اقتصاد24- طبق گفته مسئولان دولتی قرار است همه منابع حاصل از اصلاح قیمت بنزین در قالب کمک معیشتی دولت به 60 میلیون ایرانی پرداخت شود. موضوعی که البته همواره محل بحث بوده است چرا که گزارش هایی مبنی بر عدم پرداخت کمک معیشتی به صورت یارانه نقدی به بسیاری از خانواده های واجد شرایط شده است.
با این همه پرداخت یارانه نقدی که البته معاون اول رئیس جمهوری در مناظرات انتخاباتی از منتقدان آن بود این بار قرار است با عنوان کمک معیشتی دولت به همه 60 میلیون نفر پرداخت شود موضوعی که البته یک بار دیگر تجربه شده است. پیش از این نیز علی طیب نیا وزیر اقتصاد دولت یازدهم در دوره وزارت خود گفته بود «هر ماه که می‌رسد ماتم پرداخت یارانه نقدی را می‌گیریم». این مسئله بارها توسط دولتمردان در دور اول دولت حسن روحانی تکرار و به آن نقدهایی وارد شد.
در واقع پرداخت یارانه نقدی آن هم به همه دهک های جامعه در دولت محمود احمدی نژاد نه تنها به رفع تبعیض در بین دهک های جامعه منجر نشد که با رشد تورم فزاینده ضرر بیشتری به اقشار کم درآمد وارد شد. حالا اما دولت دوازدهم بر خلاف مشی پیشین خود، باز هم همان سیاست شکست خورده پرداخت یارانه نقدی ( کمک معیشتی ) را تکرار کرد؛ سیاستی که به گفته حسین راغفر چاله کندن برای دولت بعدی است.
ضمن اینکه باید گفت مردم نیز با تجربه ای که در دریافت یارانه نقدی از دولت داشتند ترجیح می دهند این یارانه به آن ها تعلق نگیرد. چنانچه در شبکه های اجتماعی به طنز گفته می شود حاضریم بنزین همان 1000 تومان باشد و ما به دولت ماهی 55 هزار تومان پرداخت کنیم. این مطلب اگرچه به ظاهر شکلی از طنز دارد اما در باطن نشان می دهد مردم بهتر از سیاستگذاران می دانند که تبعات پرداخت یارانه نقدی تا چه حد می تواند مضر باشد. آگاهی ای که سبب شد تا شعارهای پوپولیستی برخی از نامزدهای انتخاباتی در خصوص افزایش یارانه نقدی مورد توجه مردم قرار نگیرد اما دولت دوازدهم درست بر خلاف خواسته مردم عمل کرد.
کمک معیشتی در نهایت به ضرر مردم است
دکتر علی مزیکی، کارشناس مسائل اقتصادی در گفت و گو با اقتصاد24 با اشاره به تکرار پرداخت یارانه نقدی در قالب کمک معیشتی گفت: پرداخت یارانه نقدی در نهایت به ضرر مردم است چرا که ارزش این پول هر سال کاهش می یابد و با افزایش سریع تر قیمت ها این مبلغ کارایی لازم در سبد معیشتی خانوار را نخواهد داشت.
وی افزود: در دور اول پرداخت یارانه نقدی عده ای از مردم خوشحال شدند که این مبلغ را دریافت می‌کنند اما بعد از آن متوجه شدند که در نهایت پرداخت یارانه نقدی به نفع آن ها نیست.
این اقتصاددان با بیان اینکه در حال حاضر مردم آگاه تر از گذشته هستند و روند آگاهی هر روز بیشتر می‌شود، اظهار کرد: اگر فرآیند پرداخت یارانه بنزین ادامه پیدا کند تبدیل به یک مطالبه اجتماعی بلند مدت خواهد شد و دولت های بعدی نیز مجبور به تامین مالی این مبلغ هستند که با توجه به اینکه منابع این پرداخت‌ها نامشخص است، تبدیل به یک تورم فزاینده خواهد شد.
اگر دولتمردان بلد نیستند همان یارانه بهتر است
مزیکی عنوان کرد: اما از دیدگاه دیگر اگر سیستم حکمرانی ناکارآمد باشد و دولت نتواند آن را به درستی هزینه کند بهتر است به صورت نقدی به مردم پرداخت شود.
وی تصریح کرد: اگر سیستم تصمیم گیر کشور ناکارآمد باشد و نتواند دست به سرمایه گذاری در بخش های مختلف اقتصادی بزند بهتر است این مبلغ را به مردم بدهند تا خرج کنند ولی در شرایط عادی، مبلغ یارانه نقدی را بهتر می‌توان در اقتصاد کشور هزینه کرد.
این استاد دانشگاه افزود: به طور کلی کشورهایی که دسترسی به منابع نفتی دارند اگر بر خلاف کشورهای توسعه یافته مانند نروژ اراده‌ای برای سرمایه گذاری های بلند مدت در اقتصاد نداشته باشد دست به چنین اقداماتی می زنند.در واقع مکانیزم ذخیره و صندوق های توسعه‌ای به درستی درک نمی شود و معمولاً به شکست منتهی می‌شود.
بالا بودن آگاهی مردم نسبت به دولت
مزیکی با بیان اینکه در کشور ما متاسفانه نگاه بلند مدت وجود ندارد، اظهار کرد: به نظر می رسد حتی بالا بردن قیمت حامل‌های سوخت نیز هیچ گاه با نگاه بلند مدت در کشور صورت نگرفته است و این شبهه در ذهن ایجاد می شود که دولت به دلیل کمبود منابع مالی دست به اصلاح قیمت بنزین زده است.
این اقتصاددان گفت: متاسفانه در حال حاضر آگاهی مردم نسبت به شرایط بیشتر از دولتمردان شده است چرا که مردم شرایط را به طور عینی لمس می‌کنند اما دولتمردان برای لمس واقعیت باید کار علمی و مطالعه انجام دهند. آن ها باید به طور انتزاعی خود را جای افراد جامعه قرار دهند و سیاست بهینه را برای پیاده سازی پیدا کنند.
وی یادآور شد: باید تبعات سیاست ها ابتدا به صورت علمی بررسی و بعد اجرا شود اما در کشور ما ابتدا سیاست پیاده شده و بعد تبعات آن سنجیده می شود؛ اما واقعه عجیب این است که حتی سیاست های شکست خورده، باز هم در کشور ما تکرار می شود.