اقتصاد24- بعد از افزایش قیمت بنزین بازارها از جمله بازار ارز و سکه واکنش نشان داد و قیمت دلار وارد کانال 12 هزار تومان شد. افزایش 1000 تومانی قیمت دلار طی دو هفته گذشته سبب شد تا عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی کشور نسبت به آن واکنش نشان دهد. وی در این باره گفت: «با توجه به ذخائر ارزی کشور و ارز صادراتی، انتظارات غیرواقعی که در بازار ارز ایجاد شده و دلالی و سفته‌بازی به آن دامن زده پایدار نخواهد بود.» اظهار نظری که البته پیش از این هم همتی در خصوص نرخ ارز داشت و البته معمولاً درست از آب در می آمد. اما با توجه به شرایط اقتصادی کشوری باید دید دولت تا کجا می تواند قیمت ارز را کنترل کند؟
هر چند گمان می رفت که قیمت دلار دوباره روزهای پرهیجان خود را بعد از این افزایش آغاز کند اما باز هم از اوایل هفته جاری قیمت دلار در سیکل ثبات و تا حدودی کاهشی قرار گرفت. در حالی که عده‌ای از فعالان، افزایش عرضه ارز، نوع رفتار بازارساز و تعطیلی بازار درهم را به عنوان عواملی در نظر می‌گیرند که منجر به افت قیمت دلار شد، گروهی دیگر از فعالان تاکید دارند که عامل اصلی کاهش قیمتی برخورد به سطح مقاومتی ۱۲ هزار و ۸۰۰ تومانی و افزایش فروش‌های ارزی در نزدیکی آن بود. این دسته از معامله‌گران باور دارند افزایش اخیر قیمت دلار کاملا از الگو‌های فنی تبعیت کرده است و بازار در نزدیکی نقاط حمایتی با افزایش خرید‌ها و در نزدیکی نقاط مقاومتی با رشد فروش مواجه شده است.
اما از سوی دیگر این کاهش می تواند در نتیجه کنترل مستقیم بانک مرکزی بر بازار در نتیجه عرضه هدفمند نیز باشد. موضوعی که باید دید بانک مرکزی توان پیشبرد این سیاست را با همین شرایط موجود دارد یا خیر؟
توان محدود دولت و اشتهای زیاد بازار ارز
مسعود دانشمند کارشناس مسائل اقتصادی در گفت و گو با اقتصاد24 می گوید: کنترل بازار با کنترل قیمت متفاوت است. توازن عرضه و تقاضا در بازار با تعیین قیمت دستوری دو مقوله جداست.
وی می افزاید: توان بانک مرکزی برای کنترل بازار بستگی به منابع ارزی و البته اشتهای بازار ارز دارد. باید دانست که برخی از منابع ارزی ما در کشورهای دیگر بلوکه است و به خاطر تحریم ها امکان انتقال آن به داخل نیست. با این حال دولت سعی دارد با کنترل عرضه و تقاضا بازار را متعادل نگه دارد.
دانشمند با بیان اینکه اشتهای بازار برای ارز زیاد است، اظهار کرد: اگر در روز 100 میلیون دلار هم وارد کنید ممکن است در عرض یک ساعت تمام شود در این شرایط توان دولت هم برای پر کردن این اشتها کم است. بازار نیز با علم به محدودیت توان دولت، طی روزهای گذشته واکنش نشان داد و قیمت دلار بالا رفت.
دست بازار باشد دلار 20 هزار تومان می شود
این کارشناس اقتصادی تصریحج کرد: اگر دولت بگذارد قیمت در بازار تعیین شود ممکن است قیمت دلار تا 20 هزار تومان افزایش پیدا کند که تبعات تورمی آن قابل تحمل نیست. راه دیگر این است که بازار را کنترل کنند و با محدودیت هایی که توسط دولت ایجاد می شود همین روند ادامه پیدا کند.
دانشمند افزود: ما نمی‌دانیم ذخیره ارزی بانک مرکزی چقدر است بنابراین نمی‌توان به قطعیت گفت که در ادامه نیز موفق به کنترل بازار خواهند شد یا نه؟
وی اظهار کرد: بعد از ماجرای افزایش قیمت بنزین، قیمت دلار بالا رفت که بانک مرکزی معتقد است در اثر سفطه بازی حدود 1000 تومان قیمت دلار افزایش پیدا کرده است اما باید دید این سفطه بازی از کجا آب می خورد؟ زمانی که به دلار فردایی اعتبار دهیم یعنی به سفطه بازی دامن زده ایم. بانک مرکزی باید دلار فردایی را بگیرید که خود پایه سفطه بازی در بازار ارز است.
دانشمند یادآور شد: بانک مرکزی باید یاد بگیرد که بانک مرکزی باشد. اگر بانک مرکزی به کار تجاری پرداخت تبدیل به بانک تجاری می شود. بانک مرکزی ما گاهی تجاری و گاهی مرکزی است که این دو نقش با هم ایجاد تضاد منافع می‌کند. بانک مرکزی باید در نقش یک سیاست گذار نقش ایفا کند.