تاکنون هیچ درمان موثری برای ویروس ابولا کشف نشده است. ابتلا به این ویروس که به تب هموراژیک در انسان‌ها منجر می‌شود در سراسر جهان قربانیان زیادی گرفته است. فقدان مدل‌های انسانی برای بررسی تب هموراژیک «ابولا» یکی از مهمترین موانع در توسعه استراتژی‌های درمانی برای این بیمار است.
از سوی دیگر مطالعه این بیماری بر روی حیوانات بسیار مشکل، پرهزینه و گاهی اوقات غیرممکن است. در همین راستا گروهی از پژوهشگران به رهبری «علیرضا مشاقی» محقق ایرانی و استاد دانشگاه لیدن در هلند برای نخستین بار فرایند بیماری ابولا و تب هموراژیک آن را روی یک تراشه کوچک بازسازی کردند. این پروژه تحقیقاتی طی سه سال و با همکاری مراکز دانشگاهی و صنعتی انجام شده است.
«اندام روی تراشه» و یا «اندام تراشه» یک فناوری جدید است که در آن اندام‌های انسانی در ابعاد کوچک بر روی یک تراشه کوچک باز سازی می‌شوند. این مدل‌های کوچک هم مانند نمونه‌های واقعی از بدن انسان توسط عوامل بیماری زا از جمله ویروس‌ها بیمار شوند. از آنجا که در ساخت این تراشه‌ها از سلول‌های انسانی استفاده می‌شود، نشانگرهای بیماری‌های انسانی را دقیق‌تر از مدل‌های حیوانی از خود بروز می‌دهند.
تراشه ابولایی که مشاقی و همکارانش ساخته‌اند، نه تنها سندروم تب هموراژیک بلکه فرایندهای بیوشیمیایی و بیومکانیکی ایجادکننده این سندروم را به خوبی نشان می‌دهد. همچنین پژوهشگران از این تراشه برای تست چند داروی جدید استفاده کرده‌اند.
نتایج این پژوهش در نشریه iScience منتشر شده است.
«علیرضا مشاقی» استاد دانشگاه و پژوهشگر در دانشگاه لیدن هلند و هاروارد آمریکاست. اخیراً مشاقی و گروه تحقیقاتی اش برای پژوهش درباره بیماری ابولا برنده جوایز مختلف از جمله NWA-IDG و Elise Mathilde prize شده‌اند.