سجاد خداکرمی، اقتصاد24- موضوع نقش‌آفرینی پول های کثیف که حاصل از بخش سیاه و یا خاکستری اقتصاد است در سیاست و اقتصاد ایران چند سالی است که بر سر زبان‌ها است. برخی منشأ این پول‌ها را در جاهایی چون قاچاق مواد مخدر و موارد واضحی ازاین‌دست می‌دانند اما کم نیستند کسانی که گستره کسب و جریان پول‌های کثیف را تعمیم داده و می‌گویند درجاهایی چون قاچاق سوخت، سیگار، اسکله‌های غیرمجاز و دیگر مواردی ازاین‌دست نیز این پول‌ها کسب و برای کمک به چرخه ایجاد و افزایش این دست از پول‌ها آن را به سمت جریان قدرت رهسپار می‌کنند. بسیاری نیز ضعف در هر سه حوزه قانون، اجرا و نظارت را عامل می‌دانند و معتقدند تا این وضعیت پابرجا باشد نمی‌توان امید داشت این پول های کثیف به سمت جریان قدرت نیایند یا در جریان قدرت بازتولید نشوند.
آنچه می‌توان گفت این است که شفافیت اصل اساسی در مواجهه با پول های کثیف در اقتصاد و سیاست و به‌طور مشخص‌تر در امر انتخابات است اما آیا شفافیت محقق شده و اگر نه، چرا؟! و چطور می‌توان در برابر این روند نقش‌آفرینی پول‌های کثیف در کشور که با پولشویی محقق می‌شود را گرفت؟
برای رسیدن به پاسخ این سؤالات با غلامعلی جعفرزاده ایمن‌آبادی نماینده مردم رشت در مجلس شورای اسلامی به گفتگو نشستیم که در ادامه مشروح آن را می‌خوانید.
* آیا بعد از چندین سال که از طرح موضوع پول های کثیف و نقش‌آفرینی این پول‌ها در موارد سیاسی چون انتخابات می‌گذرد اقدام مؤثری در برابر این موضوع انجام گرفته است؟
- در رابطه با پول های کثیف خیلی‌ها صحبت می‌کنند اقداماتی هم هست اما اقدام مؤثر، نه. اقدامات مؤثر در حال حاضر تنها نقش‌آفرینی رسانه‌ها و آگاهی افکار عمومی است که به‌واسطه رشد آنها به نظر می‌رسد تنها جایی که می‌توان امید داشت کسانی که در امر انتخابات از پول های کثیف بهره می‌برد توفیق نیابند از دریچه این آگاهی و آگاهی‌رسانی است.
جدای از این موضوع بنده معتقدم به دلیل اطلاع‌رسانی که از سوی رسانه‌ها انجام می‌گیرد هر آن‌کس که با پول حجیم و بی‌منطق وارد انتخابات شود، در این دوره از انتخابات مجلس شورای اسلامی مورد عدم استقبال مردمی قرار خواهد گرفت و متضرر خواهد شد. مردم ما به نسبت قبل آگاهی و هشیاری بیشتری به‌دست آورده‌اند و اولین سؤالی که از چنین افرادی خواهند پرسید این است که پول این هزینه‌ها را از کجا آورده‌ای؟
* دو موضع در این میان وجود دارد یکی اینکه پول های کثیف رو به سمت قدرت می‌آورد تا بتواند خود را مصون کرده و خود را بازتولید کند و دیگری اینکه این پول های کثیف در بخشی از قدرت حضور دارد که نمونه آن آقای رحیمی در دولت آقای احمدی‌نژاد بود. ابزار مواجهه با این دو حالت جریان پول‌های کثیف چیست؟
- تا مادامی‌که از شفاف‌سازی فرار می‌شود و نمی‌خواهند از نظامات بین‌المللی که به تجربه کارایی خود را در مواجهه و قطع رگ‌های حیاتی جریان پول های کثیف نشان داده‌اند، کسب تجربه کنند، وضعیت نقش‌آفرینی پول کثیف که ردوبدل می‌شود، قاچاق می‌شود، پولشویی می‌شود و به شکل‌های گوناگون دیگر نقش می‌آفریند کمابیش جریان خواهد داشت. اینکه صرفاً به قوانین داخلی اکتفا کنیم که نشان داده کارآمدی لازم را در این زمینه ندارند و کافی نیستند و نمی‌خواهیم از تجربه‌های جهانی بهره‌مند شویم، پول های کثیف جریان خود را قوی کرده و روزبه‌روز به بازسازی خود می‌پردازد و رو به این‌سو می‌آورد که قدرت ایجاد کند. باید شرایط را به نحوی اداره کرد که رسانه‌ها دراین‌ارتباط قدرتمندتر شوند و فضا را باید به سمتی ببریم که مردم هرچه بیشتر با این موضوع و اشکال آن آشنا شوند و نسبت به آن هرچه بیشتر آگاهی پیدا کنند تا پول های کثیف کارایی خود را از دست بدهند.
* می‌دانید که پول های کثیف می‌تواند رسانه‌ها و شبکه‌های مجازی را در اختیار خود بگیرد تا از این راه هر چه بیشتر بر افکار عمومی تأثیر بگذارد و این کار برای جریان سازی به نفع پول های کثیف در حجم بسیار زیادی هزینه می‌شود. با این روند می‌توان چگونه مواجه شد؟
- کاملاً با شما موافق هستم و بدون شک این آفتی است که از ناحیه پول های کثیف به برخی رسانه‌ها و همچنین بخشی از فضای مجازی افتاده است و در این راستا برای تخریب رقبا و تبلیغ دارندگان پول کثیف بهره‌برداری می‌شود. اما بااین‌همه باز آگاهی‌رسانی از سوی رسانه‌های پاک که در این میان نقششان بسیار پررنگ است می‌تواند راهگشای مردم باشد. این رسانه‌ها باید همیشه در این موضوعات چشم بینای جامعه و مردم باشند و با بیان این دست مسائل جریان رسانه‌ای ضد پول های کثیف را به‌پیش ببرید و بر تأثیر آگاهی خود بر مردم دراین‌ارتباط بی افزایند تا بتوان با بالا بردن سطح هوشیاری مردم و ناظر کردن مردم بر امور در برابر بی‌اثر کردن جریان پول های کثیف ایستاد.
* در حال حاضر نشانه‌های تلاش پول های کثیف برای تأثیر بر انتخابات پیش روی مجلس شورای اسلامی دیده می‌شود؟
- بله اینها از همین‌الان ورود کرده‌اند. ببینید وقتی یک کاندیدا می‌تواند ناحیه‌ای کم برخوردار از کشور را آسفالت کند، یک کاندیدای دیگر می‌تواند ورزشگاهی را تجهیز کند، کاندیدای دیگری که می‌تواند جهیزیه دهد، کاندیدایی که می‌تواند هزینه درمان پرداخت کند و... و کاندیداهایی که تنه به تنه دولت می‌توانند بزنند آن‌هم در شرایطی که به دلیل شرایط بودجه‌ای دولت امکان انجام حداکثری این قبیل موارد را ندارد در برابر نمایندگانی چون ما که نماینده چندین دوره مجلس هستیم و نمی‌توانیم در فکر خود هم چنین اقدامات اجرایی برای مردم انجام دهیم چون امکان مالی آن را نداریم؛ خب اینها نشانه است دیگر. در چنین شرایطی مردم می‌پرسند این پول‌ها از کجا آمده و معلوم می‌شود فلانی و فلانی اسپانسر هستند و مردم می‌فهمند آن آقای کاندیدا یا نماینده نوکران فلانی‌ها و فلانی‌ها هستند و نه نوکر خود مردم، مردم نوکر خودشان را طلب می‌کنند مردم به معنای واقعی خادم می‌خواهند. البته مثال‌هایی که عرض کردم ناظر به بخشی از نمایندگان و کاندیداها است و همچنین ناظر به بخشی از اقدامات آنها چه آنکه کارهای بزرگ و غیرقابل قیاسی در جریان دادن پول های کثیف از ناحیه برخی از این نمایندگان و کاندیداها در جریان است.
* آیا لوایح FATF که در میان آنها قوانین مبارزه با پولشویی نیز هست می‌تواند در کمرنگ کردن و از میان برداشتن پول های کثیف از جریان سیاست و اقتصاد کشور راه گشا باشد؟
- قطعاً راهگشا و نتیجه‌بخش است. بنده قصد ندارم خدای‌ناکرده به کسی یا کسانی تهمت زده باشم ولی شک نکنید بخشی از مخالفین تصویب FATF قطعاً یک بخشی از قاچاقچی‌ها و کسانی هستند که در فسادهای بزرگ اقتصادی کشور نقش دارند و فضاسازی‌های این افراد به این جهت است تا این لوایح که به ضرر آنها است تصویب نشود.
مگر چه چیزی را ما کشف کرده‌ایم که به‌جز کنگو هیچ کشور دیگری کشف نکرده است؟! چرا خود ما اصرار داریم به دنیا بگوییم در کفش ما ریگ هست؟! کشور ما که این‌همه برای حذف تروریسم شهید داده، خون داده اما امروز برای لایحه عدم تأمین مالی تروریسم عده‌ای می‌گویند نه نباید امضا شود. این حرف‌ها دروغ بزرگی است برای دور زدن تحریم‌ها و به‌واقع دارند تلاش می‌کنند دور کشور دیوار بکشند. مقام معظم رهبری مگر نفرمودند ما اهل تعامل با دنیا هستیم، ما اهل منطق هستیم پس چرا برخی تلاش دارند تا کشور را از منطق فرار دهند؟ اینها همه مسئله ایجاد کردن برای کشور است.
به‌استثنای افرادی که دلسوزند و از سر دلسوزی با این لوایح مخالفت می‌کنند که حرف‌های آنها حتماً باید شنیده شود و تا جای ممکن نظرات آنها باید اعمال شود اما در میان مخالفان تأثیرگذار این لوایح یک بخشی هستند که در مفاسد بزرگ مالی در قاچاق، در پولشویی و در تخلفات بزرگ در کشور دست دارند. همان کسانی که در جریان نقش‌آفرینی پول‌های کثیف در کشور هستند و از آن به نفع مطامع خود بهره می‌برند.
هیچ دلیلی برای ورود ایران به چهار لایحه FATF وجود ندارد منتهی مشروط. مشروط به اینکه ما به گروه‌های آزادی‌بخش فلسطین تا عمر داریم کمک می‌کنیم؛ به هیچ کشور و به هیچ مجمع بین‌المللی هم ربطی ندارد. این امر جدیدی هم نیست به این سبب که بیست و هفت کشور دنیا به‌صورت مشروط این لوایح را پذیرفته‌اند و کشور ما هم در کنار آنها می‌تواند بیست و هشتمین کشور باشد. می‌توانیم استقلال کشور را حفظ کنیم و زیر یوق ظلم نمی‌رویم اما در کنارش تدبیری می‌کنیم که از این بن‌بست خارج شویم.