اقتصاد24- بودجه سال 99 در حالی به مجلس تقدیم خواهد شد که سال آینده با ادامه همین روند دشواری های مضاعفی پیش روی اقتصاد کشور قرار خواهد گرفت. تحریم فروش نفت یکی از مهمترین متغیرهای اثرگذار در بودجه خواهد بود که باعث می شود اعداد بودجه سال 99 از اهمیت ویژه ای برخوردار باشد.
آنچه مشخص است اگر نتوان جایگزین مطمئنی برای نفت در بودجه در نظر گرفت ممکن است اقتصاد ایران در سال آینده نیز با جهش تورمی روبرو شود. در این زمینه حسین سلاح‌ورزی، نایب رئیس اتاق بازرگانی گفته بود: «شنیده‌ها حاکی از رویکرد انبساطی در بودجه 99 است. سیاست‌های پولی برای تحریک رشد اقتصادی اگر همراه با بهبود فضای کسب و کار نباشد؛ اولا اثرات تورمی بسیار خطرناکی در پی دارد و ثانیا در دوره های بعدی منجر به تشدید و تعمیق وضعیت رکود خواهد شد.» موضوعی که البته هنوز در حد گمانه زنی است اما اعداد بودجه شاید این فرضیه را در سال آینده تا حدودی تقویت کند.
استقلال درآمدهای نفتی از بودجه جاری کشور بارها از زبان مسئولان سازمان برنامه و بودجه اعلام شده است. موضوعی که البته هنوز نمی توان به درستی در خصوص آن مطمئن بود. در حقیقت جایگزین درآمدهای نفتی قرار است مالیات و اوراق مالی باشد که البته با توجه به افزایش حقوق 15 درصدی و با فرض ثبات ماندن هزینه های جاری دولت در مجموع میزان مصارف بودجه دولت حدود 420 هزار میلیارد تومان خواهد بود که باز هم دچار انسباط شده است.
کسری بودجه سال 99 و بار اوراق مالی
وحید شقاقی شهری در گفت و گو با اقتصاد24 در خصوص ویژگی های بودجه سال 99 گفت: هر چند اعداد بودجه هنوز به طور دقیق مشخص نیست اما گمانه زنی ها نشان می دهد انتشار حدود 70 هزار میلیارد اوراق مالی در بودجه سال آینده پیش بینی شده که به نظر می رسد اقتصاد ایران توان تحمل این بار را نداشته باشد.
وی افزود: از طرفی قرار بود درآمدهای مالیاتی جایگزین درآمدهای نفتی شود و عایدی ما از نفت صرف بودجه عمرانی شود که به نظر می رسد تنها 40 درصد از ظرفیت های مالیاتی در بودجه سال 99 دیده شده است. طبیعی است که نمی توان ظرف مدت یک سال اصلاحات اساسی در نظام مالیاتی کشور ایجاد کرد.
این اقتصاددان با اشاره به موضوع کسری بودجه دولت گفت: کسری بودجه دولت امسال حدود 100 هزار میلیارد تومان بود و این کسری در سال آینده نیز با این شرایط تکرار خواهد شد که همین مسئله منجر به افزایش حجم نقدینگی و در نهایت ایجاد تورم خواهد شد.
شقاقی شهری تصریح کرد: طبق گفته ها عدد بودجه بدون احتساب هزینه های عمرانی حدود 410 هزار میلیارد تومان است که با توجه به افزایش 15 درصدی حقوق ها این عدد قابل پیش بینی بود مصارف بودجه اصلاحی سال‌جاری در حدود ۳۸۶ هزار میلیارد تومان تنظیم شده بود. در نتیجه یک انبساط حدوداً ۸ درصدی در بودجه سال آتی پیشنهاد شده است.
وی افزود: باید در نظر داشت که بودجه سال آینده می تواند در صورت عدم تغییر شرایط منجر به ایجاد تورم شود هر چند باید دید که جزئیات اعداد بودجه به چه صورت خواهد بود.
چقدر نفت می فروشیم؟
منابع غیررسمی خبر می‌دهند که دولت برای بودجه ۹۹، روی درآمد نفتی ۱۸ تا ۱۹ میلیارد دلاری حساب باز کرده است. دولت برای به دست آوردن این درآمد، حدود یک میلیون بشکه در روز باید نفت بفروشد. این درحالی است که در طول یک‌سال اخیر، مسوولان ارشد دولتی و سازمان برنامه و بودجه بارها بر کاهش چشمگیر درآمد نفتی صحه گذاشتند و میزان فروش نفت بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ هزار بشکه در روز برآورد شده است. اما آیا می توان روی تحولات سیاسی غیر قابل پیش بینی در خصوص رفع تحریم ها و فروش نفت حساب باز کرد؟
شقاقی شهری در این خصوص گفت: در خصوص فروش نفت نیز سال 98 به طور میانگین حدود 500 هزار بشکه نفت روزانه فروخته شد که اگر این روند ادامه داشته باشد عملاً درآمد نفتی تکافوی هزینه جاری دولت را نخواهد داد و پایه های مالیاتی نیز با توجه به دشواری اصلاح ساختار مالیاتی نمی تواند جایگزین مطمئنی برای سال آینده باشد.
مالیات در محاق اصلاح
مالیات به جای نفت همواره یک رویا برای اقتصاد ایران بوده است. رویایی که برای کشورهای توسعه یافته یک امر بدیهی و ساده به حساب می آید. چندین بار تلاش برای قطع وابستگی به نفت همچنان نتیجه نداده است. موضوعی که باز هم در دستور کار دولت قرار گرفته است.
وحید شقاقی شهری اما در این باره گفت: برای افزایش پایه‌های مالیاتی باید از مدت‌ها پیش اقدامات اجرایی آن‌ها انجام می‌گرفت، این کار نیاز به آمار و اطلاعات و همچنین بانک‌های قوی داده و اطلاعات دارد، در حالی که در حال حاضر چنین چیز‌هایی وجود ندارد، در این رابطه باید دولت از ابتدای سال مقدمات اجرای این کار‌ها را فراهم می‌کرد تا در عمل می‌توانستیم از ظرفیت مالیات به منظور افزایش درآمدهای پایدار دولت استفاده کرد.
وی افزود: در سال گذشته در حالی که بودجه عمومی حدود ۴۴۰ هزار میلیارد تومان بود، اما سران قوا با توجه به کسری بودجه دولت سقف بودجه را به ۳۸۶ هزار میلیارد تومان کاهش دادند، حال باید دید در سال جاری آیا دوباره چنین روندی رخ خواهد داد؟