علیرضا حسینی، اقتصاد۲۴ – واشنگتن بعد از خروج از برجام در راستای سیاست «فشار حداکثری» سعی در تشدید تحریم‌ها و تحت فشار گذاشتن ایران کرده است. در ادامه این فشار‌ها علیه ایران، روز نهم مه وزارت خزانه‌داری آمریکا دستور اجرایی جدید ترامپ برای تحریم بخش آهن، فولاد، آلومینیوم و مس را صادر و ابلاغ کرد. بنا بر دستور اجرایی که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا صادر کرده؛ بخش فلزات و معادن ایران مشمول تحریم شده و این تحریم‌ها شامل صادرات آهن، آلومینیوم، فولاد و مس است.
برگ جدیدی از تحریم فولاد ایران ورق خورد
وزارت خارجه آمریکا روز سه‌شنبه (۱۷ دسامبر) با صدور بیانیه‌ای به نهاد‌ها یا افراد در سطح جهان هشدار داده در صورت انتقال یا صادرات دو ماده مهم به ایران که در صنایع فولادسازی کاربرد دارند، با تحریم مواجه خواهند شد. به نوشته «وبگاه وزارت خارجه آمریکا»، «کک سوزنی» و «الکترود گرافیتی» در صنایع فولادسازی کاربرد دارند و اشخاصی که این مواد را به ایران انتقال داده یا صادر می‌کنند، تحریم خواهند شد.
در بیانیه وزارت خارجه آمریکا در این زمینه اذعان شده است که واشنگتن سخت در تلاش است تا ایران را از درآمد صنایع فولاد محروم کند.
واکنش بازار داخلی و جهانی به تحریم جدید فولاد ایران
تحلیل‌های داخلی و جهانی پیرامون موضوع تحریم فلزات ایران نشان می‌دهد دو نگاه متناقض در این زمینه وجود دارد که هر یک بر پایه استدلال‌های خاص خود استوار است. برخی معتقدند تحریم ایران موازنه عرضه و تقاضا را در بازار‌های این محصولات به هم می‌زند و با توجه به اینکه الان بین چین و آمریکا نیز وضعیت نگران‌کننده‌ای وجود دارد و از طرفی در برخی محصولات مثل سنگ‌آهن نیز اتفاقات منفی در بخش عرضه رخ داده باید منتظر افزایش قیمت در بسیاری از این کالا‌ها در بازار‌های جهانی باشیم. در مقابل برخی می‌گویند سهم ایران از بازار‌های جهانی آن قدر بالا نیست که به عدم تعادل در این بازار‌ها منتهی شود، بنابراین نباید نگران این وضعیت بود. دسته دوم معتقدند ایران سال گذشته صادرات فولاد خود را کاهش داده، ولی اتفاقی در بازار رخ نداده به علاوه در مورد سایر کالا‌ها نیز اصولا سهم جدی برای صادرات ایران وجود ندارد.
فولاد ایران آماده رویارویی با تحریم جدید بود
در همین رابطه سید رضا شهرستانی عضو هیئت مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران با تاکید بر اینکه تحریم «الکترود گرافیتی» توسط آمریکا از سوی شرکت‌های فولادی کشور پیش بینی شده بود به خبرنگار اقتصاد۲۴ گفت: از اینرو سال گذشته بالای ۱۰۰ هزار تن «الکترود گرافیتی» توسط شرکت‌های فولادی البته با قیمت‌های بسیار بالاتر از نرم جهانی خریداری شده است و این میزان می‌تواند نیاز مصرف دو سال شرکت‌های فولادی مشور را برطرف کند.
به گفته شهرستانی از این رو تحریم جدید آمریکا در تداوم تحریم‌های فولادی ایران، خیلی بر این صنعت تاثیرگذار نخواهد بود.
عضو هیئت مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در ادامه یادآور شد: سال گذشته ۲۵ میلیون تن فولاد در کشور تولید شد که برای سال جاری نیز رقمی معادل ۲۸ میلیون تن تولید این محصول برنامه ریزی شده است. به دلیل کمبود سنگ آهن و آهن اسفنجی، رقم پیش بینی شده به ۲۶.۵ میلیون تن در پایان سال جاری خواهد رسید.
شهرستانی گفت: در واقع حدود ۱.۵ میلیون تن از برنامه ریزی برای سال جاری عقب خواهیم ماند و این نشان می‌دهد که تحریم سال گذشته هر چند ناچیز، اما تاثیرگذار بوده است و هر اتفاقی قطعا تاثیرات خود را بر صنعت فولاد کشور باقی خواهد گذاشت.
عضو هیئت مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در خصوص تاثیر تحریم «الکترود گرافیتی» و «کک سوزنی» بر صنعت فولاد کشور گفت: از ۲۶.۵ میلیون تن فولاد حدود ۲.۵ میلیون تن در کوره‌های بلند تولید می‌شود، یعنی همان تولید در ذوب آهن است.
وی تصریح داشت: حدود ۴.۵ میلیون تن تولید هم در کوره‌های القایی است که بخش تولید در این دو کوره «الکترود گرافیتی» استفاده نمی‌کند و اگر هم در برخی بخش‌ها مجبور به استفاده از «الکترود گرافیتی» هستند به مقدار خیلی ناچیز (به ازای هر تن حدود ۳۰۰ گرم) خواهد بود. اگر این دو بخش از معادله کنار گذاشته شود حدود ۷ میلیون تن یعنی حدود ۲۰ میلیون تولید فولاد در کوره‌های قوس است که این کوره‌ها در واقع مصرف «الکترود گرافیتی» دارند یعنی رقمی معادل ۵۰ تا ۶۰ هزار تن نیاز مصرف برای تولید ۲۰ میلیون تن فولاد است.
شکل گیری کنسرسیوم راه دور زدن تحریم هاست
به گفته شهرستانی در حال حاضر در کشور تولید «الکترود گرافیتی» و «کک سوزنی» وجود ندارد هرچند در حال شکل گیری کنسرسیوم تولید این بخش هستیم، اما تا اجرای آن زمان زیادی لازم است، اما خوشبختانه با خرید بالای ۱۰۰ هزار تن «الکترود گرافیتی» از سوی شرکت‌های فولادی کشور، می‌توانند برای مدتی با خیال راحت به تولید ادامه دهند.
عضو هیئت مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران گفت: هرچند شرکت‌های فولادی برای جبران این تحریم‌ها به دنبال راه‌هایی برای دور زدن تحریم‌ها هستند، اما مطمئنا با قیمت‌های بالا مجبور به خریداری از فروشندگان خارجی هستند که به بهانه تحریم هیچ رحمی بابت قیمت نخواهند داشت. همین مسئله باعث گرانتر شدن هزینه‌های تمام شده در صنایع فولادی خواهد شد.
شهرستانی تاکید کرد: قیمت جهانی فولاد بالا رفته است و به دلیل اینکه در صنایع فولادسازی از سنگ آهن داخل استفاده می‌شود آن هم با قیمت پایین‌تر از قیمت جهانی، از اینرو شرکت‌های سنگ آهن، صادرات را به دلیل ارزآوری و حاشیه سود پایین مصرف داخل ترجیح می‌دهند.
خود تحریمی ویران‌تر از تحریم آمریکاست
عضو هیئت مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در پاسخ به این سوال که بازار داخلی فولاد با چه مشکلاتی روبروست؟ گفت: صنعت فولاد ایران صنعتی استراتژیک در اقتصاد وابسته به بازار ساخت و ساز مسکن و خودرو است. یکی از مشکلاتی که این روز‌ها صنایع فولاد کشور را به مخاطره انداخته است قیمت دستوری دولت در راستای پایین نگه داشتن بازار مسکن و خودرو است.
شهرستانی ادامه داد: تحمیل کاهش قیمت در شرایط نامناسب بازار داخل و خارج، شرکت‌های فولادی را متضرر کرده است، موضوعی که تحریم‌های خارجی آنقدر نتوانست تاثیرگذار باشد و از اینرو در رابطه با تامین مواد اولیه مورد نیاز فولادسازی دچار نگرانی‌هایی شد.
زیان کلان از بازار داخل
این در حالی است که به گفته شهرستانی، بازار داخل در مواجهه با حجم بالای تولید فولاد که تقریبا دو برابر تقاضا است، شاهد ضرر و زیان کلانی خواهد شد و به نظر می‌آید که در چنین شرایطی اگر واحد‌های تولیدی نتوانند با خیال راحت به صادرات بپردازند، ناگزیر به تعطیلی شرکت خود شوند.
وی افزود: باید اجازه داده شود که فولادسازان معاملات صادراتی خود را با توجه به نیاز این صنعت به تولید و ارزآوری و در نهایت بقا داشته باشند، اما متاسفانه دستورات دولتی تبدیل به مشکلی بزرگتر از تحریم‌های آمریکا برای صادرکنندگان شده است.
عضو هیئت مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران به دلیل اهمیت ویژه صنعت فولاد کشور برای چندمین بار تاکید کرد که مشکل اساسی در مسیر صادرات، خودتحریمی است. دولت برای ارزان نگه داشتن قیمت فولاد و آهن، ضوابط خاص صادرات برای کالا‌ها و محصولات فولادی وضع کرده است که این موضوع خود یک اقدام اشتباه بوده که خسارت‌های جبران ناپذیری را به صنایع فولاد کشور تحمیل کرده است.