اقتصاد24 - منیژه موسوی مدیر محیط زیست منطقه آزاد ارس در گفت و گو با خبرنگار اقتصاد24 درباره ظرفیت های محیطی زیستی منطقه آزاد ارس و فعالیت های این سازمان در حفاظت از آن گفت: منطقه آزاد ارس دارای ویژگی‌های محیط زیستی فراوانی است مانند وجود پناهگاه حیات‌وحش کیامکه که از سال 1352 به‌عنوان منطقه حفاظت‌شده به تصویب رسیده و سال 1354 به پناهگاه حیات‌وحش ارتقاء یافته است.
وی در ادامه گفت: ویژگی‌ها و چشم‌اندازهایی که منطقه آزاد ارس دارد، شامل قلعه علی بیگ، قلعه حسن بیگ، آبشار آسیاب خرابه، ییلاق قره چی، ارتفاعات صخره‌ای کنتال، ارتفاع صخره‌ای دره بیز، قلعه کم چی، ارتفاعات خرم سر و سواحل رودخانه ارس از جلوه‌های طبیعت در این منطقه محسوب می‌شود که بسیار زیبا و دیدنی هستند.
ویژگی های محیط زیستی منطقه آزاد ارس
موسوی در تشریح ظرفیت های زیست محیطی منطقه آزاد ارس گفت: پوشش‌ها و شاخص‌های گیاهی شامل بیش از 360 گونه گیاهی و گونه‌های درختی و درختچه ای مانند ارس، افرا، سنجد، گز، زرشک و انواع مختلف دیگر و بیش از 257 گونه جانوری شامل 39 گونه پستاندار و بیش از 154 گونه پرنده و 43 گونه خزنده است. از حیواناتی که در این منطقه وجود دارند می توان به انواع خرس قهوه‌ای سیاه‌گوش، گربه وحشی، پلنگ، کبوتر و عقاب اشاره کرد.
مدیر محیط زیست منطقه آزاد ارس در ادامه افزود: پارک ملی کنتال یکی از پناهگاه‌های حیات‌وحش در این منطقه محسوب می‌شود که دارای خصوصیات ژئوپارکی نیز هست. یکی از صخره‌ها صعب‌العبور است که زیست‌گاه‌های کلابوز در منطقه به شمار می‌رود. علاوه بر ویژگی‌های کم‌نظیر ژئوپارکی، بقایای سنگ‌ها و آب‌های قدیمی و قابلیت‌های فرهنگی و گردشگری، آنچه به ویژگی‌های این منطقه افزوده است پارک ملی است که فاقد هرگونه سکونتگاه انسانی است و دارای زیبایی‌های خاصی است که می‌توان از جاده ارس به سمت نوردوز و خداآفرین این مناطق را مشاهده کرد.
وی افزود: این منطقه به دلیل ارتباط اکولوژیک با حیات‌وحش کیامکی و منطقه حفاظت‌شده مراکان و قرار گرفتن در منطقه کار ممنوع یکی از کریدورهای مهم منطقه است.
موسوی افزود: موقعیت ژئواکونومیکی ویژه و منحصربه‌فردی که منطقه دارد باعث جذابیت‌های زیاد در این حوزه شده و به گردشگری در این مجموعه افزوده است. وجود اقلیم مناسب و قرارگیری در مناطق چهارگانه حفاظتی که یکی دیگر از پتانسیل‌های طبیعی و اکولوژیکی محسوب می‌شود و پتانسیل‌هایی همچون جنس و ویژگی خاک منطقه و نیز وجود منابع آبی چون رودخانه ارس، منطقه آزاد ارس را به قطب پرورش محصولات ارگانیک تبدیل کرده است. در این منطقه بیش از 47 گلخانه وجود دارد که تعدادی از آنها به‌صورت ارگانیک به تولید محصول پرداخته و به کشورهای همسایه مانند ارمنستان، باکو، روسیه و سایر کشورها صادر می شود.
وی همچنین افزود: همسو بودن تمام فعالیت‌های توسعه‌ای منطقه‌ای با توان اکولوژیکی سرزمین و تجمیع فعالیت‌های صنعتی مختلف در داخل شهرک‌های صنعتی که بیشترشان پاک و غیر آلاینده است، باعث شده صنایع و واحدهای خدماتی در اینجا روزبه‌روز افزایش پیدا کند.
رویکرد منطقه آزاد ارس، حمایت از صنایع پاک و تبدیل شدن به پایلوت سبز کشور است
مدیر محیط زیست منطقه آزاد ارس گفت: رویکرد ما این بوده است که از صنایع پاک حمایت کنیم تا مردم در این حوزه سرمایه‌گذاری بیشتری داشته باشند. وجود اکو موزه گلفرج به‌عنوان یکی از سایت‌های گردشگری و زیست‌محیطی منطقه و وجود آثار فرهنگی و تاریخی ثبت‌شده ملی باعث شده از این منطقه به‌عنوان یکی از پتانسیل‌های زیست‌محیطی انسانی یاد شود.
وی ادامه داد: وجود کلیساهای تاریخی در این منطقه باعث شده گردشگران زیادی به این منطقه جذب شوند. طبیعت مرند به جلفا یا ارس به نوردوز خدا آفرین و رودخانه ارس به‌خصوص در فصول بهار و تابستان هرساله گردشگران زیادی را به‌خصوص از کشورهای همسایه و شهرهای نخجوان و باکو به منطقه می‌کشاند.
فعالیت های زیست محیطی در منطقه آزاد ارس
موسوی در خصوص فعالیت های زیست محیطی در منطقه آزاد ارس گفت: سعی کردیم در فصول مختلف کارگاه‌های مختلفی را برای مردم منطقه و NGOها برگزار کنیم. تاکنون کارگاه آموزشی مدیریت سبز را برای کارکنان برگزار کرده ایم تا در مصرف آب، کاغذ و برق صرفه‌جویی داشته باشند. در این راستا استفاده از انرژی‌های سبز را ترویج دادیم و در مدیریت پسماند در منطقه نیز طرح تفکیک از مبدأ را شروع کردیم و در روستاهای اطراف از جمله روستای شجاع نیز از سال گذشته این اتفاق افتاد و حتی برای دهیاران آموزش‌های لازم را داشتیم.
مدیر محیط زیست منطقه آزاد ارس گفت: یکی از برندهای این منطقه وجود کارخانه تولید کیسه‌های تجدیدپذیر است و به‌کل کشور و کشورهای دیگر صادر می‌کند که ما آن را برای توزیع رایگان در میان گردشگران در نظر گرفتیم و دهیاران را نیز مجاب به استفاده از آن کردیم و آموزش‌های لازم در این زمینه داده‌شده و بارها طرح جمع‌آوری زباله‌های ریخته شده در طبیعت را انجام داده‌ایم که این فعالیت هم با کمک دانش آموزان و هم به کمک عموم مردم انجام شده تا بتوانیم این فرهنگ را رواج دهیم که زباله‌ها را در کیسه‌های مخصوص قرار دهند و در طبیعت رها نکنند. همچنین دوره‌های آموزشی برای صنایع و کارخانجات برگزار کردیم تا بتوانند طرح تفکیک از مبدأ را انجام دهند و کیسه‌های پارچه‌ای هم در میان گردشگران پخش شد.
وی افزود: از سال گذشته برای روزهای جهانی که در تقویم زیست‌محیطی درج‌شده، برنامه های متنوع داشتیم؛ برای مثال در روز درختکاری فعالیت‌های گوناگون انجام دادیم و همچنین برای روز جهانی تنوع زیستی، محیط‌زیست، اقیانوس‌ها، روز جهانی بدون خودرو، حقوق حیوانات و... مسابقات و همایش‌های مختلف صورت دادیم.
فرهنگ‌سازی در زمینه محیط زیست
موسوی خاطرنشان کرد: برنامه‌های فرهنگ‌سازی در خصوص محیط زیست ادامه پیدا خواهد کرد تا جایی که منطقه آزاد ارس به‌عنوان شهر بدون زباله و پایلوت سبز منطقه اعلام شود. علاوه بر آن در نظر داریم تا با حمایت از تولیدکنندگان کشاورزی که تصمیم به تولید محصولات ارگانیک دارند، این صنعت را رونق بخشیم و طرح ویژه‌ای که داریم ایجاد باغ بوتانیک و یا باغ‌موزه است؛ در این زمینه به دنبال سرمایه‌گذار هستیم تا بتواند از گونه‌های جنگل‌های ارسباران داروی گیاهی تولید و به‌عنوان برندینگ منطقه آنها را صادر کند.
مدیر محیط زیست منطقه آزاد ارس گفت: همچنین در نظر داریم سایت پرنده نگاری را برای گردشگران در کنار رودخانه ارس ایجاد کنیم تا گونه‌های پرندگان مختلف را بتوانند رؤیت کنند. همچنین به دنبال ایجاد قرق‌های اختصاصی متشکل از کله بز ، قوچ و میش هستیم تا بتوانیم گردشگران و شکارچیان کشورهای مختلف را به ارس بکشانیم که هم از لحاظ اقتصادی و هم از نظر جذب گردشگر برای منطقه حائز اهمیت خواهد بود.
اجرای اکوباس ، طرح ویژه آموزش های محیط زیستی برای اولین بار در ارس
وی در پایان درباره طرح اکوباس گفت: اکوباس نوعی اتوبوس است که به منظور ایجاد مدرسه طبیعت ایجاد خواهد شد. اکوباس به انواع مسائل آموزشی و کمک‌آموزشی تجهیز می‌شود تا دانش آموزان را برای آموزش به جنگل و پارک ببرد. این کار در دنیا نیز رواج زیادی دارد.