چرا اخذ مالیات از خانه‌های خالی همچنان ناکام است/ هویدا هم قصد مالیات‌ستانی داشت، اما نتوانست

ژوبین صفاری، اقتصاد۲۴ موضوع اخذ مالیات از خانه‌های خالی موضوع تازه‌ای نیست. بار‌ها صحبت آن شده و هر بار به دلایلی از جمله ضعف اطلاعات در شناسایی این خانه‌ها این طرح به سرانجام نرسیده است. در دولت قبل و از سال ۱۳۸۶ طرح اخذ مالیات از خانه‌های خالی در مجلس شورای اسلامی مطرح شد. این طرح با عنوان «واگذاری زمین و وضع مالیات بر خانه‌های خالی» با قید یک فوریت و در سه ماده تقدیم مجلس شد، اما در آن زمان این طرح با مخالفت شدید نمایندگان مواجه شد و هیچ‌گاه از سد تصویب مجلس عبور نکرد.

طرحی که البته به گفته مصطفی قلی خسروی رئیس اتحادیه مشاوران املاک تهران و کشور از زمان هویدا و در دوره رژیم گذشته هم مطرح بوده است. با روی کار آمدن دولت حسن روحانی نیز بار‌ها از این طرح صحبت به میان آمده است که البته موافقان و مخالفان خود را دارد.

اما طی چند روز گذشته محمد اسلامی وزیر راه و شهرسازی از راه اندازی سامانه املاک و اسکان تا پایان امسال و تحویل آن به سازمان امور مالیاتی کشور خبر داد و گفت: بر اساس قانون مالیات‌ها، راه‌اندازی سامانه املاک و اسکان برعهده وزارت راه و شهرسازی است که کار‌های آن در حال انجام است و تا پایان امسال جهت بهره‌برداری به سازمان امور مالیاتی تحویل خواهد شد.

وی با اشاره به اینکه سیستم نرم افزاری این سامانه در دست تهیه است، افزود: با همکاری سازمان امور مالیاتی شناسایی خانه‌های خالی انجام و نسبت به اخذ مالیات از خانه‌های خالی اقدام خواهد شد. در نظر داریم تا منابع حاصل از این طرح را به سمت ساخت و ساز و تولید و عرضه مسکن هدایت کنیم.

اسلامی مشکل خانه‌های خالی را مربوط به کلانشهر‌ها دانست و گفت: سیستم نرم افزاری تهیه شده و مهم این است که سازمان امور مالیاتی از آن بهره برداری لازم را داشته باشد و دیگر دستگاه‌ها و نهاد‌ها نیز همکاری مناسب را با سازمان امور مالیاتی در این زمینه، داشته باشند.

حال باید دید با توجه به فشاری که روی دولت در خصوص کاهش درآمد‌های نفتی وجود دارد می‌توان امیدوار بود که طلسم اخذ مالیات از خانه‌های خالی را این بار شکسته شود؟

 

اخذ مالیات از خانه‌های خالی از هویدا تا امروز

در این خصوص مصطفی قلی خسروی رئیس اتحادیه مشاوران املاک در گفتگو با اقتصاد۲۴ گفت: اگر بتوان اطلاعات دقیقی از خانه‌های خالی به دست آورد، به طور قطع اخذ مالیات از آن‌ها به نفع بازار مسکن خواهد بود.

وی افزود: در رژیم گذشته هویدا هم قصد داشت خانه‌های خالی را شناسایی کند، اما نتوانست این کار را انجام دهد. البته در حال حاضر به دلیل پیشرفت‌های اطلاعاتی و سیستم‌های IT دسترسی به اطلاعات آسانتر شده است.

قلی خسروی تصریح کرد: این دغدغه همواره وجود داشته است و در زمان دولت محمود احمدی نژاد هم خواستند اخذ مالیات از خانه‌های خالی را از طریق آب و برق مصرفی خانه‌ها و یا سکونت افراد شناسایی کنند که این شیوه نیز عملاً به دلیل راه‌های فرار آن منجر به شکست شد.



رئیس اتحادیه مشاوران املاک گفت: اگر آقای اسلامی می‌تواند تا عید نوروز سیستم اطلاعاتی خانه‌های خالی را برای اخذ مالیات آماده کند باید به معنای واقعی باید به او دست مریزاد گفت.

وی یادآور شد: ما در شناسایی خانه‌های خالی ضعف اطلاعاتی داریم. باید در نظر داشت آمار‌هایی هم که برای تعداد خانه‌های خالی ارائه می‌شود چندان قابل اعتماد نیست. برای مثال ما نمی‌توانیم خانه‌های لواسان و یا ویلا‌های شمال را جزو خانه‌های خالی به حساب آوریم؛ بنابراین اشکال تصمیم گیری‌های ما به خاطر اشتباهات آماری در کشور است.

 

طرح‌هایی که به دلال‌ها کمک می‌کند

قلی خسروی در پاسخ به این سوال که چرا حتی خانه‌های مسکن مهر هم خالی از سکنه هستند و در دست دلال‌ها خرید و فروش می‌شود به خبرنگار اقتصاد۲۴ گفت: زمانی دولت وعده داد که با اعطای زمین از طرف دولت و ساخت از خریدار برای او مسکن مهر بسازد که آن زمان حدود ۶۰۰ هزار تومان در هر متر بود، اما به این وعده عمل نشد و در نتیجه هزینه ساخت بالا رفت تا در نهایت صاحب امتیازی که حالا از حق امتیاز‌های دیگر نیز محروم شد مجبور به واگذاری امتیاز مسکن مهر خود شد. در این شرایط بازار دلالی و خرید و فروش در مسکن مهر داغ می‌شود. این نتیجه سیاست‌های غلط دولت‌هاست و گرنه دلالی کاذب به خودی خود به وجود نمی‌آید.

وی افزود: اگر دولت تعهد خود را به موقع در تحویل مسکن مهر انجام داده بود دلالی در مسکن مهر موضوعیت پیدا نمی‌کرد.

رئیس اتحادیه مشاوران املاک با اشاره به طرح مسکن ملی نیز گفت: در حال حاضر هم طرح مسکن ملی مطرح شده است. چه تضمینی وجود دارد که با سرکار آمدن دولت بعدی همانند گذشته این طرح نیز مورد نقد و بی‌توجهی قرار نگیرد؟

وی خاطرنشان کرد: طبق قانون اساسی دولت موظف به تامین مسکن برای مردم است، اما باید پرسید چرا چنین طرح‌هایی به تصویب مجلس شورای اسلامی نمی‌رسد تا تبدیل به قانون لازم الاجرا برای همه دولت‌ها شود.

 

مخالفان اخذ مالیات از خانه‌های خالی چه می‌گویند؟

مخالفان این طرح عقیده دارند که دولت در شناسایی کامل مسکن‌های خالی از سکنه توفیق چندانی نداشته و شناسایی آن‌ها برای دولت هزینه سنگینی به دنبال دارد. مخالفان این طرح برای اثبات ادعای خود به تجربه ناموفق دولت برای اعلام شماره تماسی در شناسایی خانه‌های خالی از سکنه از سوی شهروندان اشاره می‌کنند و آن را طرحی شکست خورده می‌دانند.

دلیل دیگر مخالفان، شوک ناشی از اعلام دریافت مالیات از خانه‌های خالی از سکنه به بازار است، آنان معتقدند این امر نه فقط سبب افزایش قیمت مسکن در سطحی وسیع می‌شود، بلکه افت اشتغال و سردرگمی در صنعت ساختمان را نیز به همراه دارد.

همچنین سید رضا قهاری عضو هیات مدیره انجمن انبوه‌سازان استان تهران پیش از این در گفتگو با اقتصاد۲۴ و با اشاره به طرح اجرای اخذ مالیات از خانه‌های خالی گفت: مالیات از خانه‌های خالی می‌تواند در بازار اجاره تاثیر داشته باشد، اما در بازار فروش تاثیر چندانی نخواهد داشت. در واقع هزینه مالیات روی قیمت تمام شده می‌آید. مشکل اصلی بازار مسکن، فروشندگان نیستند بلکه خریدارانی هستند که توان خرید ندارند.

قهاری تصریح کرد: مالیات بدون حساب و کتاب قطعاً به نفع خریدار و مستاجر نیست. اگر دولت قصد دارد درآمد خود را بالا ببرد نباید دست به اقداماتی بزند که شرایط بدتر شود.

وی افزود: باید مشوق‌های ساخت برای سازندگان گذاشته شود تا قیمت تمام شده کمتر شود. حتی اگر کسی طمع کند خانه خود را خالی نگه دارد تا مدت زمانی می‌تواند آن را نگه دارد اگر به حد مقبولی برسد آن را عرضه می‌کند؛ بنابراین آنچه مهم است توان خریدار و البته مشوق‌هایی است که می‌توان برای سازندگان قرار داد و از سوی دیگر جریان را به نظام عرضه و تقاضا در بازار واگذار کرد.