اقتصاد24 - قشم درحال حاضر تنها ژئوپارک ایران، خاورمیانه و منطقه غرب آسیا است. این منطقه در سال 1385 برای نخستین بار به شبکه جهانی ژئوپارک‌ها پیوست و در سال 1391 به دلیل کم‌کاری در اجرای برخی شاخص‌های جهانی از این شبکه خارج شد. این ژئوپارک در سال 1396 بار دیگر موفق شد نظر کارشناسان شبکه جهانی ژئوپارک‌ها را جلب و کارت سبز یونسکو را دریافت کند. حالا ایران تصمیم گرفته ژئوپارک دیگری را ثبت کند. «ارس» دومین منطقه از ایران است که به گفته فاطمه منیری ـ مدیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سازمان منطقه آزاد ارس ـ پرونده آن آماده شده و دهم آذرماه امسال در شبکه جهانی ژئوپارک‌های یونسکو بررسی خواهد شد.
ژئوپارک ارس پرونده تازه‌ای نیست. سال 1389 این پرونده برای نخستین‌بار به شبکه‌ی جهانی ژئوپارک‌ها فرستاده شد، اما پس از بازدید ارزیابان این شبکه از ارس در سال 1390، این منطقه واجد شرایط کافی برای معرفی به عنوان ژئوپارک جهانی تشخیص داده نشد و قرار شد پس از رفع نواقص و تکمیل موارد مشخص شده، دوباره درخواست جدیدی آماده و ارسال شود. قرار بود پرونده ژئوپارک ارس در سال 1397 به یونسکو فرستاده و مراحل ثبت آن پی‌گیری شود اما این موضوع تا کنون به تعویق افتاده است.
مدیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سازمان منطقه آزاد ارس گفت: این پرونده تا به حال دو بار برگشته است که علت آن رعایت نکردن شاخص‌ها و یا آسیب‌های زیست محیطی نبوده، بلکه مسیر نگاه‌مان متفاوت بوده یا برخی کارها انجام نشده و یا کم‌توجهی‌هایی به جامعه محلی شده بود. البته در سه سال گذشته اقدامات اجرایی و آموزشی خوبی انجام شده است که مطمئنم این بار ارس ثبت جهانی می‌شود، چون شاخص‌های مدنظر یونسکو اجرا شده است، حتی بیشتر از آن‌چه در اولویت دیگر ژئوپارک‌های جهانی بوده است.
فاطمه منیری اضافه کرد: یکی از راه‌هایی که می‌توانیم ارس را در بعد بین‌المللی مطرح کنیم ثبت آن در یونسکو است. در این منطقه پدیده‌های زمین‌شناسی نادری وجود دارد مثل «پرمین ـ تریاس» که گذر 250 میلیون ساله زمین را در یک سنگ نشان می‌دهد.
منیری ادامه داد: بررسی پرونده ژئوپارک ارس که شامل هشت ژئوسایت می‌شود، دهم آذرماه در شبکه جهانی ژئوپارک‌های یونسکو آغاز می‌شود و بازرسان خردادماه سال آینده برای ارزیابی نهایی به ارس سفر می‌کنند.
او گفت: سه سال است که جامعه محلی ارس درحال آموزش هستند. نخست مدیران و کارشناسان این منطقه تحت این آموزش‌ها قرار گرفتند و سپس جریانی در مدارس، مساجد و دهیاری‌ها راه افتاد و اینک روی بلدهای محلی متمرکز شده‌ایم.
به گفته مدیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سازمان منطقه آزاد ارس، تمرکز 99 ساعته برای آموزش بلد محلی و ایجاد شبکه همیاران داوطلب با هدفِ حفظ و نگهداری از پدیده‌های زمین‌شناسی، برگزاری دوره‌های آموزشی برای تولید محصولات صنایع دستی مرتبط با ژئوپارک ارس با درنظر گرفتن ابعاد اقتصادی آن از جمله اقداماتی بوده که در کنار آماده‌سازی زیرساخت در ژئوسایت‌های ارس انجام شده است. همچنین می‌خواهیم تابلوهای تفسیر را در هر یک از ژئوسایت‌ها به سه زبان فارسی، انگلیسی و ترکی رایج در ایران نصب کنیم.
منیری اضافه کرد: نزدیک به بیست تا سی روستا با موضوع ژئوپارک درگیر هستند، ولی تمرکز بیشتر روی آماده‌سازی روستاهای هدف گردشگری بوده است.
او در پاسخ به این پرسش که با توجه به تمرکز و محوریت منطقه آزاد ارس در فعالیت‌های اقتصادی و تجاری، چه تدبیری شده که پس از ثبت ژئوپارک در یونسکو تعرض و یا آسیبی از ناحیه پروژه‌های تجاری و اقتصادی به این ژئوسایت‌ها وارد نشود؟ اظهار کرد: طبق طرح جامع صنایع منطقه آزاد در مسیر انسانی نیست. طبق اسناد فرادستی نیز ژئوپارک ارس طوری نیست که با تغیر مدیر نابود شود، چون محدوده مناطق دقیق مشخص شده است. از طرفی حیطه‌های انتخاب شده کاربری دیگری جز ژئوسایت ندارد. بیشتر این ژئوسایت‌ها یا در دل کوه است یا روبروی رودخانه ارس که کمیته رودخانه مرزی اجازه ساخت و ساز در آن منطقه را نمی‌دهد. در نتیجه این مناطق از دخالت سرمایه‌گذار و سایر دستگاه‌ها در امان است.
منبع: ایسنا