اقتصاد 24 ، سحر گلیزاده - پس از پیروزی انقلاب اسلامی در چهار مقطع زمانی اسکناس های مختلف به چاپ رسید که قدیمی ترین اسکناس در جریان اکنون 200 ریالی یا همان 20 تومانیهای سبز آبی یادآور خاطرات کودکی با نقش مسجد جامع یزد و در پشت آن طرح جهاد سازندگی و کارگرانی است که مشغول به کار هستند.
چاپ اسکناس در ایران در سال ۱۳۱۱ توسط بانک ملی ایران شروع شد و اولین اسکناسهای چاپ شده اسکناسهای ۵، ۱۰، ۲۰، ۵۰، ۱۰۰ و ۵۰۰ ریالی بودند. از سال 1338 نیز بانک مرکزی ایران انتشار پولهای کاغذی را عهدهدار شد.
در سال ۱۳۵۷ و پس از انقلاب اسلامی، اسکناسهای ایرانی با تصویر شاه پهلوی چاپ میشدند که در آنها صورت وی با یک طرح در هم پیچیده پوشانده شده بود. اولین چاپ پول حقیقی جمهوری اسلامی نیز در اسکناسهای ۱۰۰، ۲۰۰، ۵۰۰، ۱۰۰۰، ۵۰۰۰ و ۱۰٬۰۰۰ ریالی بود.
امام خمینی (ره) در زمان حیات تمایلی به چاپ اسکناسها با طرح ایشان نداشتند اما پس از رحلت ایشان، طرح اسکناس ها تغییر کرد. اسکناسهای ۱۰۰ ریالی که در اولین چاپ اسکناس توسط جمهوری اسلامی با طرح حرم امام رضا در جلو و مدرسه چهارباغ در پشت بود، به طرحی از سید حسن مدرس در جلو و مجلس شورای اسلامی در پشت تغییر یافت. اسکناسهای ۱۰۰۰ ریالی نیز که قبل از آن با طرح مدرسه فیضیه در جلو بود، به طرحی از بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران تغییر کرد. اسکناسهای ۵٬۰۰۰ ریالی،۱۰٬۰۰۰ ریالی۲۰٬۰۰۰٫ ریالی و ۵۰٬۰۰۰ ریالی نیز با طرح امام راحل (ره) چاپ شد. اسکناس ۲٬۰۰۰ ریالی نیز که قبل از آن تصویر آزادی خرمشهر را در جلو داشت، با طرحی از امام(ره) به چاپ رسید.
پس از سال 1357 اسکناس های موسوم به جمهوری اسلامی به چاپ رسید که نخستین سری آن به اسکناس های سری آرامگاه علی بن موسی الرضا مشهور شد. پس از آن سری اسکناس های انقلابی، سری سید روحالله خمینی، سری 1371 و سری ۱۳۹۶ به چاپ رسید.
جالب است بدانید که قدیمی ترین اسکناس در جریان کشور اسکناس 200 ریالی است که در سال 1361 به چاپ رسید و پس از آن اسکناس 100 ریالی منقش به عکس آیت الله مدرس در سال 1364 چاپ شده است.
اسکناس های 200 ریالی اگرچه در مبادلات روزانه دیده نمی شود اما همچنان در برخی صرافی جهت استفاده در برخی اعیاد مثل عید غدیر خم میان مردم مورد استفاده قرار می گیرد.
تصاویر اسکناس ها پس از سال 1357 در ادامه آمده است:
سری آرامگاه علی بن موسیالرضا (1362–1360)
100 ریال
200 ریال
500 ریال
1000 ریال
5000 ریال
10000 ریال
سری اسکناسهای انقلابی (۱۳۷۱–۱۳۶۰)
100 ریال
200 ریال
500 ریال
1000 ریال
2000 ریال
5000 ریال
10000 ریال
سری سید روحالله خمینی (ره)
سری اسکناسهای سید روحالله خمینی اسکناسهایی است که پس از درگذشت امام خمینی(ره) چاپ شد.
سری 1371
نخستین سری اسکناسهای سید روحالله خمینی (ره) اسکناسهایی است که از ۱۳۷۱ چاپ شد.
در تمام این اسکناسها نگاره امام خمینی در سمت راست روی پولها چاپ شده است. از شروع چاپ این اسکناسها تاکنون قالب اصلی آنها تغییری نکرده ولی در پشت آنها بعضی تغییرات رخ داده مانند ۵٬۰۰۰ ریالی که پشت آنها برای نخست گل و پرنده چاپ شد و به ماهواره امید و سپس سفالینه یافته شده در زابل را چاپ گردانیده شد؛ و همچنین ۲۰٬۰۰۰ ریالی و ۵۰٬۰۰۰ ریالی نیز دستخوش این تغییرات بوده است.
1000 ریال
2000 ریال
5000 ریال
5000 ریال
5000 ریال
10000 ریال
20000 ریال
50000 ریال
100000 ریال
سری ۱۳۹۶
دومین سری این اسکناسها از سال ۱۳۹۶ آغاز به کار کرد. نخستین اسکناس این سری ۱۰۰۰ تومانی بود که در اسفند ۱۳۹۵ با حضور رئیسجمهور رونمایی شد.
این اسکناسها همه در یک اندازه چاپ میشود و نگاره آیتالله خمینی (ره) در سمت چپ قرار دارد.
100000 ریال