اقتصاد24- تاجران تابلوهای قرمز - به گفته فعالان بازار سرمایه در حال حاضر این بازار به‌واسطه عدم رد شاخص کلان به رقم ۳۳۰ هزار واحدی وارد فاز اصلاحی – فرسایشی شده است. این در حالی است که از چند روز پیش این بازار شاهد صف فروش‌های هیجانی در نمادهای دارویی، سیمانی، سرمایه‌گذاری، بیمه‌ای و خودرویی شده و این نمادها در حال اصلاح خود هستند. حال به نظر می‌رسد اگر تفکر جمعی برای این فروش این گروه‌ها اعمال نشود، برای آینده بازار بسیار سنگین تمام خواهد شد. برآیند این اتفاق می‌تواند رخداد قوی‌تر و هیجانی‌تری را به دنبال داشته باشد چراکه اگر این محدوده‌ها شکسته نشود موج سوم صعودی بازار تمام و وارد موج چهار می‌شود که این موج اصلاحی همراه با تکانه‌های قوی‌تر و هیجانی‌تر خواهد بود. حال به نظر می‌رسد آلودگی کنونی بازار سرمایه دستاورد هجوم نقدینگی‌های نابخردانه و دسیسه‌های توطئه‌ای باشد.
به هر رو، حضور دست‌های پنهان این دو مولفه باعث شده شاخص بورس اوراق بهادار تهران دوشنبه بیست و دوم مهرماه، ۶ هزار و ۳۱۹ واحد افت و به قله ۳۱۹ هزار و ۸۷۱ واحد برسید و در صورتی که ارزش معاملات در بازه ذکر شده از مرز ۱۲ هزار میلیارد ریال عبور کند.
روشن شدن مداوم چراغ‌های قرمز باعث شد در جریان معاملات ۲۲ مهرماه شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران ۹۴/۱ درصد رشد شاخص کل هم‌وزن نیز ۰۸/۳ درصد منفی و شاخص فرابورس نیز با افت ۱۰۳ واحدی به عدد چهار هزار و ۵۷ واحدی برسد. به نظر می‌رسد شاخص هفت هزار واحدی بورس در ابتدای معاملات و اصلاح آن به شش هزار واحد در انتهای معاملاتی نیازمند وارسی و تحلیل‌های تکنیکال است؛ چراکه این افت‌وخیز بسیار اندک برای بازاری که در چند ماه خود رشد قابل‌توجهی داشته بسیار شبه‌برانگیز است. هرچند برخی کارشناسان، رشد بازار سرمایه را از ابتدای سال حقیقی ندانسته و منتظر رفتارهای غیرحرفه‌ای و هیجانی از سمت بازار‌گردان‌های ناشی بوده‌اند.
حرکت پردامنه در یک روز خوب یا بد
تجربه نشان داده همواره حرکت پردامنه بازار سرمایه ناشی از رفتارهای درونی بازار سرمایه هجوم به‌واسطه فروش برای هراس از باخت است. این هراس مقطعی بازیگران سهام باعث شده در عرض چند ساعت فشار فروش به‌صورت تدریجی خود را اصلاح و به رویکرد خرید مبدل شود. به وضوح می‌توان دید طی روزهای اخیر بازیگران سهام به سه دلیل نبود الگوی مشخص، دیدهای کوتاه‌مدت و کسب سود حداکثری با فروش سهم‌ها و ورود بخشی از آنها به چرخه خرید باعث ایجاد تنش در بازار سرمایه شدند.
در این میان به گفته فعالان این بازار حرکت دامنه‌دار این روزهای بازار سرمایه ناشی از نقدینگی‌های سرگردانی است که بین سالن‌های تالار بورس درحرکت است این حرکت‌های نابجا را می‌شد در صف‌های طولانی برای خرید نماد پالایشی‌ها دید که البته از آنجایی که عرضه بیشتر از تقاضا بود در نهایت برآیند پایان کار به سمت کفه فروش سنگینی کرد فروش مداوم نمادها باعث شد در پایان روز گذشته ۸۷ نماد واگذار شود.
اما سوال اینجاست آیا تکرار این الگو قابل‌تصور بود و آیا ادامه‌دار خواهد بود یا نه؟ برای پاسخ به این سوال باید گفت با نزدیک شدن گزارش‌های شش ماهه این نوع اصلاحیه‌ها قابل پیش‌بینی بود و به‌نوعی در حال پیش‌خور شدن گزارشات از نوع منفی در این مقطع هستیم و در روزهای آتی نیز خواهیم بود اما آنچه در این میان قابل‌تامل است موضوع نقش این کنش‌های مقطعی در برآیند کار است. به باور فعالان این بازار سهام شاخص‌ساز به‌واسطه دو فاکتور گزارشات و همچنین افزایش سرمایه بازیگردانان بازار سرمایه در ماه‌های آتی خواهند بود بنابراین فروش مقطعی و هیجانی در کوتاه‌مدت و رشد شاخص کلان در میان‌مدت دستاورد این حرکت‌های هیجانی خواهد بود.
حال به گفته فعالان رسمی این بازار نیاز است سهامداران غیرحرفه‌ای برای گذر از این بحران اولا وارد سهم‌های ساختگی و حباب‌دار نشوند و در ثانی با ۵۰ درصد سرمایه وارد بازار و مابقی را به شکل نقد نگه دارند تا شرایط هیجانی رشد سنگین‌تر از وضعیت فعلی نداشته باشد. به باور این فعالان آینده بازار سرمایه در سهم‌های خرد وابستگی تامی با نقش گزارشات، اخبار سیاسی، قیمت‌های جهانی و گزارشات ماهانه و ۶ ماهه دارد و روشنگری در موارد ذکرشده نیازمند گذر زمان است بنابراین نیاز است بازگیران هیجانی با وسواس بیشتر گام در دنیاهای غیرشفاف شرکت‌های بگذارند که شفافیت مالی و ذاتی ندارند.
ثبات دامنه خوب یا بد
در تئوری‌های اقتصادی ثبات و عدم حرکت‌های هیجانی منجر به ثبات و ترمیم می‌شود ترمیم از آن جهت که اگر فشار درونی یا بیرونی در یک مقطع زمانی کوتاه بر بازارها وارد نشود خود بازار قسمت‌های آسیب‌دیده خود را ترمیم می‌کند. به گفته کارشناسان حرفه‌ای بازار سرمایه مقطع کنونی بازار سرمایه مقطع ترمیمی است و باید سهامداران و بازگیران حرفه‌ای یک مدت کوتاه این بازار را به حال خود رها کنند تا بازار سرمایه دست به اصلاح خود بزند.
به باور این متخصصان اعمال هر تنش از سمت‌وسوی هر تقاضای حساب‌نشده در دو بخش خریدوفروش باعث خواهد شد بی‌تفاوتی مقطعی وارد بازار سرمایه شود نتیجه این عملکرد متعادل‌سازی این بازار خواهد بود اما در این میان ممکن است بازار سهام توسط عوامل بیرونی دچار تنش شود که این مورد را می‌توان در آن برهه با تدابیر امنیتی و نظارتی حل‌وفصل کرد. اگرچه با ایجاد این رخداد بازار سرمایه وارد فاز رکود معاملاتی و کاهش محسوس حجم و ارزش دادوستدها به شکل مقطعی می‌شود اما مطمئنا با اصلاح خود می‌تواند وضعیت روشن‌تری نسبت به الان داشته باشد.
فروش خرد خرید کلان
آنچه در بازار این روزها به‌وضوح قابل‌مشاهده است فروش سهام خرد و خرید سهام کلان است. این مورد را می‌توان در افزایش رشد ۲ تا چهار درصدی محصولات سنگین و نیمه‌سنگین مانند فرآورده‌های نفتی، محصولات شیمیایی و فلزات اساسی دید.
این رشد خود می‌تواند نویدبخش این موضوع باشد که رفتارهای هیجانی اگرچه به ضرر بازارهای خرد لحاظ می‌شود اما ذائقه سرمایه‌گذاران درنهایت به سمت بازار سهام نمادهای سنگین است.
بنابراین به نظر می‌رسد اگر بازار سهام بتواند از این طوفان هیجانی به‌سلامت گذر کند با اصلاحیه و جذب نقدینگی بتواند به مرزهای نزدیک ۳۲۰ هزار واحدی برسد؛ چراکه رسیدن به مرز ۳۳۰ هزار واحدی نیازمند رشد شاخص بیشتر در بازارهای سنگین است و افزایش این شاخص منوط به رشد اقتصادی و تولید و البته افزایش سرمایه ذاتی شرکت‌ها به واسطه تمرکز بر صادرات است. به هر رو به گفته کارشناسان حرفه یا این حوزه در صورتی که شاخص کل نتواند مقاومت ۳۳۰ هزار را بشکند احتمالا در مقطعی بین ۳۰۸ تا ۳۲۰ در جا بزند.
در این میان به گفته برخی از فعالان جدای از رشد نقدینگی‌های سرگردان در بازار توسط غیر‌حرفه‌ای‌ها حالت‌های کنونی بازار ناشی از توطئه‌های القاشده از سوی کسانی است که به یا به دنبال ارتقای شاخص و جذب نقدینگی برای نماد خود یا دلالی برای نمادهای دیگران هستند.
وجود توطئه در بازار کنونی بورس را می‌توان در پنج دسته طبقه‌بندی کرد. اولین دسیسه مربوط به افزایش عرضه از سوی سهامداران حقوقی بازار است. این مورد در صورتی دیده می‌شود که عرضه سهام از سوی بازیگران عمده در جهت کنترل هیجانات بازار انجام شود اما از آنجایی که بیشتر فروشندگان بازار سهام حقیقی‌ها بوده و این فروش در دایره کوچک است می‌توان این ادعا را از رده خارج کرد. اما اگر در روزهای آتی شاهد فروش سهام نمادهای سنگین توسط حقوقی‌ها باشمی می‌توانیم ادعا کنیم واقعا دست‌های پنهان حقوقی‌ها در سهام وجود دارد و این اشخاص به دنبال منافع سنگین در بازه زمانی بسیار کوتاه هستند.
مورد بعدی مربوط به ریزش سهام به جهت مخالفت با دولت که این اقدام به جهت آنکه هزینه‌های مالی بسیار هنگفتی بر دوش ارگان‌های مالی تحمیل می‌کند دور از ذهن به نظر می‌رسد. در ثانی اگر ریزش سهام به سمت سقوطی بود و دایره آن بزرگ‌تر می‌بود می‌توانستیم این دلیل را برهانی بر حقانیت خود بدانیم.
ریزش سهام به جهت مخالفت با مصوبه جدید برخی از فعالان معتقدند این ریزش می‌تواند به جهت مخالفت با مصوبه هشت بندی جدید باشد که در پاسخ به این عده باید گفت این مصوبه از ۲۲ مهرماه لازم‌الاجرا شده است، در حالی که ریزش بازار سهام از اوایل هفته جاری شروع شده و نمی‌تواند به این زودی اثرات منفی بر بازار داشته باشد.
برخی از کانال‌های تلگرامی ریزش کنونی بازار سرمایه را در ممانعت از خروج نقدینگی از بانک‌ها می‌دانند و چنین ادعا دارند که دولت به منظور ممانعت از خروج نقدینگی بیشتر از بانک به دنبال نزولی کردن سهام است تا نقدینگی از بازار پول وارد جریان معاملات سهام نشود. این در حالی است که هیچ نشانه‌ای از این ادعا دیده نمی‌شود و برنامه‌ای نیز برای افزایش نرخ سود سپرده‌ها اعلام‌نشده است، در‌ثانی دولت منافع خوبی از مابه‌التفاوت رشد ارز از بازار سرمایه کسب کرده است.
اما شاید محتمل‌ترین مورد برای ریزش‌های کوچک بازار سهام مربوط به توطئه و اعمال‌نفوذ توسط افراد کاردانی است که از بعد بی‌تجربگی سهامداران خرد بهره برده و به دنبال حادث‌سازی منافع خود هستند. این عده با هدایت نقدینگی‌های خرد به سمت بازارهای خاص به دنبال حباب‌سازی و بزرگ‌نمایی در بازارهایی هستند که ذاتا قوی نبوده و در حال ورشکستگی هستند. بنابراین محتمل‌ترین راهکار برای این مورد را می‌توان بی‌تفاوتی مقطعی به سهامداران القا کرد تا بازار خود را ترمیم کند.
منبع: جهان صنعت