اقتصاد 24 ـ پیش‌تر رجب طیب اردوغان، رییس جمهور ترکیه، با تاکید بر ادامه روابط تجاری با ایران، اعلام کرد که غیرممکن است کشورش از ترس تحریم ها به خرید نفت و گاز طبیعی از ایران پایان دهد. اردوغان هنگام برگشت از سفر خود از مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک در گفت‌وگو با خبرنگاران با بیان اینکه ترکیه از تحریم‌های احتمالی آمریکا به دلیل تجارت با ایران ترسی ندارد، افزود: "آنکارا نمی‌خواهد همکاری خود را با تهران قطع کند."
به گزارش «تریدینگ اکونومیکز»، ترکیه سومین شریک اصلی صادرات ایران است؛ چین در رده نخست (با 21 درصد از کل صادرات)، ژاپن در رده دوم (با 9.2 درصد از کل صادرات) و ترکیه در رده سوم (با 9 درصد از کل صادرات) قرار دارند.
این در حالی است که عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی ایران نیز اعلام کرده بود که کشورش با ترکیه با لیر در حال مبادله است و این روند به‌تدریج دلار را از چرخه مبادلات حذف می‌کند. وی اظهار داشت: "بسیاری از کشورها اکنون تمایل دارند تا با پول ملی خود مبادله تجاری کنند تا آمریکا بر روند مبادلاتشان نظارت نداشته باشد. اگر برخی مواقع نیز از یورو نام می‌بریم، در واقع یورو را به‌عنوان مبنای تبدیل در نظر گرفته‌ایم تا اگر پول ملی دو کشور افت‌وخیز داشته باشد، طرف مقابل ضرر نکند."
در حال حاضر، حدود 30 تا 40 درصد مبادلات با ترکیه نیز با پول ملی انجام می‌شود و بقیه آن نیز با یورو در حال انجام است.
به هر حال، داده‌های منتشر شده از سوی مؤسسه آمار ترکیه در ماه گذشته حاکی از این موضوع بود که تجارت ایران با ترکیه در هفت ماه اول سال 2019 در مقایسه با دوره مشابه سال 2018 با کاهش 30.2 درصدی به 4.21 میلیارد دلار رسید.
ایران 2.82 میلیارد دلار کالا را در این مدت به ترکیه صادر کرده است که این میزان نسبت به سال گذشته 37.85 درصد کاهش نشان می‌دهد. میران واردات نیز به 1.39 میلیارد دلار رسید که نسبت به سال گذشته 7.09 درصد کاهش نشان می‌دهد.
ایران نوزدهمین مقصد صادراتی ترکیه و یازدهمین کشور بزرگ صادر کننده کالا به این کشور در همین دوره از سال بود. صادرات ایران به ترکیه در ماه جولای، بالغ بر 102.76 میلیون دلار بوده است که نسبت به سال گذشته 85.89 درصد کاهش داشته است، در حالی که واردات از این کشور در همین ماه با 14.48 درصد درصد کاهش به 218.98 میلیون دلار رسید. این در حالی است که در پنج سال گذشته، حجم تجارت بین ایران و ترکیه از 53 میلیارد دلار فراتر رفته است.
بنابراین، ایران و ترکیه برنامه افزایش سطح مبادلات و همکاری های اقتصادی را در دستور کار قرار داده‌اند. ترکیه اخیرا به یکی از بزرگترین صادر کنندگان صنعت خودرو تبدیل شده است، به طوری که در سال ۲۰۱۸ به ۸ کشور عضو اتحادیه اروپا و آمریکا به طور جداگانه بیش از یک میلیارد دلار صادرات خودرو داشته است، و اکنون مشتاق است تا پس از خروج رنو و پژو با ایران روابط تجاری را در صنعت مذکور توسعه دهد.
علاوه بر این، ترکیه قصد دارد توریست های بیشتری را از ایران جذب کند. پس از راه اندازی قطار تهران ـ آنکارا، پیش بینی می شود، 6 میلیون ایرانی در سال 2020 به ترکیه سفر کنند. در ماه آگوست نیز بیش از 480 هزار گردشگر از ایران و عراق از ترکیه بازدید کردند. این کشور در سال 2018 میزبان 39.5 میلیون بازدید کننده خارجی بود به طوری که توانست از این صنعت به تنهایی 29.5 میلیارد دلار کسب درآمد کند.
روسیه نیز به عنوان دیگر قدرت منطقه ای و در راستای حذف دلار از معاملات تجاری به استفاده از ارز ملی تاکید داشته است، به طوری که به گزارش آمار خدمات گمرک روسیه، تجارت ایران و روسیه با 24.6 درصد افزایش در سال 2019 به 1.33 میلیارد دلار رسید.
به گزارش سازمان روابط خارجی ترکیه، بیشتر صادرات ایران به ترکیه شامل مواد نفتی خام، گاز طبیعی، پلاستیک به شکل های اولیه، فلزات غیر از آهن و مواد شیمیایی آلی است و عمده صادرات ترکیه به ایران شامل قطعات خودرو، فیبر، کاغذ و مقوا، تنباکو، سنگ معدن، حوله های بهداشتی و پوشک است.
فرزانه اسکندریان