اقتصاد ۲۴ - صادرات فولاد و موانع پیش روی آن، مهمترین موضوعاتی است که اخیراً به آن توجه بیشتری شده است و برای فعالان صنعت فولاد، حل این مشکلات به اصلی‌ترین مطالبه تبدیل شده است. طی سال اخیر، صادرات آهن به عراق، ترکیه، افغانستان، گرجستان، سوریه، لبنان، پاکستان و ... با چالش‌های بسیاری روبرو شد و با تغییر مداوم بخشنامه‌ها برای روند صادرات فولاد ایران و از طرفی دیگر برای تولیدکنندگان فولاد، مسیر مبهمی را برای صادرکنندگان کشور رقم زدند و در بعد بین المللی نیز با افزایش تحریم ها، این موانع شدت گرفت و سرعت و کیفیت صادرات آهن و فولاد ایران را تحت تاثیر قرار داد.
اما وزیر صنعت، معدن و تجارت به تازگی در جلسه شورای معاونین این وزارتخانه اعلام کرد که در حوزه‌های مختلف صنعتی و معدنی کشور پیشرفت‌ها کاملا اثرگذار و مثال زدنی هستند.
به گفته رضا رحمانی، فقط در زنجیره تولید فولاد، تولید ۲ هزار و ۳۰۰ تنی در ابتدای انقلاب به بیش از ۲۳۰ میلیون تن رسیده است که مؤید رشد ۱۰۰ برابری در این بخش است و آمار افزایشی تولیدات در سایر اقلام از جمله مس، آلومینیوم و...، کاملاً چشمگیر است.
تنگ‌تر شدن حلقه صادرات با موانع
معضلات و چالش‌های صنعت فولاد بسیار است و کارشناسان و فعالان آهن و فولاد، با نگاه عمیق تری می‌توانند به این موضوع اشاره داشته باشند. به اعتقاد این فعالان، صادرات آهن و فولاد ایران، با دو موضع متفاوت روبرو هستند، یکی موانع داخلی و دیگری موانع خارجی یا بین المللی.
سید بهادر احرامیان، نایب رئیس هیئت مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در گفتگو با خبرنگار اقتصاد ۲۴ با اشاره به اینکه همچنان محدودیت‌ها در صادرات فولاد وجود دارد، گفت: چند مشکل اساسی، مانع رونق کسب‌وکار‌های بخش فولاد و محصولات آن، مبتنی بر صادرات شده است و اجازه نمی‌دهد صادرکنندگان به شرایط عادی جهت صادرات این محصول بازگردند که بررسی تمام این موارد باید جزء اهداف توسعه‌ای قرار گیرد.
نایب رئیس هیئت مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران تصریح کرد: مشکلات زمانی بیش از گذشته خود را نشان داد که کشور‌های همسایه برای فولاد ایران عوارض تنظیم کرده‌اند، از سوی دیگر، در داخل کشور فقط شرکت‌های فولادسازی امکان صادرات محصول دارند و تجار به این حوزه ورود ندارند که این مسئله حلقه صادرات را کوچک‌تر کرده است.
به گفته احرامیان، برای تحقق اهداف، تهدید‌ها و دست انداز‌هایی در زمینه تامین مواد اولیه وجود دارد که تامین سنگ‌آهن از اصلی‌ترین آن به شمار می‌آید؛ این در حالی است که در پی کمبود گندله و در نتیجه کمبود آهن اسفنجی، برنامه‌ریزی برای سال جاری جهت تولید ۲۸ میلیون تن فولاد با توجه به موارد گفته شده محقق نشود و در نهایت به ۵/ ۲۶ میلیون تن تولید خواهیم رسید.
نایب رئیس هیئت مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران به موضوع نیاز فولاد به سنگ آهن نیز اشاره کرد و گفت: در حال حاضر میزان تولید سنگ آهن کشور ۸۰ میلیون تن است در حالی که کارخانجات فولاد نیازمند ۱۵۰ میلیون تن سنگ آهن هستند.
احرامیان ادامه داد: از اینرو تشویق سرمایه گذاران جهت سرمایه گذاری در تولید سنگ آهن و جلوگیری از صادرات آن قبل از تامین نیاز داخل(فولاد) باید در اولویت قرار گیرد و توسعه در بخش معدن به عنوان یک اصل اجرایی شود، تا نیاز واحد‌های تولیدی در تأمین مواد اولیه برقرار شود.
به اعتقاد این فعال حوزه فولاد، با اشاره به اینکه دولت باید به دنبال راهکار‌هایی باشد که با کاهش سرمایه گذار در بخش‌های معدنی روبرو نشود، یکی از این موارد وضع عوارض صادراتی است که علاوه بر اینکه موجب توسعه تولید نمی‌شود بلکه باعث تردید و نگرانی سرمایه گذاران در بخش سرمایه گذاری خواهد شد و این تجربه را می‌توانیم در صادرات سنگ آهن شاهد باشیم.
اهمیت حفظ بازارها
احرامیان در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه محدودیت در صادرات، سرنوشت بازار این محصولات را به چه سمت و سویی هدایت می‌کند؟ گفت: برای رونق و توسعه، آزادسازی صادرات فولاد ضروری است چرا که در این صورت فعالان این عرصه، با قیمت مناسب می‌توانند مازاد محصول را صادر کنند چراکه در غیر این صورت باید برای حفظ بازارها، محصولات را ارزان بفروشند و این با توسعه صادرات غیر نفتی و افزایش ارزآوری مغایرت دارد.
نایب رئیس هیئت مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران تاکید کرد: پس از رکود بازار فولاد جهانی طی دو سال اخیر، فعالیت مجدد بازار فولاد جهان با توجه به افزایش مصرف سنگ‌آهن و سرمایه‌گذاری در زمینه توسعه معدن، شرایط را دوباره به حالت قبل برمی‌گرداند و این فرصتی جهت رونق بخش تولید و صادرات فولاد می‌شود از اینرو طبق پیش بینی‌ها مشکلات جهت تامین سنگ آهن به صورت یک مشکل اساسی در بخش تولید فولاد بحران زا خواهد شد.
وی در پایان تاکید کرد: حمایت همه‌جانبه دولت برای فعالیت پررنگ در این زمینه می‌تواند برنامه‌های تولید و صادرات فولاد را به چشم انداز ۱۴۰۴ نزدیک‌تر کند، در نتیجه باید برای آینده توسعه و ادامه فعالیت در این صنعت برنامه و هدف داشت.