اقتصاد 24- چالش‌ها و موانع پيش روی توليدكنندگان صنایع پایين دستی فولاد از جمله قیمت محصولات فولادیی و نیز موضوع اخذ مابه التفاوت از خریداران فولادی موضوعی است که فعالان خصوصی در این بخش را با مشکلات بزرگی مواجه کرده است .
تامین مواد اولیه مهمترین مطالبه تولید کنندگان است چراکه برای ادامه فعالیت زنجیره تولید، نادیده گرفتن نیاز به مواد اولیه آن هم در شرایط خاص اقتصاد کنونی می تواند تبعات سنگینی بر جای بگذارد.
فکری به حال تولیدکنندگان زنجیره فولاد شود
ورق فولادی از جمله محصولاتی است که به عنوان ابزار اصلی تولیدات صنایع پایین دستی مورد اهمیت است. امیرحسین کاوه، دبیر سندیکای تولیدکنندگان لوله و پروفیل فولادی با تاکید بر اینکه باید برای عرضه مناسب مواد اولیه به تولید کننده تدبیری اتخاذ شود در گفت و گو با خبرنگار اقتصاد 24 گفت: کارخانه های کوچک و متوسط بخش خصوصی در حال حاضر با ظرفیت تولیدی 18.5 میلیون تن در حال فعالیت و مصرف‌کننده ورق‌های گرم فولادی تولید شده، مجتمع فولاد مبارکه هستند اما همواره در تامین مواد اولیه جهت تولید خود با مشکلات گوناگون مواجه می‌شوند. همین موضوع نگرانی را برای تولیدکنندگان لوله و پروفیل فولادی بیشتر کرده است چرا که در نبود مواد اولیه امکان تولید وجود ندارد.
کاوه با تاکید بر لزوم تامین ورق فولادی کارخانجات لوله و پروفیل فولادی، از کمبود شدید مواد اولیه که ورق‌های فولادی ابراز گلایه داشت و گفت: در حالی که برای ادامه فعالیت های تولیدی نیاز به مواد اولیه است چرا این مواد اولیه در داخل کشور باسهمیه بندی و جیره‌بندی آن هم با صرف زمان و میزان محدود به دست تولید کننده می رسد .دست اندازهایی که در مسیر تولید کنندگان قرا رمی گیردقطعأ آسیب های جبران ناپذیری را برای زنجیره تولید فولاد به وجود خواهد آورد .
کاوه با تاکید بر اینکه فروش مستقیم ورق فولادی توسط دفاتر فروش فولاد مبارکه سبب دسترسی آسان‌تر کارخانجات به مواد اولیه می‌شود،گفت : امروز عرضه این محصول در بورس کالا مشکلاتی را برای تولید کنندگان صنایع پایین دستی به وجود آورده است چراکه قوانین فعلی بورس کالا برای تامین مواد اولیه کارخانجات سختگیرانه است واین پروسه جاماندن از خرید و صرف زمان 2هفته ای برای انتظار نوبت مجدد جهت خرید باعث کمرنگ شدن تعهدات به مشتریان می شود.
کشف ناعادلانه قیمت محصولات فولادی در بورس کالا
این فعال بخش خصوصی همچنین با انتقاد از عرضه کالاهای اساسی در بورس کالا می گوید : یکی دیگر از مشکلاتی که در بورس کالا شاهد هستیم کشف قیمت محصولات فولادی است که به دلیل وجود انحصار اقدام به انجام چنین کاری، بازار عادلانه ای را نخواهد داشت.
کاوه با پیشنهاد اینکه ورق‌های فولادی به طور مستقیم در بورس کالا به کارخانجات لوله و پروفیل فولادی ایران فروخته شود گفت: اکنون واردات ورق فولادی به عنوان مواد اولیه کارخانه ها از سالی چند میلیون تن به صفر رسیده و این موضوع کار را برای تولید کنندگان بسیار سخت و بحرانی کرده است.
محاسبه ناعادلانه صادرات و واردات زنجیره فولاد
دبیر سندیکای تولیدکنندگان لوله و پروفیل فولادی با تاکید بر اینکه سهم صادرات این بخش به کشورهای همسایه حائز اهمیت است اما شرایط برای صادرات بسیار سخت تر شده، گفت: عراق و افغانستان بازارهای اصلی با سهم 87 درصد از کل صادرات مقاطع پروفیلی ایران و همچنین عراق، ترکمنستان و افغانستان با سهم 71 درصد، صادرات لوله های فولادی ایران هستند. از این رو حفظ این بازارها با توجه به ارزآوری و سهم بزرگ صادراتی باید در اولویت برنامه های دولت قرار بگیرد.
به گفته کاوه، عراق با 107 میلیون دلار و افغانستان با 70 میلیون دلار واردات از ایران صدرنشین مقاصد صادراتی ایران هستند و جمع بندی سال 97 نشان می دهد ارزش صادرات مقاطع پروفیلی ایران به 205 میلیون دلار رسید که این رقم باز هم جای افزایش خواهد داشت.
اما در کنار این صادرات، نیمه دوم سال گذشته واردات ورق فولاد گرم به یک بیستم مدت مشابه در سال 1396 افت داشت به طوری که واردات ورق فولادگرم به 189 هزار تن تنزل یافت.
دبیر سندیکای تولیدکنندگان لوله و پروفیل فولادی با یادآوری اینکه سقوط واردات ورق فولاد گرم در نیمه دوم سال 1397 هنوز جبران نشده است گفت: در فصل زمستان سال 1397، واردات ورق فولاد گرم به یک‌بیستم مدت مشابه در سال قبل تر از آن کاهش داشت. به طور کلی واردات ورق فولاد گرم ایران در سال 1397 به 189 هزار تن تنزل یافت که نسبت به سال 1396 که 903 هزار تن بود، 75 درصد کاهش پیدا کرد.
عرضه کافی محصولات فولادی
سعید صمدی، رئیس کمیسیون معدن خانه اقتصاد ایران با تاکید بر اینکه برای تامین نیاز مواد اولیه، تولیدکنندگان با مشکل مواجه هستند در گفت و گو با خبرنگار اقتصاد 24 گفت: فولاد به اندازه کافی در بورس کالا عرضه می شود و در ماه اخیر قیمت محصولات فولادی تغییر محسوسی نداشته است. شمش 3400 به 3500 رسیده است در واقع نگرانی از کمبود مواد اولیه نشات گرفته از جای دیگر است.
صمدی تاکید کرد: عرضه فولاد مناسب است اما به دلیل انحصاری که در بورس کالا وجود دارد مانع از دستیابی تولید کنندگان پایین دستی به ورق های فولادی شده است .
به گفته رئیس کمیسیون معدن خانه اقتصاد ایران، دولت در طی ماه های اخیر صادرات فولاد را آزاد گذاشت چراکه فولاد سازان نباید بازارهای خارجی را از دست بدهند از این رو شرایط صادرات فولاد در وضعیت مناسب تری قرار گرفته است.
رئیس کمیسیون معدن خانه اقتصاد ایران با توجه به نحوه قیمت گذاری فولاد و تاثیر آن بر سایر محصولات زیر مجموعه این صنعت گفت: این در حالی است که کل زنجیره فولاد بر اساس قیمت داخلی فولاد، قیمت گذاری و بسته می شود به طور مثال، سنگ آهن 16.5 درصد شمش خوزستان و زغال سنگ بر اساس 26.5 درصد قیمت فولاد خوزستان تعیین قیمت می شود از این رو زمانی که قیمت ها افت می کند کل زنجیره فولاد دچار مشکل می شود.
این فعال معدنی با تاکید بر اینکه در کل کمبود خاصی در عرضه ورق های فولادی وجود ندارد و شاید بحث هایی مانند قیمت گذاری ها در بورس و انحصار عرضه در بورس کالا و همچنین صادرات و تعیین قیمت ها عاملی برای دسترسی سخت تر تولید کنندگان به ورق های فولادی شده است ادامه داد: در حال حاضر بورس کالا بهترین مکان برای عرضه محصولات فولادی به ویژه ورق های فولادی است اما به شرط اینکه در نحوه قیمت گذاری و عرضه این محصول هیچ انحصاری دخالت نداشته باشد. تولیدکنندگان پروفیل عمدتا از فولاد مبارکه مواد اولیه (ورق های فولاد گرم) را تهیه می کند لذا اگر تمام این محصولات به درستی وارد بورس کالا شده و بدون انحصار عرضه شود قیمت گذاری شفاف خواهد داشت.