اقتصاد24- 5 راهبرد ایمن‌سازی سهامداران بورسی - بازار سرمایه پس از چندین ماه رشد مداوم و تاریخی ازمیانه مهر ماه جاری با نوسان مواجه شد. هرچند از ابتدای سال‌جاری تاکنون شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران 122 هزار و 732 واحد رشد کرده و 68.6 درصد بازدهی برای سهامداران به ارمغان آورده است، اما ریزش‌های اخیر شاخص در نیمه دوم مهر ماه سهامداران بخصوص تازه‌واردها را نگران کرده است. در مهر ماه هرچند بالاترین رکورد تاریخی شاخص با 327 هزار و 305 واحد به ثبت رسیده است، اما تنها ظرف چند روز این رکورد به پایین‌ترین رقم در 19 روز کاری مهر رسیده است به‌طوری که اوج شاخص دراین ماه با شاخص روز گذشته 25 هزار و 914 واحد افت نشان می‌دهد.
پس از ریزش نزدیک به 11 هزار واحدی روز 23 مهر ماه دیروز نیز در ادامه نوسانات بازار شاخص 8 هزار و 249 واحد دیگر افت کرد و در 301 هزار و 391 واحد ایستاد که 2.66 درصد از بازدهی کل کم کرد.
عجول نباشید
درحالی که چنین ریزش‌هایی برای سهامداران جدید بازار سرمایه عجیب و نگران‌کننده است، اما سهامداران باسابقه و حرفه‌ای بارها افت و خیز شاخص را دیده‌اند. برهمین اساس کارشناسان بازار سرمایه اعتقاد دارند بازار سرمایه که هم‌اکنون در صدر بازدهی میان بازارهای مختلف قرار دارد، تفاوت زیادی با سایر بازارهای رقیب دارد. درواقع این بازار با آنچه در بازار پول و سپرده‌گذاری در بانک‌ها سراغ داریم تفاوت زیادی دارد و نمی‌توان انتظار سود ثابت و تضمین شده‌ای داشت. سهامداران باید به این بازار نگاه بلندمدتی داشته باشند، چرا که تجربه نشان داده است سهامدارانی که با نگاه بلندمدت و مطالعه کافی سهام خریداری می‌کنند در بلندمدت بازده مناسبی کسب می‌کنند. این درحالی است که ممکن است درکوتاه مدت سهامی که در بلندمدت سود دارد، با زیان همراه باشد.
همانگونه که اشاره شد، بررسی روند شاخص کل بورس از ابتدای سال تاکنون با وجود ریزش روزهای اخیر همچنان بازدهی بالای 68 درصد داشته و دراین مدت بیش از 122 هزار واحد رشد کرده است. بنابراین تنها با چند روز کاهشی نمی‌توان حکم به زیان داد.
نکته دیگری که باید به آن توجه داشت این است که در روزهای پرنوسان بازار چه افزایشی چه کاهشی، بازار شایعات نیز داغ می‌شود و برهمین اساس سهامداران تازه وارد نباید به این شایعات توجه کنند. به طور معمول این نوع از شایعات با هدف سودجویانه توسط عده‌ای خاص طراحی و منتشر می‌شود که در نهایت سود آنها و زیان سهامداران را درپی دارد.
ریزش‌های بی‌دلیل
آنطور که اکثر کارشناسان بازار روی آن اتفاق نظر دارند، نوسانات اخیر بازار دلایل منطقی و بنیادی ندارد و بیشتر ناشی از جو روانی است که بر بازار حاکم شده است. بنابراین اعتقاد دارند که نوسانات اخیراصلاحی و کوتاه مدت خواهد بود.
در سال‌های اخیر نیز دولت برای حمایت از سهامداران و جلوگیری از نوسان شدید در بازار برنامه‌های ویژه‌ای تدوین کرده است که پنج اقدام مهم در این مسیر تأسیس «صندوق تثبیت بازار سرمایه»، «صندوق‌های سرمایه گذاری» به‌عنوان ابزارهای واسط برای ورود سهامداران به بازار، ایجاد سهامداران حقیقی، لایحه حمایت از سهامداران خرد و فرهنگ‌سازی به شمار می‌رود. در روزهای اخیر نیز دولت لایحه حمایت از سهامداران خرد را در قالب قانون تجارت به تصویب رساند که همه آنها برای حمایت از سهامداران کارآیی دارد. با این حال نمی‌توان انتظار داشت که دولت به‌صورت مستقیم در بازار دخالت کند و به‌صورت مصنوعی باعث ثبات آن شود.
جزئیات لایحه حمایت از سهامداران خرد
لایحه حمایت‌های شرکتی از سهامداران خرد در قالب قانون تجارت در روزهای اخیر به تصویب هیأت وزیران رسید. در این لایحه ممنوعیت معامله با سایر شرکت‌های مدیران و اعضای هیأت مدیره بدون اجازه مجمع، انتقال اموال شرکت بیش از ۵۰ درصد منوط به تأیید مجمع عمومی عادی شرکت وجود عضو هیأت مدیره غیرموظف، حضور حداقل یک شخص حقیقی در هیأت مدیره مورد تأکید قرار گرفته است. همچنین در این لایحه مجازاتی از جمله حبس و محرومیت از حقوق اجتماعی برای مدیران و اعضای هیأت مدیره متخلف شرکت‌های سهامی پیش‌بینی شده است.
ابزارهای حمایت از سهامداران
علی اسلامی بیدگلی
کارشناس بازار سرمایه
بازار سرمایه به‌دلیل ظرفیت‌های بالایی که داراست، می‌تواند بهترین محل برای جذب نقدینگی باشد. این درحالی است که نوسان شاخص ها در ذات این بازار وجود دارد. برهمین اساس از سال‌ها پیش اقداماتی برای حمایت از سهامداران و جلوگیری از نوسانات شدید صورت گرفته است. در روزهای اخیر نیز تصویب لایحه حمایت از سهامداران خرد، اقدام شایسته‌ای است که پس از مدت‌ها توسط دولت انجام شد. این لایحه می‌تواند منافع سهامداران خرد را در شرکت‌های بورسی تأمین کند.
«صندوق تثبیت بازار سرمایه» یکی دیگر از ابزارهای حمایتی از سهامداران است که در سال‌های اخیر تأسیس و کار خود را آغاز کرد. مطالعات تطبیقی نشان می‌دهد که در بسیاری از کشورها چنین صندوقی فعال است و از حقوق سهامداران حمایت می‌کند. درهمین راستا در سال‌هایی که این صندوق در کشورما فعال است توانسته است با خرید سهام بنیادی در مواقعی که بازار دچار نوسان شدید می‌شود، به بازار کمک کند. به طور معمول حجم صندوق تثبیت بازار سرمایه باید 2 تا 5 درصد از حجم کل بازار باشد، این درحالی است که هم‌اکنون حجم این صندوق در ایران کوچک است و به‌همین دلیل زمانی که جو روانی در بازار افزایش زیادی پیدا می‌کند قادر است تا حدی آن را کنترل کند.
علاوه براین یکی دیگر از ابزارهای حمایتی که برای سهامداران خرد تأسیس شده «کانون سهامداران حقیقی» است که با تکیه بر اصول حاکمیت شرکتی بنگاه‌های بورسی به نفع سهامداران عمل می‌کند. به‌طور طبیعی ابزارهای واسطه‌ای برای ورود به بورس مانند صندوق‌های سرمایه‌گذاری می‌تواند کمک بزرگی به سهامداران خرد کند. درواقع ورود از طریق این صندوق‌ها باعث می‌شود تا در هنگامه نوسان و افت شدید بازار سهامداران خسارت کم‌تری را تجربه کنند. این صندوق‌ها به دلیل ترکیب متنوع دارایی‌ها و سهام خود به‌طور معمول آسیب کم‌تری از بورس می‌بینند. به‌طوری که بسیاری از صندوق‌ها زمانی که برای مثال بازار با رشد یک درصدی مواجه می‌شود، نیم درصد رشد می‌کنند و برعکس در زمان افت نیز کم‌تر از بازار کاهش پیدا می‌کند. آخرین ابزاری که باعث می‌شود ریسک سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه کاهش یابد، فرهنگ‌سازی توسط رسانه‌های همگانی است. دراین زمینه رسانه‌ها می‌توانند در شرایط خاصی که بازار با رشد یا افت همراه است، تازه واردان را راهنمایی کنند و به آنها توصیه کنند که ورود مستقیم به بورس برای سهامداران جدید به نفع آنها نیست و باید از طریق ابزارهای واسط وارد بازار شوند.
چشم‌انداز بازار
در ماه‌های اخیر بازار سرمایه با رشد بالایی همراه بود که این روند در چندین ماه ادامه یافت و اکنون دچار نوساناتی شده است که این نوسانات جزو ذات بازار است. هم‌اکنون کارشناسان بازار سرمایه دو نگاه به وضعیت این روزهای بورس دارند. برخی از آنها اعتقاد دارند که بازار در حالت اصلاح کوتاه مدت قرار دارد و پس از مدت کوتاهی دوباره به شرایط باثبات خود بازمی گردد. درمقابل عده‌ای از کارشناسان معتقدند که اتفاقاتی که در ابتدای دهه 80 در بازار سرمایه رخ داد دوباره در حال تکرار است و باعث می‌شود تا شاخص ریزش بیشتری را تجربه کند. به اعتقاد من هم‌اکنون بازار در شرایط اصلاح مقطعی قرار دارد و شاخص از نظر مقداری دوباره بهبود خواهد یافت با این تفاوت که از نظر زمانی روند رشد طولانی‌تر خواهد بود. درمجموع می‌توان گفت به‌دلیل اینکه بازارهای رقیب با رکود شدیدی مواجه شده‌اند سرمایه‌ها راه بازارهای پول و سرمایه را درپیش گرفته‌اند و برهمین اساس این بازار جذابیت خود را همچنان حفظ خواهد کرد.
منبع: ایران