اقتصاد 24- ارزش یارانه نقدی چقدر است؟ 45 هزار و 500 تومان یارانه نقدی که سال های ابتدایی دهه 90 پرداخت شد حالا ارزشی به مراتب کمتر از آن زمان دارد. تصمیمی که البته همان زمان هم با حرف و حدیث‌هایی همراه بود و البته نقد وارده به این طرح، عدم در نظر گرفتن دهک‌های پردرآمد و کم درآمد و پرداخت یکسان یارانه به همه بود که در نهایت منجر به افزایش تورم نیز شد.
با این حال از آن سال تا امروز هیچ تغییر و اصلاحی در رویه پرداخت یارانه و یا تغییر در مبلغ آن صورت نگرفت. به نظر می رسد تا قبل از اتمام دولت یازدهم به سبب تبعات اجتماعی که اصلاح این طرح ممکن بود به همراه داشته باشد، دولت ریسک تغییر در این مسیر را نکرد، اما طی چند روز گذشته سخنگوی دولت خبر از حذف 5 میلیون نفر از یارانه بگیران دهک‌های بالا را داد، اما هیچ توضیحی مبنی بر اینکه با حذف این افراد قرار است چه اتفاق دیگری رخ دهد؛ داده نشد؟ اینکه آیا میزان یارانه افراد کم درآمد افزایش خواهد یافت و یا این مبلغ بخشی از ناتوانی دولت در تامین بودجه را جبران خواهد کرد؟
ارزش یارانه نقدی واقعا چقدر است؟
پرویز جاوید، کارشناس مسائل اقتصادی در گفت و گو با اقتصاد24 گفت: ارزش واقعی یارانه‌ها در حال حاضر حدود 8 هزار تومان است که این عدد البته بر مبنای واقعیت‌های اقتصادی و با محاسبه همه جهات تورمی و کاهش ارزش پول محاسبه شده است.
وی افزود: متاسفانه دولت هیچ گونه استراتژی‌ای برای حل معضل یارانه‌ها ندارد. باید دهک‌های بالای جامعه شناسایی شوند و یارانه آن‌ها حذف شود و به جامعه هدف نیازمند، یارانه بیشتری تعلق گیرد.
جاوید تصریح کرد: تا به حال عزمی برای اصلاح این رویه از طرف دولت دیده نشده است. با توجه به اینکه تا پایان کار دولت حدود 16 ماه باقی مانده است شاید چندان رغبتی به اصلاح این امر ندارد. دولت باید در نظر بگیرد رای بالای 24 میلیونی در انتخابات جهت اصلاح همین مسائل به حسابش واریز شد بنابراین مردم انتظار دارند تا اشکالات ساختاری اقتصاد نیز بر طرف شود.
افزایش یارانه نقدی، کاهش یارانه انرژی؟
هرچند تا پایان کار دولت دوزادهم حدود 16 ماه وقت بیشتر باقی نمانده است اما به نظر می‌رسد اصلاح رویه‌های غلط اقتصادی کمترین انتظار مردم از دولت باشد هر چند که این تغییرات با کمی درد همراه باشد. طبق آخرین مطالعات علاوه بر یارانه نقدی ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی که در هر ماه از سوی دولت پرداخت می‌شود، یارانه‌های غیر نقدی نیز شامل یارانه حامل‌های انرژی، کالاهای اساسی و دارو به طور غیر مستقیم در اختیار جامعه قرار می‌گیرد. نکته جالب توجه این است که متوسط یارانه پنهان مستقیمی که هر خانوار ایرانی سالانه دریافت می‌کند حدودا به ۱۰ میلیون تومان می‌رسد. در این بین متوسط دریافتی یارانه پنهان دهک دهم بیشتر از هفت برابر دهک اول است، یعنی ثرتمندان در واقع دارند 7 برابر یارانه بیشتر دریافت می‌کنند.
برخی کارشناسان معتقدند می توان با شناسایی دهک های پایین جامعه و حذف برخی از یارانه‌های پنهان مانند یارانه سوخت و بنزین میزان یارانه نقدی دهک‌های پایین تر را افزایش داد.
جواد صالحی‌اصفهانی از اثرات مخرب یارانه انرژی در اقتصاد ایران می‌گوید و معتقد است صد درصد اولویت دولت باید حذف یارانه عظیم انرژی باشد و نه یارانه نقدی. او می‌گوید در همه سال‌های گذشته هم دولت و مجلس و هم کارشناسان تمام تاکید خود را بر حذف یارانه نقدی گذاشتند، اما در همه دنیا از پرداخت یارانه نقدی به جای یارانه انرژی استقبال می‌کنند.
دولت سال‌هاست به سمت افزایش قیمت حامل‌های انرژی نرفته چون از تبعات سیاسی و نارضایتی مردم نگران است. اما این استاد دانشگاه می‌گوید راهکار ساده، حذف بخشی از یارانه انرژی و همزمان افزایش یارانه نقدی است.
این استاد دانشگاه در ادامه می گوید: دولت بر افزایش مقدار یارانه نقدی تاکید می‌کند، اما ارزش واقعی رقم کنونی یارانه حدود 10 هزار تومان است. پرداخت این رقم کارکرد خود را از دست داده و دولت حتماً باید برای افزایش قیمت حامل‌های انرژی مقدار یارانه نقدی را هم افزایش دهد، اما دولت همواره از اعتبار تخصیص داده‌شده به یارانه نقدی گله کرده است.
این اقتصاددان می‌گوید رقم یارانه نقدی در مقابل یارانه‌های دیگری که دولت می‌پردازد بالا نیست و برای حذف یارانه انرژی، تداوم و افزایش یارانه نقدی ضروری است.