اقتصاد24 - مجید تخت روانچی نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل متحد گفت: آمریکا به صورت غیرقانونی فعالیت‌های هسته‌ای مجاز ایران تحت قطعنامه ۲۲۳۱ را تحریم کرده و مانع اجرای تعهدات ایران و دیگر دولت‌ها شده و بر فعالیت‌های کانال خرید تأثیر منفی داشته است.
تخت روانچی در نشست شورای امنیت که برای بررسی گزارش دبیرکل سازمان ملل درباره آخرین وضعیت اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ برگزار شد، افزود: این قطعنامه تاکید دارد " برجام موجب توسعه و تسهیل همکاری و تماس‌های تجاری و اقتصادی با ایران می‌شود".
متن کامل سخنرانی نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل متحد به این شرح است.
خانم رئیس.
شورای امنیت باردیگر در حال بررسی اجرای یکی از مهمترین قطعنامه‌های خود یعنی قطعنامه ۲۲۳۱ است که یک عضو دائم شورا در حال نقض جدی آن است. این موضوع در تاریخ سازمان ملل بی سابقه است. در اینجا می‌خواهم حمایت ارزشمند همه چهارده عضو شورا از برجام را ارج نهم.
هنگامی که شورا با تصویب اجماعی قطعنامه ۲۲۳۱ برجام را تأیید کرد، همه دنیا آن را یک دستاورد بزرگ برای گفتگو و دیپلماسی چند جانبه خواندند و مشارکتی قطعی در صلح و امنیت بین المللی دانستند. قطعنامه ۲۲۳۱ تاکید دارد «برجام موجب توسعه و تسهیل همکاری و تماس‌های تجاری و اقتصادی با ایران می‌شود». همانطور که دبیرکل به درستی در گزارش اخیر خود گفته «یک بخش اساسی برجام رفع تحریم‌های هسته‌ای علیه جمهوری اسلامی ایران به منظور عادی سازی روابط تجاری و اقتصادی» است. مضافاً، براساس برجام، ۱+۵ و اتحادیه اروپا متعهد شده اند «ازدسترسی ایران به حوزه‌های تجاری، فناوری، مالی و انرژی اطمینان حاصل کنند» و آمریکا متعهد شده «در دستیابی ایران به همه منافع حاصل از رفع تحریم‌ها مزاحمتی ایجاد نکند».
در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷، رئیس جمهور آمریکا یک یادداشت ریاستی "برای توقف عضویت در برجام" صادر کرد. در واقع، آمریکا تصمیم گرفت به صورت غیرقانونی از برجام خارج شود و مغایر با تعهدات بین‌المللی‌اش همه تحریم‌هایی که براساس برجام برداشته شده بود را بازگرداند. این و تحولات بعدی منافع برجام برای ایران را تقریباً به صورت کامل بی اثر کرد و در برخی جوانب، وضعیت کنونی حتی بدتر از زمان پیش از انعقاد برجام است. از آن زمان، اعمال تحریم‌های غیرقانونی آمریکا به دیگر دولت‌ها تعمیم یافته و در واقع، به خاطر احترام به تعهدات‌شان براساس قطعنامه ۲۲۳۱ آمریکا دارد آن‌ها را مجازات می‌کند. یکی دیگر از مواردی که در تاریخ سازمان ملل سابقه نداشته است.
تحریم‌های آمریکا با نیت مجازات جمعی عامه مردم است که حتی در زمان مخاصمات مسلحانه هم ممنوع می‌باشد. آن‌ها آسیب پذیرترین گروه‌های مردم عادی را نیز هدف قرار می‌دهند تا در جامعه نارضایتی ایجاد کنند و لذا طبیعت غیرانسانی دارند.
تحریم‌های آمریکا همچنین بخش‌های مختلف اقتصاد ایران از جمله بخش‌های نفتی و بانکی ایران را هدف قرار داده است که تأثیر منفی بر زندگی میلیون‌ها ایرانی دارد. برخلاف ادعاهای آمریکا، تحریم‌هایش پایین‌تر، بهتر یا جایگزین جنگ نیستند بلکه جنگ واقعی، اما با ابزار و نام دیگری هستند. به همین سادگی! آمریکا از غذا و دارو به عنوان اسلحه استفاده می‌کند و مغایر با دستور ۱۱ مهر ۱۳۹۷ دیوان بین‌المللی دادگستری، تحریم‌هایش را حتی به دیگر کالاهای بشردوستانه تعمیم داده است.
مقامات آمریکایی تأیید کرده اند که رنج ناشی از تحریم‌ها برای مردم عادی عمدی و بخشی از یک استراتژی سیاسی است. وزیرخارجه آمریکا شرایط عجیبش برای انتقال غذا و دارو برای مردم ایران را حداقل دو مرتبه به صورت عمومی مطرح کرده است.
به هر تقدیر، تحریم‌های آمریکا غیرمشروع، غیراخلاقی، غیرانسانی و ظالمانه است. شرم آور است که زورگویی آمریکا باعث توقف صادرات برخی داروها به ایران و کابوس برخی بیماران شده است. به طور مثال، یک شرکت اروپایی تحت فشار تحریم‌های آمریکا صادرات باندهای مخصوص بیماران ای- بی که حاصل شرایط ژنتیکی نادر است و منجر به تاول زدن آسان پوست می‌شود، را متوقف کرده است.
آوا، دختر دوساله اهوازی، که از ای- بی رنج می‌برد یکی از کودکان پروانه‌ای بود. بیماران پروانه‌ای به این نام خوانده می‌شوند، چون پوست شأن نظیر پروانه‌ها شکننده است. برای جلوگیری از عفونت، زخم‌های پروانه‌ای باید با باندهای مخصوص پوشیده شود. حتی آن باندهای مخصوص هم درد را مرتفع نمی‌کند، اما استفاده از باندهای جایگزینش وحشتناک هستند، چرا که در زمان برداشته شدن، پوست کودکان را می‌کند. در این روزها، واردات این باندها برای بیماران پروانه‌ای تقریباً غیرممکن شده و حیات سایر کودکان بی گناه پروانه‌ای، نظیر آوا را به خطر انداخته است. هم اکنون کودکان پروانه‌ای درد ناشی از تحریم‌های غیرانسانی آمریکا را با دل و جان خود لمس می‌کنند. خرداد سال جاری آوا از درد برای همیشه رهایی یافت و درگذشت. داستان وی فقط بخش بسیار کوچکی از کل ماجراست، چرا که کودکان و بزرگسال مبتلا به سرطان و بیماری‌های خاص در سکوت به مبارزه با مرگ می‌پردازند. کشتار کودکان و بیماران اقدام شجاعانه‌ای نیست!
سیاست فشار حداکثری آمریکا به مثابه تروریسم اقتصادی است که مردم بی گناه را می‌کشد. بنابراین، کسانی که در طراحی، حمایت و اجرای این تحریم‌ها نقش دارند باید بازخواست شوند.
از دبیرکل انتظار می‌رود وفق بند ۷ یادداشت ۴۴ به صورت کامل در مورد تحریم‌های آمریکا و تأثیرات غیرانسانی‌اش گزارش دهد.
آمریکا همچنین به صورت غیرقانونی فعالیت‌های هسته‌ای مجاز تحت قطعنامه ۲۲۳۱ را تحریم کرده و مانع اجرای تعهدات ایران و دیگر دولت‌ها شده است. بعلاوه، این اقدام بر فعالیت‌های کانال خرید تأثیر منفی داشته است.
به رغم همه سختی‌های وارده بر مردم ایران در نتیجه تحریم‌های غیرقانونی آمریکا، ایران بنا به درخواست دیگر اعضای برجام و براساس تعهد ایشان به جبران، یکسال تأمل کرد و تعهداتش را به صورت کامل انجام داد.
اعضای برجام در ۱۵ تیر و ۲ مهرماه ۱۳۹۷ تعهد به جبران از جمله برای تأسیس کانال‌های مالی مؤثر، صادرات نفت، کشتیرانی و بیمه، و محافظت در قبال تأثیرات فرامرزی تحریم‌های آمریکا کردند. هیچ یک از این تعهدات تا به امروز عملی نشده است.
ایران به اجرای برجام متعهد بوده و هست. این واقعیت به صورت مکرر توسط آژانس بین المللی انرژی اتمی از جمله بعد از بازگشت تحریم‌های یکحانبه آمریکا تأیید شده است. اما اجرای یکجانبه برجام پایدار نیست. اجرای کامل این توافق مستلزم وجود بیش از یک طرف راغب و توانمند است. بعد از یک دوره یک ساله صبر استراتژیک و در مقابل تداوم بی عملی طرف‌های برجام به ویژه شرکای اروپایی و بعد از ملاحظه عدم احترام به قول‌هایی که به ایران داده شده، ایران ناگزیر به عمل و اتخاذ گام‌های ضروری برای درمان عدم توازن ایجاد شده در برجام گردید. برای اینکار، ایران که سازوکار حل و اختلاف برجام را طی کرده بود، نهایتاً اقدام جبرانی مورد شناسایی برجام و شورای امنیت را اعمال کرد. این تصمیم با دقت برای حفظ برجام طراحی شد.
ایران اجرای برخی تعهدات خود را براساس بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام متوقف کرده است. به منظور ایجاد فضا برای دیپلماسی، یک رویکرد گام به گام با فاصله زمانی‌های دو ماهه طراحی شده است.
گام‌های ایران بازگشت پذیر هستند، اما خسارات وارده به ایران و ایرانیان در نتیجه تحریم‌ها اصلاً بازگشت پذیر نیست. چگونه فرصت‌های از دست رفته، صدمات وارده به اقتصاد، و مهمتر از همه، نفوس گرانبهای تلف شده و رنج مردم ایران به ویژه کودکان، سالمندان و بیماران می‌تواند بازگردد؟
ایران فقط برخی اقدامات داوطلبانه را متوقف کرده است. این موضوع به همکاری ایران با آژانس لطمه‌ای نزده است و مغایر با تعهدات پادمانی ما هم نیستند. آژانس مکرراً تأیید کرده که ایران مشمول جامع‌ترین نظام راستی آزمایی موجود در دنیا است. قابل توجه این که در سال ۲۰۱۸ تعداد کل بازرسی‌های آژانس در سرتاسر دنیا ۲۱۹۵ مورد بوده، در حالیکه تا نوامبر ۲۰۱۹ بیش از ۶۸۸ بازرسی در ایران انجام شده که به ۱۳۶۷ نفر- روز بازرسی بالغ می‌شود.
ایران همواره تعهداتش را محترم شمرده و منطق را با منطق و احترام را با احترام جواب داده است. اما ما نمی‌توانیم زورگویی را از هیچ جایی بپذیریم و نخواهیم پذیرفت. ما به تهدید و ارعاب پاسخ متقابل خواهیم داد. در حال حاضر، بیشترین تلاش در حسن نیت برای حفظ برجام از سوی ایران در حال انجام است. به محض اینکه اجرای کامل برجام توسط دیگر اعضا تضمین گردد، ایران بلافاصله از گام‌های خویش باز می‌گردد. اگر اراده برای اجرای برجام توسط همه طرف‌ها وجود داشته باشد، این راه وجود دارد. اما ایران نمی‌تواند به تداوم تحریم‌های غیرقانونی و عدم وجود اقدامات جبرانی در قبال این تحریم‌ها توسط دیگر طرف‌ها بی تفاوت بماند. ایران اقدامات ضروری برای تأمین منافع ملی‌اش بعمل خواهد آورد و گزینه‌های ایران محدود نیست. بعلاوه، هراقدام غیرضروری و بی مورد علیه ایران با اقدام قاطع ایران مواجه خواهد شد، همانطور که قبلاً در عالی‌ترین سطوح به شرکای برجامی مان این موضوع را اعلام کرده‌ایم.
پیشنهاد آمریکا برای گفتگوی بی قید و شرط با ایران صادقانه نیست و ناشی از عادتش برای ورود به گفتگو از موضع قدرت و نه از موضع برابر است. درخواست گفتگو با ایران و همزمان اصرار بر اعمال «سیاست فشار حداکثری» علیه مردم ایران قابل جمع نیست. ایران زیر تهدید شمشیر مذاکره نخواهد کرد. آمریکا باید یک تصمیم استراتژیک بگیرد.
همانطور که یک ضرب المثل آمریکایی می‌گوید «نمی‌توانی همزمان هم کیک خود را داشته باشی و هم آن را بخوری». یا سیاست فشار حداکثری وحشتناک و کهنه خود را ادامه دهید که از سوی مردم ایران سرزنش و در سطح بین المللی به عنوان یک شریک غیرقابل اعتماد تلقی شده، یا همانند یک دولت عادی رفتار کنید و تحریم‌های خود را بردارید. در این راستا، اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت توسط آمریکا مسیر را برای یک گفتگوی واقعی در چارچوب توافق هسته‌ای آماده خواهد کرد.
از زمان انعقاد برجام، برخی دولت‌ها تلاش کرده اند شورای امنیت را به مسائلی ورای برنامه صلح آمیز هسته‌ای ایران وارد کنند. در زمان مذاکرات هسته‌ای، ما با خواسته برخی طرف‌ها برای گنجاندن موارد غیرمرتبط در سند نهایی مخالفت کردیم و بدین ترتیب موافقت نکردیم که توانمندی‌های دفاعی مشروع ایران و نقش منطقه‌ای اش به شمول مبارزه با تروریسم را در بر بگیرد یا متأثر کند. تلاش‌های اخیر برای مرتبط کردن این موضوعات از جمله به واسطه تفسیر نادرست از پیوست ب قطعنامه ۲۲۳۱ کاملاً غیرموجه است.
دستیابی به ابزارهای دفاع مشروع یک حق ذاتی در حقوق بین الملل است. ما در یک منطقه شکننده و ناامن زندگی می‌کنیم. مضافاً، فروش مقادیر زیاد تسلیحات سنگین به منطقه آن را آماده انفجار کرده است. کسانی که از ایران می‌خواهند توانمندی‌های تسلیحاتی متعارف خود را محدود کند، سود زیادی از فروش تسلیحات مرگبار به این منطقه می‌برند. تحت هیچ شرایطی، ایران در مورد امنیت خود مصالحه نخواهد کرد.
ایران تسلیحات اتمی ندارد و در برجام تعهد کرده دنبال دستیابی و تولید آن نباشد. موشک‌های ایران «داشتن توانمندی پرتاب تسلیحات اتمی طراحی نشده» اند و بنابراین از شمول قطعنامه ۲۲۳۱ خارج هستند. عبارت «طراحی شده برای داشتن توانمندی» عمدی و متعاقب مذاکرات طاقت فرسا بود تا موشک‌های متعارف ایران را از حیطه این قطعنامه خارج کند. این تعبیر به خوبی در بیانیه ایران پس از تصویب قطعنامه ۲۲۳۱ منعکس شده است. بازتفسیر خودسرانه قطعنامه با توسل به مفاهیم غیرالزام آورِ یک کلوبِ انحصاریِ ۳۵ عضوی نظیر ام تی سی آر کاملاً گمراه کننده و بنابراین غیرقابل قبول است.
در پایان یادآوری می‌کنم که ملاحظات ما در خصوص گزارش دبیرکل، در نامه اخیر من به شورا آمده و شامل دیدگاه‌های ما در خصوص مواردی است که در صحبت‌های امروزم نبود.