اقتصاد۲۴-دکتر مجتبی شریعتی نیاسر ضمن بیان این مطلب به مهم‌ترین چالش‌ها و موانع پیش‌روی تبادلات دانشگاه‌های ایران در عرصه جهانی اشاره کرد و اظهار کرد: ما در جمهوری اسلامی ایران طی چند دهه گذشته به خصوص دو دهه اخیر رشد بسیار قابل ملاحظه‌ای از لحاظ علمی داشتیم. این رشد علمی موجب شده است که توانمندی ایران در بین کشور‌های دیگر به خصوص کشور‌های توسعه یافته، کاملا جدی گرفته شود.
وی ادامه داد: این پیشرفت‌ها که در حوزه نظامی بیشتر متبلور شده؛ در سایر بخش‌ها، در نوآوری ها، حوزه‌های بین رشته‌ای نظیر علوم شناختی، نانو، بیو، علوم فضایی و. رشد بسیار فزاینده‌ای داشته ایم، به طوری که دانشمندان خارجی هم به این توسعه و پیشرفت علمی کشور ما اذعان دارند.
دکتر شریعتی نیاسر در ادامه تصریح کرد: در کنار این رشد علمی، فشار‌های سیاسی ناشی از تحریم‌ها و یا سیاست‌های خصمانه نظام‌های استکباری در برخی موارد، مانع شده است که توان علمی دانشمندان کشور ما در نشریات معتبر خارجی منتشر شود، اگر چه به اعتقاد من این نوع حرکت‌ها یک موج است و نوسان دارد و دیر یا زود میرا و بی تأثیر می‌شود.
این عضو هیات علمی دانشگاه تهران اظهار کرد: جوامع علمی به راحتی نمی‌توانند از ارتباط متقابل بگذرند و همواره دنبال این هستند که یافته‌های علمی را کشف کنند. از سوی دیگر یک واقعیت انکار ناپذیر این است که امروزه بیش از آنچه که قدرت‌ها مایل به تحریم باشند به دنبال کشف استعداد‌ها و یافته‌های دانشمندان کشور‌های تحت تحریم نظیر جمهوری اسلامی ایران هستند. طبعا با چنین رویکردی محققین کشور‌های دیگر نیز به دنبال راه‌های گریز از محدودیت‌ها و دور زدن تحریم‌ها هستند تا کماکان در عرصه رقابت بتوانند به توفیقات جدیدی دست یابند.
معاون آموزشی سابق وزارت علوم همچنین در خصوص تجربیات شخصی خود خاطر نشان کرد: چند سال پیش مقاله‌ای برای کنگره‌ای در کلرادوی آمریکا ارسال کردم. دبیر کنگره که از شخصیت‌های برجسته علمی بود با من شرط کرده بود که در صورت حضور و ارائه موضوع، مقاله به چاپ خواهد رسید. لیکن علیرغم تلاش برای اخذ ویزا، سفارت آمریکا در امارات به بهانه هایی، از صدور ویزا امتناع نمود. این مطلب به دبیرکنگره منعکس شد که وی ضمن ابراز تأثر از این وضعیت و اعتراض رسمی به مسئولین دیپلماسی امریکا، مقاله را انتشار داد؛ بنابراین این گونه نیست که جامعه علمی کشورها لزوما با رویکرد‌های خصمانه سیاستمداران حاکم، همراه باشند.
شریعتی نیاسر تاکید کرد: ما کماکان در جهان و در عرصه‌های علم و فناوری، حرف برای گفتن داریم و به دنیا ثابت کرده‌ایم که می‌توانیم در همه حوزه‌ها قدرت‌نمایی کنیم. در حال حاضر کشور‌های غربی باید متوجه باشند که بخش عمده‌ای از پیشرفت‌های آن‌ها عملا حاصل تلاش‌های علمی و تخصصِ دانشمندان کشور‌های شرقی است. مثلا از کشور چین بیش از ۵۰۰ هزار دانشجو در کشور‌های آمریکا، انگلیس و کانادا مشغول به تحصیل هستند. همینطور کشور‌های هندوستان، مالزی و .... نیز همین شرایط را دارند.
وی ادامه داد: بسیاری از دانشمندان، اساتید و محققان کشورمان نیز در عرصه جهانی حضور فعال دارند و درصد قابل ملاحظه‌ای از پیشرفت کشور‌های غربی محصول تلاش، همت و استعداد دانشمندان همین کشورهاست؛ بنابراین به خوبی میتوان دریافت که بدون در نظر گرفتن ظرفیت منابع انسانی دیگر کشورها، دنیای غرب فاقد بسیاری از قابلیت‌ها خواهد بود. بر این اساس باید توجه داشت که هنر مدیریت کشور در این است که بتواند از این ظرفیت ارزشمندی که در سایر کشورها حضور دارند، برای کمک به توسعه علمی و خدمت به ایران استفاده نماید.
استاد دانشگاه تهران همچنین یادآور شد: در بخش تبادل استاد و دانشجو بین دانشگاه‌های خارجی باید گفت که ما علیرغم همه تحریم‌ها و فشار‌هایی که وجود دارد در حال حاضر بیش از ۵۵ هزار دانشجوی خارجی داریم که در نظام آموزشی کشور ما تحصیل می‌کنند و تعداد زیادی از اساتید کشور‌های مختلف به طرق مختلف در تعامل با دانشمندان ما و در حال رفت و آمد با ایران هستند. ضمن این‌که برخی دانشگاه‌های ما نظیر دانشگاه‌های فردوسی مشهد، تهران، کاشان و نیز بعضی دانشگاه‌های مرزی کشور اقدامات ارزشمندی در بخش جذب دانشجوی خارجی داشته اند.
دکتر شریعتی نیاسر در خصوص تاثیر نپیوستن به معاهده FATF بر روند تعاملات بین المللی دانشگاه‌ها نیز گفت: ما باید ضمن حضور فعال در معاهدات و کنوانسیون‌های بین المللی ملاحظات ملی و فرهنگی خود را نیز مدنظر قرار دهیم. بر این اساس انتظار می‌رود با بهره گیری از ظرفیت اساتید و دانشمندان توانمند کشور حضور بسیار مؤثری را در جامعه جهانی نشان دهیم و با قدرت و تأکید بر خطوط قرمز نظام از ورود به محافل بین المللی نهراسیم. آنچه مسلم است نظام‌های استکباری بر آنند که که جمهوری اسلامی ایران را در انزوا قرار داده و از حضور در محافل تأثیر گذار محروم نمایند. تجربه نشان داده است که توان کارشناسی جامعه علمی ما به خوبی قادرند در مجامع بزرگ و تأثیر گذار با قدرت از کیان نظام دفاع نموده و نقش مؤثری را ایفا نمایند.
وی در پایان خاطرنشان کرد: ما باید بتوانیم در برابر محدودیت‌هایی که نظام‌های استکباری برای حضور ایران در عرصه جهانی فراهم می‌کنند، مقاومت کنیم و پیوند خود را با محققین و دانشمندان سایر کشورها به ویژه کشور‌های مظلوم و محرومی که علیرغم وجود استعداد‌های نهفته، نتوانسته‌اند برای رشد و توسعه کشور خود، مؤثر باشند مستحکم نموده و از آن‌ها حمایت کنیم.
وی ادامه داد: این پیشرفت‌ها که در حوزه نظامی بیشتر متبلور شده؛ در سایر بخش‌ها، در نوآوری ها، حوزه‌های بین رشته‌ای نظیر علوم شناختی، نانو، بیو، علوم فضایی و. رشد بسیار فزاینده‌ای داشته ایم، به طوری که دانشمندان خارجی هم به این توسعه و پیشرفت علمی کشور ما اذعان دارند.
دکتر شریعتی نیاسر در ادامه تصریح کرد: در کنار این رشد علمی، فشار‌های سیاسی ناشی از تحریم‌ها و یا سیاست‌های خصمانه نظام‌های استکباری در برخی موارد، مانع شده است که توان علمی دانشمندان کشور ما در نشریات معتبر خارجی منتشر شود، اگر چه به اعتقاد من این نوع حرکت‌ها یک موج است و نوسان دارد و دیر یا زود میرا و بی تأثیر می‌شود.
این عضو هیات علمی دانشگاه تهران اظهار کرد: جوامع علمی به راحتی نمی‌توانند از ارتباط متقابل بگذرند و همواره دنبال این هستند که یافته‌های علمی را کشف کنند. از سوی دیگر یک واقعیت انکار ناپذیر این است که امروزه بیش از آنچه که قدرت‌ها مایل به تحریم باشند به دنبال کشف استعداد‌ها و یافته‌های دانشمندان کشور‌های تحت تحریم نظیر جمهوری اسلامی ایران هستند. طبعا با چنین رویکردی محققین کشور‌های دیگر نیز به دنبال راه‌های گریز از محدودیت‌ها و دور زدن تحریم‌ها هستند تا کماکان در عرصه رقابت بتوانند به توفیقات جدیدی دست یابند.
معاون آموزشی سابق وزارت علوم همچنین در خصوص تجربیات شخصی خود خاطر نشان کرد: چند سال پیش مقاله‌ای برای کنگره‌ای در کلرادوی آمریکا ارسال کردم. دبیر کنگره که از شخصیت‌های برجسته علمی بود با من شرط کرده بود که در صورت حضور و ارائه موضوع، مقاله به چاپ خواهد رسید. لیکن علیرغم تلاش برای اخذ ویزا، سفارت آمریکا در امارات به بهانه هایی، از صدور ویزا امتناع نمود. این مطلب به دبیرکنگره منعکس شد که وی ضمن ابراز تأثر از این وضعیت و اعتراض رسمی به مسئولین دیپلماسی امریکا، مقاله را انتشار داد؛ بنابراین این گونه نیست که جامعه علمی کشورها لزوما با رویکرد‌های خصمانه سیاستمداران حاکم، همراه باشند.
شریعتی نیاسر تاکید کرد: ما کماکان در جهان و در عرصه‌های علم و فناوری، حرف برای گفتن داریم و به دنیا ثابت کرده‌ایم که می‌توانیم در همه حوزه‌ها قدرت‌نمایی کنیم. در حال حاضر کشور‌های غربی باید متوجه باشند که بخش عمده‌ای از پیشرفت‌های آن‌ها عملا حاصل تلاش‌های علمی و تخصصِ دانشمندان کشور‌های شرقی است. مثلا از کشور چین بیش از ۵۰۰ هزار دانشجو در کشور‌های آمریکا، انگلیس و کانادا مشغول به تحصیل هستند. همینطور کشور‌های هندوستان، مالزی و .... نیز همین شرایط را دارند.
وی ادامه داد: بسیاری از دانشمندان، اساتید و محققان کشورمان نیز در عرصه جهانی حضور فعال دارند و درصد قابل ملاحظه‌ای از پیشرفت کشور‌های غربی محصول تلاش، همت و استعداد دانشمندان همین کشورهاست؛ بنابراین به خوبی میتوان دریافت که بدون در نظر گرفتن ظرفیت منابع انسانی دیگر کشورها، دنیای غرب فاقد بسیاری از قابلیت‌ها خواهد بود. بر این اساس باید توجه داشت که هنر مدیریت کشور در این است که بتواند از این ظرفیت ارزشمندی که در سایر کشورها حضور دارند، برای کمک به توسعه علمی و خدمت به ایران استفاده نماید.
استاد دانشگاه تهران همچنین یادآور شد: در بخش تبادل استاد و دانشجو بین دانشگاه‌های خارجی باید گفت که ما علیرغم همه تحریم‌ها و فشار‌هایی که وجود دارد در حال حاضر بیش از ۵۵ هزار دانشجوی خارجی داریم که در نظام آموزشی کشور ما تحصیل می‌کنند و تعداد زیادی از اساتید کشور‌های مختلف به طرق مختلف در تعامل با دانشمندان ما و در حال رفت و آمد با ایران هستند. ضمن این‌که برخی دانشگاه‌های ما نظیر دانشگاه‌های فردوسی مشهد، تهران، کاشان و نیز بعضی دانشگاه‌های مرزی کشور اقدامات ارزشمندی در بخش جذب دانشجوی خارجی داشته اند.
دکتر شریعتی نیاسر در خصوص تاثیر نپیوستن به معاهده FATF بر روند تعاملات بین المللی دانشگاه‌ها نیز گفت: ما باید ضمن حضور فعال در معاهدات و کنوانسیون‌های بین المللی ملاحظات ملی و فرهنگی خود را نیز مدنظر قرار دهیم. بر این اساس انتظار می‌رود با بهره گیری از ظرفیت اساتید و دانشمندان توانمند کشور حضور بسیار مؤثری را در جامعه جهانی نشان دهیم و با قدرت و تأکید بر خطوط قرمز نظام از ورود به محافل بین المللی نهراسیم. آنچه مسلم است نظام‌های استکباری بر آنند که که جمهوری اسلامی ایران را در انزوا قرار داده و از حضور در محافل تأثیر گذار محروم نمایند. تجربه نشان داده است که توان کارشناسی جامعه علمی ما به خوبی قادرند در مجامع بزرگ و تأثیر گذار با قدرت از کیان نظام دفاع نموده و نقش مؤثری را ایفا نمایند.
وی در پایان خاطرنشان کرد: ما باید بتوانیم در برابر محدودیت‌هایی که نظام‌های استکباری برای حضور ایران در عرصه جهانی فراهم می‌کنند، مقاومت کنیم و پیوند خود را با محققین و دانشمندان سایر کشورها به ویژه کشور‌های مظلوم و محرومی که علیرغم وجود استعداد‌های نهفته، نتوانسته‌اند برای رشد و توسعه کشور خود، مؤثر باشند مستحکم نموده و از آن‌ها حمایت کنیم.
منبع: ایسنا