اقتصاد24-کشورهای اروپایی و از جمله سه کشور انگلیس، فرانسه و آلمان، علی رغم عدم پایبندی به برجام و ناتوانی در کاهش اثرگذاری تحریم‌های آمریکا، اخیرا پا را فراتر گذاشته اند و ایران را به نقض برجام متهم کرده اند.
در همین راستا، «راب مک ایر» سفیر بریتانیا در تهران با متهم کردن ایران به نقض برجام عنوان کرد: سال نو، سال امیدواری است و من امیدوارم در سال ۲۰۲۰ به چالش‌های دشوار بین ایران و جامعه بین الملل بپردازیم؛ مثل برجام، امنیت منطقه و حقوق بشر و همچنین بتوانیم با هم در زمینه مشکلاتی مثل تغییرات اقلیمی که همه کشورهای جهان را تحت تاثیر قرار می‌دهد، همکاری کنیم.
سفیر بریتانیا با بیان اینکه ایران با چالش‌های سنگین اقتصادی مواجه است، اظهار داشت: اقدامات ایران در زمینه هسته‌ای (گام‌های کاهش تعهدات) برای جامعه بین الملل نگران کننده است و به حل مشکلات اقتصادی کمک نمی‌کند.
مک ایر مدعی شد که این اقدامات برجام را در معرض خطر بزرگی قرار می‌دهد.وی گفت: ما (بریتانیا، آلمان و فرانسه) به عنوان شرکای اروپایی برجام با اینکه آمریکا از آن بیرون رفته، تمام سعی خود را می‌کنیم که این توافق عملی شود.
سفیر بریتانیا در حالی که کشورش به همراه دو عضو دیگر اروپایی برجام و از جمله اتحادیه اروپا اقدامی عملی در راستای اجرای تعهدات برجامی صورت نداده اند در این ویدئو مدعی شد: ما به تمامی تعهداتمان در این توافق پایبندیم و برای رساندن ایران به مزایای لازم حتی فراتر از آن تعهدات نیز می‌رویم.وی گفت: امیدوارم ایران از این فرصت استفاده کند تا با ما و دیگر کشور‌هایی که خواهان برقراری صلح و شکوفایی در منطقه هستند، همکاری کند.وی با بیان اینکه امنیت منطقه همچنان آسیب پذیر است، اظهار داشت: حملات این هفته در عراق نشان می‌دهد که تا چه حد این بی ثباتی به وجود آمده توسط گروه‌های شبه نظامی و اشاعه تسلیحات می‌تواند منجر به افزایش تنش‌ها شود و خطر خطای محاسباتی را بالا ببرد.
سفیر بریتانیا اضافه کرد: سال ۲۰۲۰ سال مهمی برای موضوعی که برای همه مردم جهان اهمیت دارد، یعنی مسئله حقوق بشر نیز هست؛ در سال آینده جامعه بین الملل به ترغیب ایران برای عمل به استاندارد‌های حقوق بشر که شامل محاکمات عادلانه و آزادی بیان است، ادامه خواهد داد.مک ایر بیان کرد: امیدوارم سال جدید فرصتی برای تفاهمات بیشتر باشد. تا بتوانیم درباره مسئله مهمی که برای همه اهمیت دارد به صورت سازنده همکاری کنیم.
سفیر انگلیس در حالی عنوان کرد که اروپا به تعهدات خود پایبند بوده و حتی فراتر از آن خواهد رفت که اروپایی‌ها تاکنون نتوانسته اند در برابر اقدامات آمریکا در نقض برجام کاری از پیش ببرند.
سند تعهدات مستقل اروپایی ها در برجام: هیچکدام اجرا نشده اند
آقای سفیر مشخصا روشن کنید کدام یک از تعهدات برجامی تان را انجام داده اید؟
۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ آمریکا به صورت رسمی از توافق هسته‌ای ایران و ۱+۵ خارج شد. ترامپ با در نظر گرفتن ۲ دوره زمانی ۳ و ۶ ماهه، همه تحریم‌های تعلیق شده علیه ایران را مجددا اعمال کرد. علاوه بر این تحریم‌ها حدود ۳۰۰ مورد تحریم جدید نیز بر تحریم‌های گذشته افزود. حلقه تحریم‌های آمریکا علیه ایران روز ۱۲ اردیبهشت‌ماه امسال تکمیل شد و آمریکا با عدم تمدید معافیت‌های مربوط به خرید نفت ایران، از این روز خرید نفت از ایران را برای همه کشورهای دنیا ممنوع اعلام و تهدید کرد در صورت خرید نفت از ایران، مشمول مجازات‌های اقتصادی و سیاسی آمریکا خواهند شد.
در مقابل، علی رغم همه قول‌های قبلی اروپا مبنی بر حفظ برجام، تامین منافع این توافقنامه برای ایران و پر کردن خلاء ایالات متحده آمریکا آن‌ها نتوانستند به قول‌ها و وعده‌های خود عمل کنند که بخشی از آن نتیجه اختلافات درونی اتحادیه اروپا و بخش دیگر در نتیجه نقشه کشی‌ها و اقدامات عملی واشنگتن است.
بی اثر بودن اینستکس
این در حالی است که سال ۲۰۱۹ نیز پایان یافت و وارد سال ۲۰۲۰ میلادی شدیم. در نهایت اروپا با سرپیچی از اجرای تعهدات برجامی و با یک رویکرد تقلیل گرایانه و حداقلی، اعلام کرد که کانالی موسوم به «INSTEX» (ابزار پشتیبان مبادلات مالی) - مبادله پول نفت دیگر کشور‌ها با غذا و دارو- را راه‌اندازی کرده است. کانالی که از SPV هم ضعیف‌تر بود.
اساساً روش مبادله نفت در برابر غذا و دارو، نیازی به اینستکس و اس‌پی‌وی نداشت. این کانال مالی، به هیچ عنوان اقلام تحریمی آمریکا را پوشش نمی‌داد. به همین خاطر بود که وزارت خارجه آمریکا با صدور بیانیه‌ای صراحتا اعلام کرد که انتظار نداریم کانال‌هایی از این دست به هیچ نحو بر کارزار فشار حداکثری ما علیه ایران اثرگذار باشند.
در همین راستا، محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان عنوان کرد که اروپایی‌های حاضر در برجام کمتر از یک درصد تعهدات برجامی خود را انجام داده اند. ظریف از رفتار‌های دوگانه اروپا در قبال ایران انتقاد و تصریح کرد اروپایی‌ها در بیانیه‌هایی که درباره برجام صادر می‌کنند خود را به صورت کامل و ۱۰۰ درصدی متعهد به برجام می‌دانند، اما در عمل، کمتر از یک درصد تعهدات‌شان در برجام را انجام می‌دهند؛ لذا باید گفت، برخلاف اظهارات سفیر انگلیس، اقدامات آمریکا در نقض برجام و در مقابل عدم اراده و عزم اروپا برای مقابله با سیاست‌های تحریمی آمریکا و محافظت از برجام است که این توافق را با خطر فروپاشی مواجه کرده است.
به گونه‌ای که اندیشکده «استراتفور» یادداشتی تحلیلی درباره روابط اتحادیه اروپا با ایران و همچنین روابط اروپا با آمریکا در دولت «دونالد ترامپ» منتشر کرده و درباره سخت‌شدن مواضع اروپا علیه ایران و احتمال خروج این کشور از برجام هشدار داده است.
لازم به ذکر است، در برجام آمده است: اتحادیه اروپایی همه مفاد «مقررات اتحادیه اروپایی» که کلیه تحریم‌های اقتصادی و مالی مرتبط با هسته‌ای را اجرائی می‌سازد، لغو خواهد کرد و این لغو شامل تمامی تحریم‌ها و تدابیر محدودکننده در حوزه‌های نقل و انتقالات مالی بین اشخاص و نهاد‌های اروپایی، فعالیت‌های بانکی، ارائه خدمات بیمه، ارائه خدمات پیام رسانی مالی (از جمله سوئیفت)، حمایت مالی از تجارت با ایران (اعتبارات صادراتی، تضامین، یا بیمه)، پرداخت وام‌های بلاعوض، کمک‌های بلاعوض، خدمات و کمک‌های مالی و وام‌های ترجیحی به دولت ایران، واردات و صادرات حمل نفت، فراورده‌های نفتی، گاز و فرآورده‌های پتروشیمی ایرانی، کشتیرانی و کشتی سازی، دسترسی به فرودگاه‌های اتحادیه اروپایی برای هواپیما‌های باری ایرانی، طلا، فلزات گرانبها و الماس و همچنین لغو فهرست اشخاص حقیقی، حقوقی و نهاد‌های مذکور در برجام می‌باشد.