول در بازارهای هدف گفت: افزایش هزینه های حمل و نقل و بنادر و نادیده گرفتن چالش های صادر کنندگان به همراه باز بودن دست دلالان و تجار کشورهای خارجی برای خرید ارزان قیمت این محصول و ارزان فروشی بیش از حد برخی شرکت ها به دلیل مشکلات مالی، نیز به آسیب های موجود دامن زده است.
وی با بیان اینکه صنعت سیمان کشور با مشکل ریشه ای تولید بیش از حد مورد نیاز، مواجه است و در نتیجه قیمت‌ها به حدی پایین آمده که واحدهای تولیدی برای ادامه حیات خود یا حجم تولید خود را کاهش داده و یا ارزان فروشی می‌کنند ادامه داد: تحریم داخلی و خارجی باعث ضعیف شدن قدرت مانور تولید سیمان در داخل و همچنین در بازارهای خارجی شده است.
بُد تاکید کرد: از اینرو برای بقای این صنعت، تولید کننده ترجیح می دهد دامپینگ را انجام دهد تا اینکه تولید و صادرات این محصول فلج شود. پس نمی توان تولیدکنندگان سیمان را مقصر ارزان فروشی دانست.
این کارشناس بر لزوم حمایت از صنعت سیمان اشاره کرد و گفت: اگر می خواهند به اهداف چشم انداز ۱۴۰۰ نزدیکتر شوند باید با بررسی دقیق تر و منصفانه تر در خصوص کاهش هزینه های سربار بر روی این صنعت گام بردارند و با توجه به اینکه 60 درصد تولیدکنندگان سیمان دولتی و 40 درصد خصوصی هستند در این بین بخش خصوصی به دلیل دور بودن از بدنه دولت متضرر خواهد شد.