اقتصاد24- رشد سپرده های کوتاه مدت ، می تواند زنگ خطری برای اقتصاد باشد؟ آشفتگی ها و نوسان‌های پیش آمده در سال گذشته سبب شد تا تصمیم گیری در خصوص برنامه‌ریزی و سرمایه گذاری در اقتصاد کمی مبهم به نظر برسد. در واقع نداشتن چشم انداز روشن در اقتصاد کشور سرمایه‌های مردم را دچار ترس و البته سردرگمی کرده است. در این رابطه مسعود خوانساری رئیس اتاق بازرگانی تهران نیز با ارائه آماری گفته است: «نقدینگی به میزان 25 درصد در 12 ماه منتهی به خرداد 98 افزوده شده بود و اکنون به مبلغ 1980 هزار میلیارد تومان رسیده است ضمن اینکه سهم پول از نقدینگی به میزان 15 درصد افزایش داشته است که معنای آن این است که گرایش مردم از سپرده‌های بلندمدت به سمت سپرده‌های کوتاه‌مدت بیشتر شده است. به نحوی که 150 هزار میلیارد تومان از سپرده‌های بلندمدت کم شده است و احتمال دارد این عدد به سمت سوداگری رفته باشد.»
اما آیا می توان امیدوار بود که با ادامه روند ثبات در اقتصاد طی 6 ماهه نخست سال بتوان عدم امنیت روانی پول را کاهش داد؟ به نظر می‌رسد سرمایه‌های مردم این روزها در حالتی از تعلیق و هنوز منتظر تکانه‌ای احتمالی قرار گرفته‌اند. در این شرایط پول های مردم از سپرده های بلند مدت به سپرده های کوتاه مدت تبدیل شده اند موضوعی که به زعم کارشناسان می تواند یک خطر جدی برای اقتصاد باشد.
پول های مردم از بانک خارج شده است؟
سعید مسگری کارشناس مسائل اقتصادی در گفت و گو با اقتصاد24 می گوید: بعضاً مطرح می شود که پول های مردم از بانک خارج شده و یا خارج خواهد شد که این حرف اساساً از نظر اقتصادی درست نیست، چراکه پول ها همواره در بانک هستند.
وی می افزاید: نقدینگی شامل دو بخش پول و شبه پول است و که همواره بیش از ۸۰ درصد از حجم نقدینگی را شبه پول تشکیل می دهد و آن ها در بانک ها هستند. زمانی که گفته می‌شود پول از بانک خارج می شود در واقع سهم شبه پول کاهش پیدا می‌کند و سهم پول افزایش می‌یابد
مسگری یادآور می شود: بنابراین وقتی پول از بانک خارج می شود به معنای آن است که پول از حساب های بلند مدت خارج و در اقتصاد به گردش درآمده است.
چرا مردم سپرده هایشان را کوتاه مدت کرده اند؟
این کارشناس اقتصادی در ادامه اظهار می کند: در شرایطی که نرخ سود بانکی مناسب باشد و شرایط تورمی نباشد؛ مردم معمولاً سپرده هایشان را به صورت بلند مدت در بانکها می‌گذارند و از آن بهره می‌برند. اما زمانی که تورم بالا باشد، سود بانکی واقعی منفی شده و برای مردم به صرفه نیست که پول خود را در بانک سپرده گذاری کنند چرا که ارزش پول کاهش پیدا می‌کند.
وی ادامه می دهد: در این شرایط مردم پول خود را به سمت بازارهای دیگری خواهند برد و همین موضوع باعث کاهش شبه پول خواهد شد. بنابراین انتظارات تورمی و تورم باعث حرکت پول به سمت بازارهای دیگر می شود، اتفاقی که سال گذشته رخ داد و برخی از بازارها دچار بی ثباتی شدند.
مسگری تاکید می‌کند: سال گذشته حدود 45 درصد رشد پول داشتیم که اتفاق بی سابقه ای در اقتصاد کشور بود و باعث شد که سهم شبه پول در اقتصاد ایران کاهش پیدا کند. این بی ثباتی باعث خروج پول شد و اگر دوباره اقتصاد کشور به ثبات برگردد پول ها دوباره تبدیل به سپرده های بلند مدت خواهد شد.
آینده مبهم اقتصاد و خطر پیش روی آن
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه در حال حاضر شرایط اقتصادی نسبت به سال گذشته بهتر شده است و تا اندازه ای ثبات داشتیم، می افزاید: اما آینده اقتصاد همچنان مبهم است و معلوم نیست که تورم و رشد اقتصادی به چه سمتی خواهد رفت؟ هر چند آمار دقیقی از 6 ماهه نخست سال نیامده است اما شرایط تورمی بهتر از گذشته است اما همچنان رشد منفی و تورم گریبان اقتصاد را گرفته است.
وی می گوید: اگرچه نرخ ارز در نیمه نخست سال کاهش و ثبات را تجربه کرد اما در این شرایط معلوم نیست که قیمت ارز در 6 ماهه دوم سال، افزایش نداشته باشد. در این شرایط که آینده اقتصاد مبهم و غیر قطعی است، فعالان اقتصادی هم دچار سردرگمی شدند و به همین خاطر پول های تبدیل شده به حساب های کوتاه مدت در انتظار هستند تا ببینند نرخ ارز، قیمت کالاها و ... به چه سمتی خواهد رفت.
مسگری اذعان می کند: این افزایش سهم پول از نقدینگی خود برای اقتصاد یک خطر محسوب می شود و ممکن است دوباره این پول‌های سرگردان به سمت بی ثباتی در بازار حرکت کنند.
وی تصریح می کند: در حال حاضر علیرغم اینکه رشد پول در سال گذشته بی سابقه بوده است اما همچنان حدود 85 درصد نقدینگی به صورت شبه پول است و همچنان خطر این وجود دارد که حساب های کوتاه مدت رشد بیشتری داشته باشند و این خود زنگ خطری است که باید متوقف شود.
این کارشناس اقتصادی یادآور می شود: ادامه ثبات و کنترل تورم در اقتصاد می تواند عوامل موثر در رفع این خطر برای اقتصاد کشور باشد. در واقع ادامه ثبات از سرگردانی پول ها برای بی ثبات کردن بازارها جلوگیری خواهد کرد.