اقتصاد24- به نظر می‌رسد اختلاف نظرها درباره سوالی از وضعیت بحران زیست محیطی عجیب بین مسئولین به اوج خودش رسیده است؛ «جزایر ایران در خلیج‌فارس غرق می‌شوند؟»
ماجرای طرح این سوال، به یک بحران زیست‌محیطی جهانی برمی‌گردد؛ با افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای از زمان انقلاب صنعتی، کره‌زمین روز به روز گرم‌تر شد و حالا در نتیجه اتفاق یخ‌های قطبی در حال ذوب شدن هستند، آب شدن یخ‌های قطبی اما منجر افزایش تراز آب اقیانوس‌ها می‌شود، پیامد این اتفاق هم زیرآب رفتن برخی از جزایر و شهرهای ساحلی است.
خلیج‌فارس هم از طریق دریای عمان به آب‌های آزاد مرتبط است و به همین دلیل ابهامات زیادی نسبت آینده جزایر جنوبی ایران وجود دارد.
کریم علیزاد، استاد علوم ساحلی و دریایی در دانشگاه کارولینای جنوبی در همین رابطه گفته بود: «این پدیده مانند تغییراقلیم یک پدیده جهانی است و تمام آب‌های آزاد را تحت تاثیر قرار داده و آب‌های آزاد ایران از جمله خلیج فارس و دریای عمان از این پدیده مستثنی نیستند ولی میزان تاثیرپذیری آن‌ها از این پدیده جهانی و سطح افزایش آب و اثر آن بر سواحل کشورمان نیاز به بررسی دقیق دارد.»
اظهارات ضد و نقیض مسئولان قدیم و جدید درباره آینده خلیج‌فارس
حتی برخی از کارشناسان هم در سال‌های گذشته هشدار دادند که در نتیجه بحران برخی از جزایر ایران مثل کیش به طور کامل زیر آب می‌روند.
اما با وجود این که هنوز هیچ مطالعه‌ای از طریق محققان داخلی در این رابطه نشده است، برخی از مسئولین سازمان حفاظت از محیط‌زیست ایران در این رابطه نظرات مختلفی دارند، نظراتی که حتی در برخی از مواقع کاملا مخالف یک دیگر هستند.
در همین رابطه چند روز پیش احمدرضا لاهیجان‌زاده معاون محیط‌زیست دریایی در میزگردی در کافه‌خبر گفته بود: «هر اظهار نظری که در این مورد می‌شود ناشی از مدل‌سازهاست. مدل انعطاف زیادی دارد و خروجی آن بستگی به ورودی دارد که به آن مدل داده‌ایم. در رابطه میزان آب شدن یخ‌های قطبی مطالعات نتایج مختلفی نشان داده است. این‌ها همه پیشبینی هستند و اصلا نمی‌شود به این‌ها اکتفا کنید، حتی می‌گویند در اقیانوس آرام جزایر زیادی زیر آب می‌روند. خلیج‌فارس یک خلیج و در واقع فرورفتگی در دل خشکی است، به همین دلیل می‌گویند اثری که این اتفاق روی خلیج‌فارس دارد حداقل است. عدد نمی‌توانم بگویم اما امکان دارد در حد چند سانتی‌متر تراز آب خلیج‌فارس افزایش پیدا کند.»
این در حالی است که هم اکنون مطالعات زیادی نشان داده‌اند که با آب شدن یخ‌های قطبی تراز آب خلیج‌های مختلفی مثل خلیج مکزیک افزایش فراوانی داشتند.
حتی پروین فرشچی معاون سابق سازمان حفاظت از محیط‌زیست نظر کاملا متفاوتی در این رابطه داشت. او در کفت‌وگویی گفت: « ۴۲ درصد جزایر جنوبی کشور در ۵۰ سال آینده زیر آب می‌رود.»
بعد از پیگیری‌ها از معاون سازمان محیط‌زیست، فرشچی اعلام کرد براساس نظر شخصی‌اش تراز خلیج فارس کاهش پیدا می‌کند و این ادعای او نتایج یک مطالعه است. البته نتایج این مطالعه که نشان می‌داد ۴۲ درصد جزایر زیر آب می‌روند در اختیار قرار نگرفت.
تحقیقات کشورهای همسایه چه می‌گوید؟
با این وجود به نظر می‌رسد برخی از کشورهای همسایه در این رابطه مطالعات فراوانی انجام داده و گزارشات مختلفی از پیامدهای آب شدن یخ‌های قطبی برای خلیج فارس ارائه داده‌اند.
علیزاده استاد علوم ساحلی و دریایی در دانشگاه کارولینای جنوبی در همین رابطه گفت: «تا جایی که من بررسی کردم تعداد محدودی مطالعه و تحقیق در این رابطه در کشورهای خارجی و کشورهای حوزه خلیج فارس صورت گرفته که اکثرا با تغییر نام خلیج فارس به خلیج عربی چاپ شده. اما متاسفانه تاکنون به مطالعه ای جامع از دانشمندان ایرانی یا کشورهای اطراف برنخورده‌ام، و اگر چنین پروژه ای در دست انجام باشد از آن مطلع نیستم.»
به گفته‌ی این محقق ایرانی مقالاتی که با استفاده از داده‌های ماهواره‌ای و ایستگاه‌های موجود در کشورهای عربی چاپ شده (شریواستاوا و همکاران در مجله مترولوجیکال اپلیکیشن در سال ۲۰۱۶، هان و همکاران در مجله نیچر در سال ۲۰۱۰، پیکرینگ و همکاران در مجله کانتیننتال شلف ریسرچ در سال ۲۰۱۷ و التومان و آیهان در کنفرانس کوزپار در سال ۲۰۱۰ در آلمان) نشان می‌دهد که میزان افزایش سطح آب در حوزه شمال اقیانوس هند، دریای عمان، و خلیج فارس چشمگیر است.
برای مثال براساس یکی از این مطالعه‌ها، با ادامه آب شدن یخ‌های قطبی وضعیت ابوظبی به این شکل خواهد بود:
کریم برگویی دانشمند مدل‌سازی اقلیمی و آب در امارات در این رابطه گفت: «اینکه ببینیم با افزایش سطح دریاها چقدر به زیرآب می‌رود نگران کننده است، اما هنوز این فرصت برای انسان‌ها باقی مانده که چنین سناریویی در طول زندگیشان اتفاق نیافتد.»
جزایری که غرق شدند...
اما این بحران برای یک آینده دور نیست، دقیقا یک سال پیش بعد از طوفان والاکا جزیره‌ای کوچک در هاوایی زیرآب رفت، چند ماه قبل‌تر محققان روس خبر دادند همین اتفاق برای جزیره‌ای در قطب جنوب رخ داده است و در اواخر سال ۲۰۱۸ هم ژاپنی متوجه شدند که یک جزیره بدون سرنشینشان ناپدید شده است.
در این موارد، جزایر بدون سرنشین و کوچک بودند اما شاید در آینده با چنین بحران‌هایی در جزایر بزرگ‌تری هم روبرو بشویم.
کورت استورلازی یک جغرافی‌دان آمریکایی در این رابطه می‌گوید: «شاید زیر آب رفتن این جزایر بدون سرنشین برای مردم عادی مهم نباشد، اما شما با این اتفاقات در جزایر بزرگ و پرجمعیت‌تر مواجه می‌شوید، ما با پیامدهای این اتفاق در جزایر زیادی روبرو خواهیم شد، جزایری که امکان دارد ارتفاعشان هم خیلی کم نباشد.»
منبع: خبرآنلاین