اقتصاد24- اگرچه وعده ایجاد یک میلیون شغل در سال 99 همچون سال های گذشته تکراری است، اما معضل دیرینه بیکاری همواره محل بحث کارشناسان بوده است و البته حل این مشکل همواره جزو سرلیست وعده های مسئولان در دوره های مختلف بوده است. هر چند عملکرد دولت روحانی نسبت به سلف خود تا حدودی بهتر بوده است اما به واقع وعده تکراری ایجاد یک میلیون شغل در سال که یکبار دیگر در سال 96 نیز داده شد کمی دور از ذهن به نظر می رسد. دولت ایجاد بیش از یک میلیون شغل در سال ۹۷ را در قالب دوازده بخش از جمله مسکن، کشاورزی، صنعت، حمل و نقل، اشتغالزایی خرد، سیاست های فعال بازار کار، صنایع دستی و غیره هدفگذاری کرده بود.
اما در پایان سال ۹۷ آمار اشتغال ایجاد شده، فاصله زیادی با یک میلیون شغل داشت؛ بر اساس گزارش رسمی مرکز آمار ایران در طول سال ۹۷ حدود ۴۶۴ هزار شغل در کشور ایجاد شد که ۵۶۹ هزار فرصت شغلی کمتر از هدفگذاری دولت بود.
به نظر می رسد معضل دهه شصتی ها برای یافتن شغل همانگونه که پیش از این نیز اسحاق جهانگیری از آن گلایه داشت، طی چند سال گذشته و همین طور سال های پیش رو برقرار است. معضلی که البته می توانست با تدبیر و آماده کردن زیر ساخت های کسب و کار تبدیل به یک نقطه قوت برای اقتصاد کشور باشد، اما باید پذیرفت که ایجاد شغل در هر کشور نیازمند سرمایه گذاری چه خارجی و چه داخلی است و سرمایه گذاری نیز نیازمند ثبات سیاسی و اقتصادی و در نهایت بهبود در فضای کسب و کار است.
اما به نظر می رسد شرایط اقتصادی سال 99 اگر تغییر خاصی در روند کنونی رخ ندهد یکی از بی سابقه ترین وضعیت های اقتصادی طی 4 دهه گذشته باشد. دولت با کسری بودجه و البته کاهش فروش نفت روبرو است که در این شرایط تحقق وعده ایجاد یک میلیون شغل دشوار به نظر می رسد.
چگونه می توان شغل ایجاد کرد؟
حمید حاج‌اسماعیلی، کارشناس بازار کار در گفت و گو با اقتصاد24 درباره وعده دولت مبنی بر ایجاد یک میلیون شغل در سال 99 گفت: در حال حاضر شرایط خاصی را در اقتصاد ایران تجربه می‌کنیم که الزامات و ضرورت های خاص خودش را دارد. اولویت در این شرایط معیشت و اداره کشور است.
وی افزود: طی دو سال گذشته با توجه به تحریم های تحمیل شده به اقتصاد، دولت فقط توانسته نیازهای ضروری مردم را تامین و کشور را اداره کند بنابراین اقداماتی فراتر این، نیازمند ابزار و تمهیدات مضاعف است.
حاج اسماعیلی در خصوص ملزومات ایجاد شغل در کشور گفت: برای اشتغالزایی نیازمند تامین سرمایه هستیم که یا باید از طریق جذب سرمایه خارجی باشد که با توجه به تحریم ها امکان آن نزدیک به صفر است و یا باید سرمایه داخلی به حرکت درآید.
وی افزود: در موضوع سرمایه‌گذاری داخلی باید گفت که ریسک سرمایه گذاری در تولید داخل بالاست که این موضوع به دلیل بالا بردن نرخ ارز برای قیمت تمام شده، افزایش سود بانکی و البته تورم بالا در کشور است.
این کارشناس بازار کار تصریح کرد: فشار تحریم ها طی چند سال گذشته به قدری توان اقتصادی مردم را ضعیف کرده که امکان آنکه مردم با سرمایه های خرد خود به سمت کارهای تولیدی و خدماتی بروند را ندارند.
دولت در سال 99 کم توان تر خواهد شد؟
حاج اسماعیلی همچنین با اشاره به مشکلات پیش روی ایجاد شغل در کشور گفت: از طرفی دولت هم برای ایجاد شغل با منابعی که در اختیار دارد با محدودیت روبرو است. یکی از منابع پایدار تامین بودجه در کشور نفت بود که آن هم با توجه به تحریم های بین المللی امکان تحصیل آن نیست.
وی با بیان اینکه در سال جاری برای فعالیت های عمرانی، سرمایه‌گذاری و ایجاد اشتغال با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو بودیم، اظهار کرد: در سال آتی هم با توجه به اینکه هزینه‌های دولت افزایش پیدا خواهد کرد، توان دولت کمتر از سال جاری خواهد بود. بنابراین سرمایه و بودجه‌ای برای کارهای عمرانی و ایجاد اشتغال در اختیار نمی‌ماند، مگر اینکه اتفاقی خاص در سال آینده رخ دهد تا دولت از محل درآمد فروش نفت که اکنون در لایحه بودجه به طور دقیق مشخص نیست بتواند به منابع جدیدی دست پیدا کند تا از آن طریق کار اشتغالزایی و توسعه بازار کار را دنبال کند.
این کارشناس بازار کار با اشاره به منابع درآمدی دولت گفت: با توجه به شرایط اقتصادی کشور و بهره وری پایین تولید بعید است که حتی پایه های مالیاتی نیز افزایش چشمگیری داشته باشد و در نهایت تا سقف 150 هزار میلیارد تومان بتوان روی آن حساب کرد و همین طور از محل هدفمندی یارانه ها شاید به همین میزان بتوان روی آن حساب باز کرد.
وی افزود: بودجه که برای سال آینده نهایی شده است حدود 480 هزار میلیارد تومان است و با توجه به منابع درآمدی بعید است بتوانیم طرح های جدیدی در زمینه ایجاد اشتغال طراحی کنیم.
وعده ایجاد یک میلیون شغل در سال 99 جنبه تبلیغاتی دارد
حاج اسماعیلی با بیان اینکه طرح وعده های نظیر ایجاد یک میلیون شغل در سال 99 ساده انگارانه و به دور از واقعیت است، افزود: در این شرایط امکان توسعه بازار کار تقریبا نزدیک به صفر است. هرچند نباید گفت که هیچ اتفاقی در کشور رخ نمی دهد برای مثال منابع آبی ما طی یک سال و نیم گذشته شرایط بهتری پیدا کرده و در زمینه کشاورزی و پرورش آبزیان شرایط بهتری داشته ایم.
وی افزود: حتی در بخش گردشگری توان این را داریم که در حوزه های گردشگری سلامت و... بتوان برنامه ریزی کرد که در نرخ اشتغال موثر است.
این کارشناس بازار کار، ایجاد یک میلیون شغل در سال 99 را تبلیغاتی دانست و افزود: با توجه به شرایط اقتصادی خاصی که در کشور وجود دارد چنین وعده‌های برای دادن روحیه به جامعه بوده و در این شرایط حتی ایجاد 500 هزار شغل در کشور بلند پروازانه است.