رونمایی از راهکار سقوط آزاد قیمت مسکن

اقتصاد۲۴- ÙØ±Ø´ÛŒØ¯ ایلاتی با تأکید بر اینکه در طرح «مالیات بر خانه‌های خالی» نباید نگاه درآمدی به این پایه مالیاتی وجود داشته باشد Ùˆ این مالیات ماهیتاً ابزاری تنظیم‌گر است، گفت: در فرآیند سیاست‌گذاری این طرح، پیشنهاداتی مطرح بود مبنی بر اینکه نرخ مالیات باید بسیار بالا Ùˆ در سطحی مانند Û³Û° درصد ارزش ملک تعیین شود.

وی افزود: تعیین چنین نرخی می‌توانست موجب شود مالکانی که واحد‌های خالی در اختیار دارند، واحد‌های خود را به فروش برسانند یا اجاره دهند تا ثبات قیمتی و حتی کاهش قیمت در بازار اجاره مسکن حاصل شود، اما به‌دلیل ضعف زیرساخت‌های اطلاعاتی کشور و ناتمام بودن سامانه املاک و اسکان، مالکان انگیزه لازم برای عرضه واحد‌های خود را ندارند.

ایلاتی بیان کرد: اگر زیرساخت‌ها تکمیل بود، شرایط متفاوت می‌شد؛ اما درحال حاضر سامانه‌ها ناقص است و اطلاعات دقیقی از مالکین، ساکنین و همچنین وضعیت اشغال یا خالی بودن واحد‌ها وجود ندارد. به‌طور کلی باید نرخ مالیات به‌گونه‌ای تعیین شود که بازدارندگی کافی داشته باشد. به همین دلیل پیشنهاد ما این بود که اگر واحدی به‌عنوان خانه خالی شناسایی شد، ۳۰ درصد ارزش روز ملک به‌عنوان مالیات اخذ شود.

وی ادامه داد: با این حال، عده‌ای در آن زمان معتقد بودند که برای ایجاد فرهنگ مالیاتی و جا افتادن پایه‌های مالیاتی، نرخ‌های پایین‌تر مناسب‌تر است. بر همین اساس، مالیات بر خانه‌های خالی درصدی از مالیات بر اجاره ملک در نظر گرفته شد؛ به‌صورت ۶ برابر، ۱۲ برابر و ۱۸ برابر مالیات بر اجاره به‌عنوان پایه محاسبه. اما عملکرد دو سال اخیر نشان داده که طرح اخذ ۳۰ درصد از ارزش کل ملک به قیمت روز به‌عنوان مالیات می‌توانست کارآمدتر باشد و همان‌طور که پیش‌بینی می‌کردیم، امکان نقره‌داغ کردن مالکانی که خانه‌های خود را عرضه نمی‌کنند، فراهم می‌شد.

بیشتر بخوانید:بازار مسکن آرام است، اما نیمی از تهرانی‌ها مستاجرند

این کارشناس ارشد بازار مسکن تصریح کرد: با توجه به شرایط فعلی و تا زمانی که سامانه‌ها تکمیل نشده و سامانه املاک و اسکان پوشش صددرصدی مالکین و ساکنین را نداشته باشد، به نظر می‌رسد لازم است نرخ مالیات بر خانه‌های خالی حتی تا ۳۰ درصد ارزش ملک تعیین شود تا در صورت شناسایی واحد خالی، مالک انگیزه کافی برای عرضه ملک داشته باشد.

وی با اشاره به میزان اخذ مالیات بر خانه‌های خالی، یادآور شد: طبق آخرین آمار، رقم بسیار ناچیز و حدود ۳۰۰ میلیارد تومان در یک سال بوده است؛ شاید در مجموع عملکرد حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیارد تومان. اما نباید به عدد محقق‌شده نگاه کرد؛ زیرا این رویکرد اشتباه است. طرح اخذ مالیات زمانی موفق است که رویکرد درآمدی ایجاد نکند. دولت باید اطلاع‌رسانی کند که از ۶ ماه دیگر این مالیات اجرا می‌شود تا کسانی که خانه خالی دارند، واحد‌های خود را عرضه کنند؛ بنابراین اصلاً نباید به‌دنبال درآمدزایی از این مسیر باشیم.

ایلاتی با اشاره به «نرخ مجاز خانه‌های خالی» گفت: در هر کشور لازم است بخشی از واحد‌ها خالی باشد تا امکان جابه‌جایی وجود داشته باشد؛ نمی‌شود همه خانه‌ها پر باشند. نرخ مجاز خانه‌های خالی حدود ۳ درصد است. اگر مثلاً ۳۰ میلیون واحد مسکونی وجود داشته باشد و بگوییم ۱۰ درصد آن خالی است، این رقم بسیار بالاتر از نرخ مجاز است و وضعیت کنونی نیز همین را نشان می‌دهد.

این کارشناس ارشد بازار مسکن در پایان خاطرنشان کرد: برای اجرای صحیح این موضوع لازم است سامانه‌ای وجود داشته باشد که مشخص کند چه زمانی تعداد واحد‌های خالی از نرخ مجاز بیشتر شده و در آن صورت اخذ مالیات آغاز شود؛ و اگر میزان واحد‌های خالی دوباره به زیر نرخ مجاز بازگشت، اخذ مالیات متوقف شود. اجرای این طرح نیازمند زیرساخت‌های هوشمند، جامع و لحظه‌ای است که در حال حاضر وجود ندارد.