در ۱۰۰ روز اول بیش از ۱۵۰ پروژه اجرایی تعریف کردیم / اصلاحات اقتصادی یک‌شبه و یک‌ساله نیست؛ ۴ تا ۸ سال زمان می‌برد

اقتصاد۲۴- سیدعلی مدنی‌زاده، وزیر امور اقتصادی و دارایی، در مراسم روز دانشجو در دانشگاه صنعتی شریف با اشاره به اینکه در صد روز نخست مسئولیتش بیش از ۱۵۰ پروژه اجرایی در تمامی حوزه‌های زیرمجموعه وزارت اقتصاد تعریف کرده است.

وزیر اقتصاد سپس به عملکرد ۱۰۰ روز اول وزارتش پرداخت و گفت: در همین ۱۰۰ روز اول، من و تیمم در همه حوزه‌ها – از نظام بانکی و بودجه گرفته تا تولید، بازنشستگی، انرژی و بقیه بخش‌ها – تحلیل‌های قبلی را که به صورت طرح‌های نسبتاً آماده وجود داشت، به پروژه‌های اجرایی تبدیل کردیم. تیم‌های بزرگی تشکیل دادیم و نتیجه‌اش شد بیش از ۱۵۰ پروژه اجرایی مشخص برای بیش از ۲۰ معاونت و مرکز مسئولیت وزارت اقتصاد (به علاوه بانک‌ها، بیمه‌ها و شرکت‌های زیرمجموعه). از اصلاح نظام بانکی و بازار سرمایه گرفته تا برنامه‌های دقیق رشد تولید و سرمایه‌گذاری، آسیب‌شناسی جدی خصوصی‌سازی‌های گذشته و اصلاح رویه‌های غلط، نقش مناطق آزاد، و مهم‌تر از همه اقتصاد دیجیتال که یکی از ارکان انقلاب صنعتی چهارم است و اگر از آن غفلت کنیم فرصت طلایی کشور را از دست داده‌ایم.

۶ ابرپروژه‌ای که شخصاً پاسخگوی آن هستم

مدنی‌زاده تأکید کرد: از دل این ۱۵۰ پروژه، ۶ ابرپروژه اصلی داریم که مستقیماً به امضای وزیر است و من شخصاً پاسخگوی آنها هستم. اینها را جدا کردیم تا در پایان مسئولیت بتوانم بگویم قرار بود این کار‌ها انجام شود، حالا ببینیم شد یا نشد؛ حداقل زمان‌بندی مشخص دارد. بعضی مسائل اقتصاد کلان فقط در حیطه وزیر اقتصاد نیست؛ نیاز به تصمیم تیم اقتصادی دولت، اجماع در هیئت دولت و حمایت رئیس‌جمهور دارد و اگر موضوع عمیق باشد، قوای دیگر هم باید پای کار بیایند.

اصلاح نظام بانکی؛ یا اصلاح می‌شوند یا جمع

وی اصلاح نظام بانکی را اولویت اول دانست و گفت: بانک آینده که شما دیدید فقط یک نمونه است. ما بیش از ۱۰ سال است روی اصلاح نظام بانکی کار می‌کنیم. سیستم بانکی کشور خصوصی شده، اما نظارت ذاتی و مؤثر بر آن وجود ندارد. یک هفته بعد از شروع مسئولیت، پروژه تعیین تکلیف بانک آینده را شروع کردیم. هر بانکی – چه خصوصی چه دولتی – اگر ناترازی داشته باشد و از منابع بانک مرکزی برداشت کند، در واقع دارد از جیب مردم برداشت می‌کند. یا اصلاح می‌شود یا جمعش خواهیم کرد.

اداره کشور در فضای «نه جنگ و نه صلح»

وزیر اقتصاد درباره وضعیت بودجه کشور نیز با صراحت گفت: شوک‌هایی که از انتهای سال گذشته شروع شد و بعضی تصمیمات نادرست، کسری بودجه نهفته بسیار سنگینی ایجاد کرد. فضای نه جنگ و نه صلح که بعد از جنگ شکل گرفت، آسیبش از خود جنگ هم بیشتر است. در چند ماه عملاً هیچ درآمدی نداشتیم، اما باید حقوق اساتید، معلمان، بازنشستگان و یارانه‌ها را پرداخت می‌کردیم. اداره کشور در شش ماه گذشته در شرایطی به شدت دشوار انجام شد. همین که کشور اداره شد و متوقف نشد خودش کار بزرگی بود، هرچند هنوز از نقطه مطلوب خیلی فاصله داریم.

مدنی‌زاده خطاب به دانشجویان گفت: شما حق دارید مطالبه اصلاح داشته باشید؛ من خودم هم همین مطالبه را دارم. اما یادمان باشد در چه شرایط و در چه ظرف زمانی هستیم. همین مدیریت وضعیت موجود هم کار بسیار سختی است.

بودجه ۱۴۰۵ نقطه عطف خواهد بود

وزیر اقتصاد در ادامه نشست با دانشجویان شریف اظهار داشت: سال آینده بودجه را با همکاری سازمان برنامه و بودجه کاملاً همکاری کردیم تا به شکل دیگری نوشته شود و بسیاری از دغدغه‌هایی که شما مطرح کردید در بودجه ۱۴۰۵ اصلاح شود. چقدر موفق شویم به توفیق الهی بستگی دارد، ولی تمام تلاشمان را می‌کنیم که بودجه سال آینده نقطه عطفی باشد و ان‌شاءالله در یک فرآیند تدریجی، ریشه‌ای با مشکلات مقابله کنیم.

اصلاحات اقتصادی ۴ تا ۸ سال طول می‌کشد

وی با اشاره به تجربه جهانی اصلاحات اقتصادی گفت: اصلاحات اقتصادی هیچ‌جا یک‌شبه یا یک‌ساله انجام نشده است. کتاب معروف عجم‌اوغلو و جیمز رابینسون را که اخیراً ترجمه شده بخوانید؛ اصلاحات در کشور‌ها چهار سال، هفت سال، هشت سال طول کشیده. خود ترکیه که همه فکر می‌کنند یک‌دفعه در سال ۲۰۰۱ معجزه شد، از بیست سال قبل فرآیند‌های اصلاحی‌اش شروع شده بود. پس خواهش می‌کنم شما که جزو قشر فرهیخته جامعه هستید، واقع‌بین باشید. برنامه روی کاغذ با واقعیت فرق دارد و ما باید واقعیت‌های حکمرانی را در برنامه بگنجانیم.

۲۰ مگاپروژه سرمایه‌گذاری عظیم استارت خورده است

مدنی‌زاده با اشاره به مهم‌ترین نیاز ده سال آینده کشور تأکید کرد: ما به رشد اقتصادی بالا و پایدار نیاز داریم؛ این فقط مسئله اقتصادی نیست، مسئله امنیت ملی است. این رشد بدون سرمایه‌گذاری سنگین اتفاق نمی‌افتد. به همین دلیل دو مگاپروژه خیلی بزرگ طراحی کردیم: اول ۲۰ پروژه عظیم سرمایه‌گذاری که منابعش را تأمین می‌کنیم (تا الان ۳ پروژه استارت خورده و بقیه در راه است) و رئیس‌جمهور شخصاً پیگیر است و دوم طرح اعتبار ملی برای تجمیع منابع مردم و هدایت آن به سمت سرمایه‌گذاری در بنگاه‌های بزرگ (به‌زودی جزئیاتش اعلام می‌شود).

حمایت از بنگاه‌های کوچک و متوسط و صفر شدن مالیات ۹۰ درصد مشاغل

وی به حمایت از بنگاه‌های کوچک و متوسط نیز اشاره کرد: تابستان امسال حدود ۶۵۰ هزار نفر بیکار شدند. با همکاری وزارت کار طرحی را طراحی کردیم که بنگاه‌ها بتوانند نیرو‌های اخراجی را برگردانند؛ هم مشوق مالیاتی داریم هم تسهیلاتی. همچنین از ظرفیت قانونی موجود استفاده کردیم و مالیات نزدیک به ۹۰ درصد مشاغل را صفر کردیم، ۸ درصد زیر ۵۰ میلیون تومان و فقط ۲ درصد بالای ۵۰ میلیون تومان شد تا در شرایط رکودی بیکاری گسترده ایجاد نشود.

اصلاح ساختاری نظام مالیاتی و عادلانه کردن توزیع استانی

وزیر اقتصاد از اصلاحات ساختاری مالیاتی خبر داد و گفت: لایحه‌ای در حال تدوین است تا مالیات بنگاه‌هایی که اشتغال را حفظ یا افزایش می‌دهند به‌طور موقت کاهش یابد و روش فعلی که هر سال ۴۰ درصد روی مالیات سال قبل می‌گذارد، اصلاح شود. همزمان داریم نظام توزیع مالیات بین استان‌ها را عادلانه می‌کنیم؛ الان استاد دانشگاه یا کارخانه‌ای در استانی مالیات سنگین می‌دهد، اما پولش به همان استان برنمی‌گردد و این هم ضد عدالت است هم ضد انگیزه.

هوشمندسازی کامل نظام مالیاتی و پایگاه اطلاعات اقتصادی ایرانیان

وی هوشمندسازی نظام مالیاتی را یکی از ۶ ابرپروژه اصلی دانست و گفت: هر هفته شخصاً جلسه دارم. به‌زودی اعلام می‌کنیم که کل نظام مالیاتی الکترونیکی و داده‌محور می‌شود؛ ممیزمحوری تقریباً حذف خواهد شد. پایگاه اطلاعات اقتصادی ایرانیان با کمک هوش مصنوعی و داده‌کاوی به‌زودی رونمایی می‌شود. تمام تسهیلات، ارز، بیمه، یارانه و ... بر اساس این پایگاه خواهد بود. این همان اتصال علم اقتصاد و فناوری است.

مبارزه با فساد و عدالت مهم‌تر از تورم و رشد

مدنی‌زاده مبارزه با فساد و برقراری عدالت را اولویت شخصی خود دانست: برای من حتی مهم‌تر از کاهش تورم و افزایش تولید، مبارزه با فساد و برقراری عدالت در نظام اقتصادی است. این فساد الان در مالیات، گمرک و بانک به شدت وجود دارد و شش ابرپروژه ما دقیقاً برای زدودن این آسیب‌هاست.

من همان مدنی‌زاده سابقم؛ این کار بدون شما ممکن نیست

وی خطاب به دانشجویان گفت: من همان مدنی‌زاده ۱۶ آذر هستم، همان مدنی‌زاده ۱۴۰۱، همان مدنی‌زاده ۱۳۹۲ که برگشت ایران، همان مدنی‌زاده ۱۳۸۴ که رفت اقتصاد خواند. هیچ‌چیز عوض نشده. اما اگر تنها باشم هیچ کاری نمی‌توانم بکنم. این کار فقط با حضور شما، کمک شما و همراهی تک‌تک شما ممکن است.

سه آسیب بزرگ حکمرانی اقتصادی ایران

وزیر اقتصاد سپس سه آسیب اصلی حکمرانی اقتصادی ایران را ساختار قوانین و شورا‌های موازی و متعارض، تحلیل‌رفتگی شدید سرمایه انسانی در بدنه حاکمیت و ساختار‌های سیاست‌گذاری غلط (مثل یارانه‌های گسترده و ارز چندنرخی که هیچ الگوی علمی ندارد) برشمرد و تصریح کرد: ما در سوئیس نیستیم که یک امضا کنیم و فردا همه چیز درست شود. الان هر تصمیمی بگیریم یا پرونده قضایی می‌شویم یا ترک فعل می‌خوریم، چون قوانین متعارض است. از همه نهاد‌ها استعلام می‌گیرم، هر کدام یک نظر می‌دهند! همین دو هفته پیش سامانه تنقیح قوانین را رونمایی کردیم؛ چندین هزار قانون و بخشنامه متعارض احصا شده و داریم یکی‌یکی حلشان می‌کنیم.

اصلاحات یک الزام حیاتی است

مدنی‌زاده تأکید کرد: اصلاحات در ایران یک فانتزی نیست؛ یک الزام و ضرورت حیاتی است. ۷۰ درصد مردم ایران الان حداقل کالری مورد نیازشان را هم نمی‌توانند تأمین کنند. این موضوع محصول همین ساختار‌های غلط سیاست‌گذاری است که منابع را از پایین به بالا منتقل می‌کند. ما چاره‌ای جز اصلاح تدریجی، عمیق و شجاعانه نداریم و این کار فقط با حضور شما نخبگان ممکن است.