مهرشاد نبی، اقتصاد ۲۴ - در پی شهادت سردار قاسم سلیمانی در حمله نیرو‌های آمریکایی در بغداد، بازار‌های مالی جهان با تغییراتی چشمگیر روبرو شدند. اولین و مهمترین واکنش نسبت به این حادثه را می‌توان در بازار نفت ردگیری کرد.
واکنش بازار نفت به ترور سردار سلیمانی، فرمانده سپاه قدس ایران، افزایش چهار درصدی قیمت نفت در روز جمعه بود.
در پی شهادت سردار قاسم سلیمانی در عراق و به دنبال تشدید نگرانی‌ها درباره تنش در مهمترین مناطق نفتی جهان، قیمت نفت برنت در بازار‌های جهانی به ۷۰ دلار برای هر بشکه نزدیک شد.
این قیمت بالاترین قیمت از 17 سپتامبر 2019 تا روز جمعه بود. پیش از این در هفدهمین روز از سپتامبر حمله به تاسیسات نفتی عربستان(آرامکو)، قیمت نفت را در بازار جهانی با افزایش روبرو کرد. ادوارد مویا، تحلیلگر بازار نفت در موسسه اوآندا در این زمینه گفته است: ریسک بروز اختلال در عرضه نفت خاورمیانه با توجه به تحولات اخیر همچنان بالاست و ممکن است شاهد افزایش بیشتر تنش‌ها بین ایران و آمریکا در عراق باشیم.
این جهش قیمت به دلیل صادرات بشکه‌های نفتی عراق به بازار جهانی است که با احتمال افزایش تنش‌ها بین ایران و آمریکا در عراق، ریسک کاهش صادرات نفت این کشور بیشتر خواهد شد.
عراق طی سال‌های اخیر رکود بی سابقه‌ای را در صادرات نفت تجربه کرده است، اما به تازگی وزارت نفت عراق اعلام کرده است صادرات روزانه نفت این کشور بار دیگر به ۳.۶۰۳ میلیون بشکه افزایش یافته که ۳.۴۶۸ میلیون بشکه آن از طریق بنادر شهر بصره روانه بازار جهانی می‌شود.
این در حالی است که با احتساب صادرات روزانه اقلیم کردستان که به طور متوسط ۶۰۰ هزار بشکه در روز گزارش شده، مجموع صادرات نفت عراق از مرز ۴.۲ میلیون بشکه گذشته است.
البته در ماه دسامبر ۲۰۱۸ صادرات نفت عراق بدون احتساب صادرات اقلیم کردستان، از ۳.۷ میلیون بشکه در روز فراتر رفت، ولی با افزایش پایبندی عراق به توافق کاهش تولید کشور‌های عمده صادر کننده نفت و بروز اعتراض‌های مردمی در بصره، این رقم تا ۳.۵ میلیون بشکه کاهش یافته بود.
وزیر نفت عراق از برنامه کشورش برای عبور از تولید ۶.۲ میلیون بشکه‌ای تا سال آینده میلادی و حصول سطح تولید ۹ میلیون بشکه‌ای تا سال ۲۰۲۳ میلادی خبر داده است.
بحران سیاسی در عراق نفتی
گزارش‌ها نشان می‌دهد میزان درآمد دولت عراق از فروش نفت و میعانات گازی در مدت ۸ ماه نخست سال ۹۸، ۲/ ۲۸ هزار میلیارد تومان بوده است. صادرات نفت ایران که از پایان سال گذشته به دلیل تحریم‌های ایالات متحده دچار مشکل شده بود، به سطح پیش از تحریم‌ها رسیده است.
حالا عراق به عنوان یکی از بازار گردان‌های نفت که خیز بلندی برای افزایش صادرات برداشته بود دچار بحران سیاسی شده است و احتمال کاهش صادرات و در مقابل افزایش قیمت نفت در بازار جهانی را تقویت می‌کند.
دکتر نرسی قربان، کارشناس ارشد انرژی در همین رابطه به خبرنگار اقتصاد ۲۴ گفت: واکنش بازار جهانی نفت به موضوع حمله آمریکا و شهادت سردار سلیمانی در بامداد روز جمعه، افزایش ۳ دلاری قیمت نفت جهانی را رقم زد.
وی تصریح کرد: این در حالی است که در مدت زمان نزدیک زمانی که پهپاد آمریکایی منهدم شد و یا زمانی که آرامکو مورد اصابت موشک قرار گرفت، تنها برای چند ساعت قیمت نفت به رقم ۷۰ دلار رسید و باز شاهد کاهش قیمت نفت در بازار‌های جهانی بودیم.
نرسی قربان درباره اینکه تکلیف بازار جهانی نفت با افزایش تنش در منطقه گفت: اگر به دلایل سیاسی، تنش‌ها تداوم یابد و یا در وضعیت سیاسی عراق دگرگونی ایجاد شود، در نتیجه می‌توان بازار ناامنی را پیش بینی کرد. اگرچه ایران صادرات نفت زیادی به بازار جهانی ندارد، اما بازار جهانی، نگران صادرات نفت عراق است.
به اعتقاد این کارشناس ارشد انرژی، اگر در نتیجه این درگیری‌های سیاسی و تنش‌های ادامه‌دار صادرات سه میلیون بشکه‌ای عراق متوقف شود، یک شوک بزرگی به بازار جهانی نفت وارد خواهد شد.
فرصتی برای افزایش صادرات، هرچند محدود
نرسی قربان در پاسخ به سوال دیگر اقتصاد ۲۴ مبنی بر اینکه این تغییرات چه تاثیری بر بازار صادراتی ایران خواهد داشت، گفت: در شرایط تحریم، ایران همچنان به فروش نفت ادامه می‌دهد هرچند که میزان آن کم باشد.
وی گفت: این تحولات در بازار جهانی نفت، تاثیری بر میزان صادرات بشکه‌های نفت ایران ندارد، چراکه صادرات نفت کشورمان محدود است و شاید در شرایطی که عراق مجبور به توقف صادرات نفت خود شود، ایران بتواند در این بخش و با توجه به نیاز مشتریان بازار، افزایش محدودی در صادرات نصیب خود کند.