اقتصاد24- این روزها تعداد خانواده‌هایی که برق‌شان را از نیروگاه‌های خورشیدی دریافت می‌کنند، بیشتر و بیشتر می‌شود تا آن‌جا که اصفهانی‌ها و مردم سیستان‌وبلوچستان با همین برق خورشیدی دیگر خاموشی را تجربه نمی‌کنند و البته گزارش‌های اعلامی از طرف سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر نشان می‌دهد که کرمان، خراسان، یزد و هرمزگان بیشترین سهم را از تولید انرژی‌های تجدیدپذیر به خود اختصاص داده‌اند. البته ایرانی‌ها در زمینه استفاده از برق خورشیدی هنوز در ابتدای راه هستند. در حالی که چیزی حدود ٧٠درصد مردم آلمان برق‌شان را از نیروگاه‌های خورشیدی تأمین می‌کنند.
آلمانی‌ها نزدیک به ٤٣هزار مگاوات برق خورشیدی تولید می‌کنند که این میزان تقریبا به اندازه مصرف برق همه مردم ایران است و به جز آلمانی‌ها، انگلیسی‌ها و اسپانیایی‌ها تقریبا نیمی از برق مصرفی‌شان را از خورشید تأمین می‌کنند. جالب است که بدانید ایران از نظر تولید برق خورشیدی پتانسیل بالاتری نسبت به این کشورهای اروپایی دارد و گزارش «UNDP » (برنامه عمران سازمان ملل متحد) نشان می‌دهد که با نصب پنل‌های خورشیدی در منطقه گندم بریان ایران می‌توان انرژی مورد نیاز یک سال تمام مردم ۵ قاره را تأمین کرد.
تولید برق خورشیدی در آلمان مساوی تمام برق مصرفی ایران
در ایران حدود ٧٠٠ مگاوات برق از طریق نیروگاه‌های تجدپذیر تولید می‌شود که این میزان کمتر از یک‌درصد کل ظرفیت برق کشور است. اما جالب است بدانید که بر اساس آماری که احسان لیوانی، معاون گروه انرژی‌های تجدیدپذیر پژوهشگاه وزارت نیرو در آذر پارسال اعلام کرد، حدود ۴۰درصد ظرفیت نیروگاه‌های نصب‌شده برق انگلستان هم تجدیدپذیر است و در نظر دارد تا دو سال دیگر ۳۰درصد کل انرژی خود را از طریق تجدیدپذیرها تولید کند.
اسپانیا هم از دیگر سردمداران انرژی‌های تجدیدپذیر است که سهم ۳۰درصدی از ظرفیت نیروگاهی نصب‌شده را به خود اختصاص داده است. گفته می‌شود که این کشور قصد دارد که تا سال ۲۰۵۰ این عدد را به ۱۰۰درصد برساند؛ علاوه بر این در کشور شیلی تا سال ۲۰۵۰، ظرفیت نیروگاه‌های نصب‌شده تجدیدپذیر به ۷۰درصد خواهد رسید اما کشورهای آسیایی هم در سال‌های گذشته تلاش کرده‌اند که سهم خود را از انرژی‌های تجدیدپذیر افزایش دهند.
در حال حاضر ٢درصد از ظرفیت نیروگاه‌های نصب‌شده در مالزی را نیروگاه‌های تجدیدپذیر تشکیل می‌دهند و قرار است تا سال ۲۰۳۰ ظرفیت این نیروگاه‌ها به ۲۰درصد برسد. در ژاپن نیز ۳۲ گیگاوات برق از طریق نیروگاه‌های تجدیدپذیر تولید می‌شود که تا سال ۲۰۳۰ ظرفیت این نیروگاه‌ها به ۲۴درصد می‌رسد. همچنین باید گفت که کشورهای همسایه از توسعه تجدیدپذیرها غافل نبوده و پیشرفت خوبی در این حوزه داشته‌اند. ترکیه در میان کشورهای همسایه ایران در زمینه تولید برق از انرژی‌های تجدیدپذیر پیشروتر بوده تا جایی که در حال حاضر این کشور بدون محاسبه نیروگاه‌های برق آبی، ۱۲.۵ گیگاوات از نیروگاه‌های تجدیدپذیر تولید کرده که شامل ۱۵درصد از ظرفیت کل برق تولیدشده در تمام نیروگاه‌ها می‌شود. عراق در حال حاضر ۱۰۰مگاوات برق و کویت ٧٠ مگاوات از طریق نصب نیروگاه‌های تجدیدپذیر به‌ویژه نیروگاه خورشیدی تولید کرده است.
تولید برق خورشیدی مساوی با مصرف آب کمتر
سهم ناچیز ایران از انرژی خورشیدی در شرایطی اتفاق می‌افتد که ایران بزرگترین پتانسیل را در این زمینه دارد. یک‌سوم خاک ایران از کویر پوشیده شده است که با نصب پنل‌های خورشیدی مجهز توانایی بهره‌برداری از انرژی خورشیدی در آنها فراهم می‌شود و می‌توان از پتانسیل و ظرفیت موجود در کویرها برای تأمین انرژی بهره برد. آن‌گونه که آمارها نشان می‌دهد تا پایان شهریور امسال تنها ٤میلیارد و ١٧١میلیون کیلووات ساعت برق از منابع انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران تولید شده و مانع انتشار ٢میلیون و ٨٧١هزار تن گازهای گلخانه‌ای co٢ شده است. همچنین این حجم از تولید انرژی‌های تجدیدپذیر منجر به صرفه‌جویی ٩١٨میلیون لیتر آب و یک‌میلیارد و ١٨٥میلیون مترمکعب سوخت‌های فسیلی شده است. کاهش ٤٥٩میلیون کیلووات ساعت تلفات در شبکه برق از دیگر مزایای تولید انرژی‌های تجدیدپذیر است که ساتبا به آن اشاره کرده است. جالب است که بدانید تولید ١٥٨میلیون کیلووات ساعت برق از محل انرژی تجدیدپذیر در شهریور ٣٥میلیون لیتر مصرف آب و ٤٥میلیون مترمکعب مصرف انرژی‌های فسیلی را کمتر کرده است.
ظرفیت تابش خورشید در آلمان برابر با رامسر
در این میان آلمان را می‌توان از پیشتازان تولید انرژی خورشیدی دانست. بیش از ۵۰درصد از ظرفیت نیروگاه‌های نصب‌شده برق در آلمان تجدیدپذیر است و با وجود پیشرفتی که این کشور تاکنون در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر داشته، قصد دارد تا سال ۲۰۳۰، ظرفیت نیروگاهی تجدیدپذیر خود را به بیش از ۶۵درصد برساند. نگاهی به آمارها نشان می‌دهد که در این کشور اروپایی بیش از ٤٣هزار مگاوات نیروگاه خورشیدی وجود دارد که بیشتر آن هم مربوط به پنل‌های خورشیدی خانگی است اما این حجم از انرژی تجدیدپذیر درحالی تولید می‌شود که ظرفیت میزان تابش آلمان در آن در بهترین حالت معادل ظرفیت تابش نورخورشید در رامسر که کمترین تابش نور خورشید را دارد، است. براساس آمار اعلامی ساتبا، ظرفیت تابش نورخورشید در رامسر که کمترین ظرفیت در ایران را دارد، حدود ١٢٠٠ کیلووات ساعت بر مترمربع و در استان‌هایی همچون فارس و کرمان با بیشترین ظرفیت جذب و تولید انرژی خورشیدی حدود ٢٢٠٠ کیلووات ساعت بر مترمربع است.
برق خورشیدی را گران‌تر می‌خریم
ظرفیت تولید برق در ایران سالانه چیزی حدود ٧٠٠هزار مگاوات برآورده شده است. به عبارتی، اگر تولید برق از محل انرژی‌های تجدیدپذیر را حدود ٨٥٠ مگاوات درنظر بگیریم، می‌توان ادعا کرد که سهم انرژی‌های پاک در سبد مصرفی کشور سهمی حدود یک دهم‌درصد است. حالا دولت درنظر دارد که با درنظرگرفتن تسهیلاتی سهم انرژی خورشیدی در سبد مصرفی کشور را افزایش دهد. براساس آن‌چه به تصویب هیأت‌وزیران رسیده، متناسب با داخلی‌سازی نیروگاه‌های تجدیدپذیر قیمت خرید تضمینی برق تا ٣٠درصد بیشتر می‌شود. جعفر محمدنژاد سیگارودی، سخنگوی سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر به «شهروند» می‌گوید: «پیش از این، نرخ خرید تضمینی برق به ازای هر کیلووات تولید انرژی در این واحدها حدود ۳۷۰ تومان بوده که این رقم درحال حاضر به ۵۵۵ تومان در کل کشور رسیده است.» همچنین در لایحه بودجه ٩٨ هم، نظام بانکی مکلف به ارایه تسهیلات با نرخ سود ٤درصد به ١٠٠هزار واحد خانگی برای نصب پنل‌های خورشیدی شده است.
کاهش مدت زمان بازگشت سرمایه از ١٠ به ٦سال
نصب هر کیلووات انرژی خورشیدی ٧ الی ١٠میلیون هزینه دارد. البته پیش از گرانی ارز سرمایه لازم برای ایجاد چنین نیروگاهی حدود ٥میلیون تومان بود. همین افزایش هزینه‌ها موجب شد که تعداد متقاضیان نیروگاه‌های خورشیدی در ایران نزولی شود. محمدنژاد، سخنگوی ساتبا حالا امیدوار است با افزایش ٣٠درصدی تعرفه خرید تضمینی برق تجدیدپذیر، رونق به این بخش برگردد. به گفته سخنگوی ساتبا، تاکنون حدود سه‌هزار و ۵۰۰ نیروگاه خورشیدی پشت‌بامی یا خانگی در کل کشور ایجاد شده و دو‌هزار و ۵۰۰ واحد دیگر نیز عمدتا در مناطق محروم و روستایی در دست احداث است. با این وجود یک حساب کتاب سرانگشتی نشان می‌دهد سرمایه‌گذاری در این بخش چندان هم خالی از سود نیست و بعد از حدود ٦سال شاهد بازگشت سرمایه و کسب سود خواهیم بود. به گفته سخنگوی ساتبا، پیش از گرانی ارز بعد از ٥سال شاهد بازگشت سرمایه در این بخش بودیم اما به دنبال بالارفتن قیمت تمام‌شده نصب تجهیزات نیروگاه‌های خورشیدی این زمان به ٧ الی ١٠سال رسیده بود. اما به‌طور قطع با افزایش درآمد حاصل از فروش قیمت تضمینی خرید برق امید می‌رود که این دوره به حدود ٦سال دوباره کاهش پیدا کند.
ماهانه ٨٠٠هزار تومان درآمد کسب کنید
«میانگین درآمد صاحبان نیروگاه‌های خورشیدی ٥کیلوواتی پیش از اعلام قیمت‌های جدید چیزی حدود ٨٠٠هزار تومان در ماه بود که با توجه به افزایش ٣٠درصدی، این درآمد به حدود یک‌میلیون تومان می‌رسد.» معاون سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی ادامه می‌دهد: «حالا کمیته امداد هم دست به کار شده و به جای دادن ماهی، ماهیگیری به مددجویان خود یاد می‌دهد.» معاون ساتبا می‌گوید: «درحال حاضر کمیته امداد تسهیلاتی را با نرخ سود ٤درصد برای مددجویان تحت پوشش خود برای نصب پنل‌های خورشیدی در پشت‌بام خانه‌ها و کسب درآمد از این محل درنظر گرفته است. براساس مصوبه‌ای که حدود سه‌‌سال پیش به تصویب رسید، وزارت نیرو انرژی حاصل از پنل‌های خورشیدی را به مدت ٢٠سال و به قیمت ٨٠٠ تومان به ازای هر کیلو وات خریداری می‌کند.»
حداقل سرمایه یک پشت‌بام آفتابی، ٤٠میلیون تومان
نوسانات قیمت ارز، سرمایه لازم برای نصب پنل‌های خورشیدی را دوبرابر کرده است. محمدنژاد در این‌باره می‌گوید: «حداقل سرمایه لازم برای راه‌اندازی یک نیروگاه خورشیدی ٥کیلوواتی در پشت‌بام خانه‌ها تا پارسال ٢٥ تا ٢٧میلیون تومان بود اما حالا حداقل تا ٤٠میلیون تومان سرمایه لازم است. اما این افزایش سرمایه درحالی رخ می‌دهد که قیمت پنل‌های خورشیدی در سال‌های گذشته روند کاهشی به خود گرفته است.» به گفته محمدنژاد، ٥سال پیش قیمت جهانی پنل‌های خورشیدی به ازای هر کیلووات ٣هزار دلار بوده اما بعد از تجاری‌شدن این محصولات حالا به حدود ٧٥٠ دلار به ازای هر کیلووات رسیده است.
منبع: شهروند