اقتصاد 24 - امنیت ملی و اشتغالزایی بالا، دو امتیاز منطقه مکران به عنوان دروازه طلایی کشور است. به گفته مهدی کرباسیان، صادرات یک میلیون و 600 هزار تن آهن اسفنجی یکی از اهداف منطقه مکران است که با توجه به مزیت این منطقه، قابلیت تبدیل شدن به كانون بازرگانی و مبادله های اقتصادی ایران و كشورهای همسایه را داراست، به شرط اینکه حرکت توسعه ای آن روند کاهشی نگیرد و در این مسیر فرصت ها را از دست نداد.
مقامات کشور بر این باورند که سواحل مکران باید توسعه یابد و بر این اساس، با توجه به دسترسی بندر چابهار به آبهای اقیانوس هند و نیز ظرفیت‌های ایجاد شده در این بندر، ستاد توسعه چابهار تشکیل شده و به زودی مقام مسئولی برای انجام هماهنگی‌های میان دستگاه های دولتی در توسعه این بندر انتخاب خواهد شد؛ چرا که موقعیت بندر چابهار به لحاظ توسعه مراودات تجاری ایران بسیار حائز اهمیت است و می‌تواند اثرگذاری مناسبی در رشد فعالیت‌های تجاری ایران داشته باشد.
متولیان حوزه صنعت و تجارت در اظهارنظرهای خود از ایجاد قطب جدید اقتصادی در جنوب شرقی کشور یعنی سواحل مکران واقع در چابهار حمایت می کنند و معتقدند این منطقه مرزی، چهارراه بزرگ تجاری افغانستان، پاکستان و کشورهای آسیای میانه است و شرایط لازم برای تبدیل شدن به قطب تجاری را دارد.
در برنامه ششم توسعه، سرمایهگذاری در دروازه طلایی کشور مورد توجه قرار گفته و اهمیت اقتصادی بالای این منطقه به گونه ای است که کشورهایی چون هند، کره‌جنوبی و چین برای سرمایهگذاری در مکران وارد عمل شده‌اند. امروز سرمایه گذاران بخش خصوصی داخل کشور با انتقال سرمایه خود به این مناطق انتظار دارند بدون توقف در برنامه های اجرایی و با روند پیشرفت این پروژه بتوانند نتیجه مطلوبی از انتقال سرمایه خود بگیرند نه اینکه تنها نظاره گر فرصت سوزی به دلیل وارد شدن تکان ها به بخش اجرایی باشند.
افق منطقه مکران در برنامه ششم
به گفته مدیر عامل سابق سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران(ایمیدرو) با مطالعه اقتصاد معدن در کشور می‌توان دریافت که سرمایه‌گذاری‌های انجام شده در بخش معدن و صنایع معدنی به‌ویژه در حوزه سنگ‌آهن در منطقه مکران می تواند علاوه بر مسیر توسعه، نجات دهنده اقتصاد کشور باشد. برنامه‌ریزی برای توسعه این منطقه در حالی است که در قانون برنامه ششم توسعه ایجاد سازمان توسعه مکران مصوب شده است.
مهدی کرباسیان ، مدیر عامل سابق ایمیدرو در خصوص انگیزه ایجاد چنین منطقه ای در کشور در گفتگو با خبرنگار اقتصاد24 می گوید: ویژگی توسعه و راه اندازی منطقه مکران به دلیل اهمیت جغرافیای آن است. امیدوارم که دولت در راستای تکمیل طرح های این منطقه همچنان تا انتها مصمم و پیگیر باشد.
مدیر عامل سابق ایمیدرو در ادامه با تاکید بر اینکه لجستیک این منطقه با توجه به نیاز اقتصادی کشور طراحی شده است گفت: این منطقه از دو بخش اساسی تشکیل شده که از جاسک شروع و تا مرز پاکستان ادامه دارد. حسب نظر رهبر انقلاب کار جدیدی در منطقه جاسک به منظور توسعه آن شروع شده است که پیش بینی می شود با همین روند حمایت، در آینده نزدیک، توسعه این منطقه را شاهد باشیم.
وی با بیان اینکه چابهار محور ترانزیت برای آسیای شرقی شده است، گفت: ساخت و راه اندازی كارخانه فولاد در چابهار با پیش بینی اشتغال 300 نفر و تولید یك میلیون و 600 هزار تن آهن اسفنجی به روش احیای مستقیم سبب رونق اشتغال و تولید در سواحل مكران می شود. ساخت مجتمع فولاد چابهار از سال 1393 در پیكره هشتم صنعتی منطقه آزاد چابهار آغاز شده و در مرحله نخست است كه بر اساس پیش بینی ها تا دو سال آینده به بهره برداری می رسد. برای اجرای پروژه، شرکت به دنبال بودجه ارزی آن از صندوق توسعه ملی بود که دو سال در بوروکراسی اداری قرار گرفت.
کرباسیان تصریح داشت: حدود هفت ماه پیش، برداشت بودجه ارزی از این صندوق تصویب شد و امیدواریم به زودی مسیر راه اندازی این کارخانه تشریع شود و اولین کارخانه فولاد در چابهار یعنی فولاد مکران با انتقال به بخش خصوصی آغاز بکار کند؛ طبق پیش بینی ها این کارخانه سال 1399 به بهره برداری می رسد. در نتیجه می توان به هدف تولید یک میلیون و 600 هزار تن آهن اسفنجی صرفا برای صادرات برسیم.
مدیرعامل سابق سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران ادامه داد: طبق برنامه دولت طرح ها و پروژه هایی که در راستای توسعه جاسک و سواحل مکران تعیین شده است، ایجاد منطقه انرژی جاسک و تبدیل آن به قطب انرژی خاورمیانه، پروژه انتقال گاز طبیعی از طریق خط لوله به عمان، احداث مخازن ذخیره نفت خام و گاز، احداث پالایشگاه، احداث مجتمع پتروشیمی، احداث نیروگاه برق، احداث فرودگاه جاسک، توسعه حمل و نقل جاده ای و ریلی در امتداد ساحل (بندرعباس، جاسک ، چابهار)، ایجاد شهرک صنعتی ایران و چین در جاسک و ایجاد منطقه آزاد جاسک است که البته برخی از این طرح ها هنوز اجرا نشده است.
به گفته کرباسیان، طبق برنامه ریزی قرار بود توسعه همه جانبه، جاسک را به مهمترین بندر دریای عمان مبدل کند اما در سالیان بعد اگرچه توسعه در ابعاد نظامی بخوبی اجرا شد اما این روند در حوزه اقتصادی با سرعت کندی مواجه شد. منطقه ساحلی مکران به دلیل اینکه در جوار دریای عمان قرار دارد و بندر چابهار و جاسک نیز در این منطقه قرار دارند، منطقه‌ای منحصر بفرد است. از ویژگی‌های آن دسترسی به آبهای آزاد و کریدورهای جهانی است که می‌تواند صنایع انرژی‌بر و آب‌بر در این حاشیه مستقر شود. به دلیل محدودیت‌های منابع، امکان توسعه همه پهنه‌های کشور وجود ندارد، اما توسعه سواحل و پهنه مکران در اولویت برنامه ششم است.
فرصت ها و مزیت های منطقه مکران
مدیر عامل سابق ایمیدرو درباره فرصت ها و مزیت های این منطقه می گوید: منطقه آزاد چابهار دارای فرصت های كم نظیر سرمایه گذاری در زمینه فولاد، پتروشیمی و استقرار صنایع بزرگ و كوچك است كه می تواند پس از تكمیل زیرساخت های راه آهن، حمل و نقل هوایی، جاده ای و بندری به كانون اصلی تولید، حمل و نقل، تجارت و ترانزیت تبدیل شود. از جمله مزیت های منطقه آزاد چابهار این است که در آینده كانون بازرگانی و مبادله های اقتصادی ایران و كشورهای همسایه خواهد شد.
کرباسیان با توجه به ابزارهای مورد نیاز جهت صادرات مواد معدنی از منطقه مکران گفت: دسترسی ایران به گاز، مورد توجه کشورهاست. یکی از کشورهایی که طرح سرمایه گذاری اش در راه اندازی کارخانه در این منطقه به دلیل شرایط مناسب مطرح و تا پای اجرا هم رسید، ایتالیا بود که در ابتدا قرار بود شرکتی از این کشور یک کارخانه 4 میلیون تنی آهن اسفنجی در منطقه تاسیس و راه اندازی کند پس از لغو برجام، این سرمایه گذار ایتالیایی طرح را متوقف و به ایتالیا برگشت.
وی در پایان خاطرنشان کرد: پس از آزادسازی افغانستان از دست طالبان، این کشور تمایل زیادی به مبادلات تجاری با سایر کشورها به ویژه ایران دارد. از این رو طبق قراردادهای منعقد شده، اقلام معدنی این کشور از چابهار صادر خواهد شد و در حوزه معادن با ایران همکاری خواهد داشت.