اقتصاد24- تخلفات واردکنندگان موبایل به منظور دور زدن طرح رجیستری موبایل همچنان ادامه دارد. متخلفان با استفاده از اطلاعات مسافران و زائران، به ثبت رجیستری گوشی‌های قاچاق می‌پردازند، برخی از مسافران آگاهانه پاسپورت خود را در اختیار قاچاقچیان موبایل قرار می‌دهند و برخی دیگر روح‌شان نیز از این ماجرا خبر ندارد، گفته می‌شود اطلاعات آنها از طریق آژانس‌های مسافرتی در اختیار قاچاقچیان موبایل قرار می‌گیرد.
چندی پیش ۳۰ هزار دستگاه موبایل به دلیل تخلف در رجیستری مسدود شد. با نزدیک شدن اربعین نگرانی‌ها بابت سوءاستفاده از اطلاعات زائران کربلا برای دور زدن ثبت رجیستری موبایل افزایش یافته است.اول مهرماه بود که فروشندگان موبایل در بازار موبایل علاءالدین در اعتراض به انحصاری شدن فروش موبایل از سوی برخی شرکت‌های واردکننده موبایل دست به اعتصاب زدند. اما به نظر می‌رسد علت اصلی اعتصاب آنها مسدود شدن ۳۰ هزار گوشی هوشمند بوده که در سامانه همتا دست به تخلف زدند.در این میان وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام کرده است که هفت هزار دستگاه موبایل دارای سیم کارت بوده‌اند و به همین دلیل آنها مسدود نشدند بلکه تنها پیامک اخطار برای آنها ارسال شده تا ظرف ۲۴ ساعت با مراجعه به سازمان صنعت، معدن و تجارت استان محل سکونت و اثبات اینکه مسافر بوده‌اند و گوشی خود را به صورت مسافرتی وارد کرده‌اند، نسبت به رجیستری موبایل خود اقدام کنند. با این همه مهدی محبی، رییس اتحادیه دستگاه‌های مخابراتی اظهار کرده که حتی این گوشی‌ها نیز مسدود شده‌اند.
قاچاق گسترده پیش از رجیستریپیش از رجیستری همواره عنوان می‌شد که ۹۵ درصد از موبایل‌های وارداتی به صورت قاچاقی وارد کشور می‌شوند. در این میان درآمد حاصل از واردات موبایل برای دولت که هزار تا دو هزار میلیارد تومان می‌شود به دلیل واردات قاچاقی از بین می‌رفت. به همین منظور دولت سامانه همتا را که ۱۳ سال پیش پروژه‌ای شکست‌خورده بود مجددا راه‌اندازی کرد. با این همه واردکنندگان راه دیگری برای دور زدن رجیستری پیدا کردند و آن چیزی نبود به جز استفاده از اطلاعات مسافران و حجاج به منظور ثبت رجیستری گوشی‌های موبایل.سوءاستفاده از پاسپورت مسافراندر این میان عده‌ای پاسپورت‌های مسافران را اجاره می‌کردند و از طریق آنها به ثبت رجیستری موبایل می‌پرداختند. حتی در تلگرام نیز کانال‌های تلگرامی مرتبط با این امر وجود داشتند.از سوی دیگر شایعاتی وجود دارد مبنی بر اینکه واردکنندگان موبایل اطلاعات مسافران را از طریق آژانس‌های مسافرتی سرقت کرده و از طریق آنها به ثبت رجیستری گوشی‌های وارداتی می‌پرداختند.
در این میان بیشترین مسافران را سفر حج و کربلا دارد. بنابراین سوءاستفاده از اطلاعات حجاج نیز بر تخلفات مرتبط با ثبت رجیستری موبایل افزوده شد.متخلفان ثبت رجیستری موبایل با واردکردن اطلاعات و کد ملی مسافران گوشی‌های قاچاق خود را ثبت رجیستری می‌کنند اما برخی از مسافران به هیچ عنوان از این ماجرا خبر ندارند.پیش‌بینی می‌شود سال‌جاری چهار میلیون نفر زائر برای اربعین به کربلا سفر کند و بر اساس گفته‌های رییس انجمن واردکنندگان موبایل و لپ‌تاپ، حتی اگر واردکنندگان به نیمی از اطلاعات این زائران دسترسی پیدا کنند قاچاق بزرگی رخ داده و دولت از عوارض واردات موبایل و ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده محروم می‌شود. به هرروی محمد جواد آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات اظهار کرده است که حتی اگر گوشی‌های موبایل با موافقت خود مسافر هم با استفاده از اطلاعات مسافران از سوی قاچاقچیان ثبت رجیستری شود، تخلف محسوب می‌شود و مسافران حق چنین اقدامی را ندارند.
همچنین آذری‌جهرمی از کلاهبرداری عده‌ای که به حاجیان امسال سیم‌کارت رایگان داده‌اند و از مدارک آنها سوءاستفاده و گوشی قاچاق ثبت کرده‌اند، خبر داد. او گفت: قاچاقچیان برای دور زدن طرح رجیستری سراغ کاروان‌های کربلا می‌روند و با اجاره پاسپورت زائران، گوشی‌ها را رجیستر می‌کنند. وقتی سامانه گمرک به سامانه ناجا متصل شد یک حقوق قانونی را برای افراد قرار داد که بر اساس آن تا سقف ۸۰ دلار در سال می‌توانند کالایی را از کشوری وارد کنند و این حق قانونی هر ایرانی است.آذری‌جهرمی اظهار کرد: نمی‌توانیم در سامانه ثبت تلفن، این حق قانونی را از کسی بگیریم. اکنون افرادی هستند که با پاسپورت دیگران گوشی وارد کشور می‌کنند و این حق قانونی هر شهروندی بوده و خلاف قانون نیست. ما در ستاد مبارزه با قاچاق کالا باید فرصت‌هایی داشته باشیم که این مشکل برطرف شود.
امروز این موضوع مفری برای واردات تلفن همراه شده است.پیگیری تخلفات از طریق اطلاعات مسافراندر صورتی که گوشی بدون اطلاع شخص مسافر ثبت شود، متخلفان پس از دستیابی به اطلاعات هویتی مسافر، ابتدا بدون اطلاع مسافر اقدام به صدور سیم‌کارت به نام وی کرده و سپس با استفاده از سیم‌کارت صادرشده، کد ملی و شماره گذرنامه مسافر، اقدام به ثبت تلفن همراه مسافری می‌کند. در صورتی‌که برای مسافر سیم‌کارتی صادر شده باشد، پیامکی با سرشماره CRA.ir برای سایر خطوط وی ارسال می‌شود و این امکان برای شخص مسافر وجود دارد که با شماره‌گیری شماره ۱۹۵ و یا با مراجعه به آدرس اینترنتی ۱۹۵.cra.ir نسبت به ثبت شکایت در «سامانه ثبت و پاسخگویی به شکایات سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی» اقدام کند.قطعی ۳۰ هزار گوشی موبایلاول مهرماه بود که ۳۰ هزار دستگاه گوشی همراه به دلیل تخلف در ثبت رجیستری مسدود شدند.
مهدی محبی، رییس اتحادیه صنف دستگاه‌های مخابراتی در رابطه با قطعی ۳۰ هزار دستگاه موبایل اظهار کرده بود: ورود این تلفن‌های همراه در شرایطی بوده که همکاران ما بی‌اطلاع از نحوه ورود این موبایل‌ها، از سامانه همتا، استعلامات لازم را اخذ می‌کردند و براساس استعلام سامانه همتا، این موبایل‌ها مشکلی نداشته و ورودشان به‌صورت قانونی انجام شده بود ولی حالا همکاران ما متوجه شده‌اند که در ورود این تلفن‌های همراه، تخلفاتی رخ داده بوده است.او گفته بود: در این ماجرا به‌دنبال شکایت تعدادی از افرادی که متوجه شدند با اطلاعات پاسپورت آنها، گوشی‌های موبایل به‌صورت مسافری وارد شده، دادستانی به‌عنوان مدعی‌العموم وارد ماجرا شد و به‌دنبال شکایات صورت گرفته، ۳۰ هزار گوشی تلفنی که به این شکل و شیوه وارد کشور شده بودند، شناسایی و غیرفعال شدند.
محمد‌جواد آذری‌جهرمی اظهار کرده است عده‌ای، برای مدت یک ساعت مردم را از مرز کردستان رد می‌کنند تا مهر ورود و خروج روی پاسپورت آنها بخورد و بتوانند از پاسپورتشان برای رجیستری موبایل استفاده کنند.طرح رجیستریطرح رجیستری یا شناسنامه‌دار کردن تجهیزات سیم‌کارت‌خور از همان زمان که به عنوان راهی برای مبارزه با قاچاق مطرح شد، با چالش‌هایی همراه بود. رجیستری در ابتدا در سال ۱۳۸۵ کلید خورد اما در دولت‌های قبلی اجراهای ناموفقی داشت. در اولین تجربه این طرح که برمبنای IMEI گوشی‌ها بود، این کد قابل جعل بود تا جایی که حتی برخی تعمیرکاران گوشی‌های موبایل، شناسه گوشی‌های قاچاق را به شناسه یک گوشی مجاز وارداتی تغییر داده و با تقلب، می‌توانستند ده‌ها گوشی تقلبی یا قاچاق را به فروش برسانند.از نیمه دوم سال ۱۳۹۶ رجیستری با فراهم شدن زیرساخت‌های فنی و اعلام آمادگی وزارت ارتباطات، در مرحله اول با آغاز فاز نظارت از مهرماه و پس از آن با اجرای رجیستری برای گوشی‌های آیفون و تبلت‌های شرکت اپل از آذر ۱۳۹۶ آغاز شد.پس از آن هم مراحل بعدی رجیستری برای سایر برندهای موبایل اجرا شد و در نهایت، با مشمول شدن گوشی‌های سامسونگ که رجیستری آنها به دلیل فراوانی در بازار ایران به آخرین مرحله موکول شده بود، این پروژه در فروردین ۱۳۹۷ تکمیل شد.
اجرای رجیستری در ابتدا مشکلات زیادی داشت که یکی از مهم‌ترین آنها، افزایش قیمت گوشی‌ها بود. در شرایطی که سال گذشته، با افزایش نرخ ارز، قیمت گوشی‌ها در حالت معمول هم افزایش دو تا سه برابری داشت، رجیستری هم بهانه‌ای دیگر برای فروشندگان بود که قیمت گوشی‌ها را بالا ببرند. بدین ترتیب برخی از فروشندگان، کالای رجیسترنشده را به خریداران می‌فروختند و زمانی که فرد خریدار برای پس دادن گوشی خود مراجعه می‌کرد، مبلغی را از او دریافت می‌کردند.گوشی رجیستر نشده استاخیرا روش دیگری از واردات به شیوه مسافری دیده شده است. اینکه گوشی‌ها در وب‌سایت‌های مختلف برای فروش گذاشته می‌شوند اما در تبلیغاتی که برای این گوشی‌ها آمده نوشته شده: گوشی کد فعال‌سازی ندارد و برای فعال‌سازی نیازمند پاسپورتی هستید که طی سه ماه گذشته مسافرت خارج از کشور داشته باشید.
این بدان معناست که این گوشی‌ها از مجاری رسمی وارد کشور نشدند و به همین دلیل، فرآیند رجیستری برایشان انجام نشده است. با این روش، گوشی‌هایی که به شیوه غیررسمی و قاچاق وارد شدند هم می‌توانند کد فعال‌سازی دریافت کنند و به نوعی رجیستری را دور بزنند.از طرفی صرف نظر از اینکه در این روش، حتی زحمت خرید اطلاعات پاسپورت به دوش فروشنده نیست و آن را به گردن خریدار انداخته، یکی دیگر از نکات قابل توجه این است که یکی از گوشی‌هایی که به این روش به فروش می‌رسد، آیفون ۱۱ است. گوشی‌های مدل جدید شرکت اپل که شامل آیفون ۱۱ و ۱۱پرو می‌شوند، به تازگی توسط این شرکت معرفی شده و حتی عرضه آنها هم در هفته گذشته در جهان اتفاق افتاده است. اینکه چطور با در اختیار داشتن پاسپورتی که مسافرتی در سه ماه گذشته داشته باشد، می‌توان آیفون ۱۱ را وارد کرد که حدود یک هفته از عرضه جهانی آن می‌گذرد، موضوعی است که می‌تواند مورد پیگیری قرار گیرد.
منبع: جهان صنعت