اقتصاد 24- تلاش برای برقراری آرامش در بازار پس از افزایش قیمت بنزین آغاز شد. حرکت زیر پوستی افزایش قیمت ها در برخی از موارد مشهود است اما قاطعیت ایستادگی متولیان در مقابل برهم خوردگی قیمت کالاها تا چه اندازه ای قابل دوام است؟ این سوالی است که پاسخ آن در ادوار گذشته منفی بوده است اما انتظار می رود این بار با توجه به اینکه خود دولتمردان تصمیم بر اجرای طرح بهینه سازی مصرف سوخت داشته اند و هیچ غافلگیری در میان نبوده است، تدبیری برای حفظ قیمت ها اتخاذ کنند.
صبح یکشنبه ۲۶ آبان ماه ۹۸ رهبر انقلاب در درس خارج فقه درباره طرح مدیریت مصرف سوخت و مسائل به‌وجودآمده پیرامون آن بیاناتی داشتند. تأکید ویژه ایشان به مسئولان در زمینه توجه و رسیدگی به دغدغه‌ها، نگرانی‌ها و مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم برمی‌گشت. در این زمینه، ایشان تلاش و اهتمام مسئولان نسبت به کم کردن مشکلاتِ این طرح و مشخصا مراقبت نسبت به مقوله «گرانی کالاها» را مطالبه کردند: «مسئولین هم البتّه دقّت کنند، مواظبت کنند، هرچه ممکن است از مشکلات این کار کم کنند، چون الان گرانی هست، بنا باشد باز اضافه بشود گرانی، خب این برای مردم خیلی مشکلات درست می‌کند؛ باید مراقبت کنند. این مراقبت‌ها را اینها بکنند.»
این مطالبه و تذکر مهم نیز از دغدغه‌ها و نکات مورد تأکید رهبری به‌خصوص در سال‌های اخیر بوده است. از جمله در مرداد ماه ۹۷ و طی یک سخنرانی عمومی، رهبر انقلاب بر این موضوع به‌صورت مشخص و محسوس دست گذاشته بودند: «مسئله اقتصاد؛ مشکلات معیشتی، امروز چیزی است که آحاد مردم، همه آن را احساس میکنند.
قیمت کالاها قابل کنترل است
وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز از اولین روزهای افزایش قیمت بنزین این وعده را به مردم داد که باید با نظارت، از تورم انتظاری جلوگیری کند تا فضای روانی تاثیری بر گرانی کالاها نداشته باشد. رضا رحمانی درباره تنظیم بازار و کنترل قیمت‌ها معتقد است بر اساس گزارش‌ها، مشکلی در تامین کالا‌های موردنیاز کشور وجود ندارد و واردات بیش از میزان موردنیاز است و این کالاها در بنادر دپو شده و مقرر است به مراکز مورد نظر منتقل شود.
به گفته وزیر صنعت، با توجه به نظر کارشناسان امر، افزایش قیمت بنزین سهم ناچیزی در افزایش قیمت تمام شده کالاها دارد، لذا هیچگونه افزایش قیمت در خصوص هیچ کالایی قابل پذیرش نیست. با توجه به شرایط حاضر و برای جلوگیری از برخی سوء استفاده ها افزایش قیمت هیچ کالا و خدماتی حتی در مواردی که مجوز آن دارای مصوبه لازم است؛ مجاز نبوده و حتما با متخلفان برخورد قانونی انجام می دهیم.
اجازه افزایش قیمت نمی دهیم
معاونان وزیر صنعت نیز در تکاپوی حفظ قیمت در بازارها هستند. به گفته رییس سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان از آنجایی که به واسطه جو روانی جامعه، احتمال بروز برخی تخلفات نظیر گرانفروشی و یا امتناع از عرضه کالا با هدف بازارسازی کاذب و مدیریت جریان عرضه و در نهایت افزایش نامتعارف قیمت توسط برخی از تولیدکنندگان، توزیع کنندگان یا تامین کنندگان کالا دور از ذهن نیست، لذا طرح تشدید اقدامات نظارتی و کنترلی در بازار کالا و برخورد با محتکران و گرانفروشان در سراسر کشور در دستور کار این سازمان و سازمان‌های صنعت، معدن و تجارت استان‌ها قرار گرفته است.
نگرانی مردم از افزایش قیمت ها را دریابید
یکی از نگرانی های موجود در افزایش قیمت بنزین ، افزایش تورم است. در این باره عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی، با اشاره به تاثیر اصلاح قیمت بنزین در نرخ تورم اعلام کرد: محاسبات اداره بررسی‌های اقتصادی بانک مرکزی نشان می‌دهد که تأثیر افزایش امروز قیمت بنزین در تورم، در حدود چهار واحد درصد در سال خواهد بود.
اما فعالان اقتصادی با اینکه با تغییر در یارانه بنزین موافق هستند، ورود شوک قیمتی و تورم به جامعه را رد می کنند. به گفته رئیس خانه اقتصاد ایران، افزایش قیمت بنزین جایی اثرگذار است که تا حدودی کنترل آن سخت و یا تا حدودی غیر ممکن است. این درحالی است که تمام اقشار برای معیشت خود، قیمت بنزین را با نرخ آزاد محاسبه می کنند.
مسعود دانشمند با تاکید بر این مطلب در گفت و گو با خبرنگار اقتصاد 24 گفت: راه حل اجرایی طرح کاهش یارانه بنزین و افزایش قیمت آن، این نیست که باید برای مهار قیمت ها تلاش شود.
به گفته عضو سابق اتاق بازرگانی ایران، تعدیل قیمت بنزین درست بوده است. ما نیز با حذف کامل یارانه بنزین موافق هستیم اما شوک افزایش قیمت بنزین مدنظر ما نیست. نحوه حذف یارانه بنزین به مراتب مهمتر از حذف آن است چرا که قرار نیست با هر اقدام اصلاحی شوک جدید به مردم و جامعه وارد شود، شوکی که اثرات مخربی بر جای می گذارد .
راهکارهای مقابله با شوک افزایش قیمت بنزین
به گفته دانشمند، این نیاز وجود داشت که دولت و کارشناسان قبل از اجرای طرح، مدت‌ها با مردم گفتگو می‌کردند. ضرورت آماده سازی مردم قبل از اجرای این طرح حائز اهمیت است و اینکه یکباره به مردم بگوییم بنزین گران شد اما نگران نباشید خیلی قابل اعتماد نیست. حداقل امروز که این طرح پیاده سازی شد مردم باید بدانند برای ادامه راه چه باید بکنند. لااقل از کارشناسان و صاحبنظران در این مرحله کمک بگیرند و راهکارهای کاهش شوک افزایش قیمت بنزین و کاهش تشدید آثار طرح بهینه سازی سوخت را اجرایی کنند.
این فعال اقتصادی یادآور شد: شرایط رکود اقتصادی بر هیچ کسی پوشیده نیست و زمانی که رکود بر اقتصاد کشور حاکم است بسیاری از طرح ها باید با احتیاط بیشتری اجرا شود. امروز موضوع معیشت مردم، تولید و تجارت وابستگی زیادی به اقداماتی دارد که از سوی دولتمردان انجام می گیرد. در زمانی که افزایش قیمت بنزین کلید خورد، گرانی در تمامی بخش ها وجود داشت.
رئیس خانه اقتصاد ایران گفت: حالا با تشدید نظارت و کنترل بر قیمت ها به چه چیزی می خواهند برسند؟ هرچند این نظارت همواره در بخش های مختلف بازار جای خالی داشت و همه در تمام امور توقع نظارت از دولت را داشته ایم اما این واقعیت که تنها کنترل قیمت ها می تواند شدت تورم انتظاری را کاهش دهد غیر منطقی است.
وی تصریح کرد: از اینرو باید سیاست های جدید در قالب حمایت از مردم و تولید طراحی و اجرایی شود. قبل از افزایش قیمت بنزین باید تدبیرهای لازم برای کنترل قیمت ها اندیشیده می شد. این طرح اجرا شد اما دولتمردان باید بدانند که در راستای آن تمهیداتی باید اتخاذ شود تا فشار به معیشت مردم کاهش یابد.
قیمت ها را با راهکارهای لازم مهار کنید
مجیدرضا حریری، رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین نیز در گفتگو با اقتصاد24 اظهار کرد: مردم طی سال های گذشته تجربه افزایش قیمت بنزین را داشته اند. در دولت اصلاحات به صورت پلکانی قیمت بنزین افزایش یافت و خیلی تاثیرگذار نبود اما در دولت احمدی نژاد این تجربه برعکس اتفاق افتاد یعنی در این دوره با جهش چند برابری قیمت بنزین به یکباره مواجه شدیم که تبعات سنگینی بر جنبه های اقتصادی زندگی مردم داشت.
رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین افزود: امروز نیز مردم با شوک افزایش قیمت بنزین مواجه شده اند. هرچند در کل همه موافق کاهش یارانه بنزین هستیم اما باید با بسترسازی برای ورود به این عرصه شرایط را از حالت عادی خارج نمی کردیم.
به گفته حریری، هنوز مردم از دریافت مبلغ یارانه نقدی خود راضی نیستند که نوبت به دریافت بسته های حمایتی شده است، اما در اتخاذ راهکارهای عبور از این مشکل نباید تردیدی ایجاد شود.
عضو اتاق بازرگانی تصریح کرد: شاید امروز از شوک افزایش قیمت بنزین کاسته شده باشد اما این موضوع باید برای دولتمردان یک بحث جدی باشد چرا که احتمال افزایش تورم در آینده بسیار قوی است.
این فعال اقتصادی با بیان اینکه اگر دولت از تجربه های گذشته در رابطه با افزایش قیمت بنزین استفاده می کرد، قطعا شرایط برای وارد شدن به مرحله بهینه سازی سوخت بهتر از این فضا بود، گفت: دولتمردان باید قبل از اجرای این طرح اقدامات لازم جهت کاهش شوک قیمتی را انجام می دادند. حالا نیاز است که متولیان امر به موضوع راهکارهای کاهش تبعات این افزایش قیمت ورود داشته باشند، هرچند وزارت صنعت با تدابیر لازم در تنظیم بازار حضور یافته است اما باید پیش بینی های لازم برای ادامه این روند نیز اتخاذ شود.