اقتصاد ۲۴- حمل و نقل بینالمللی و ترانزیت در کنار نفت، گاز و گردشگری میتواند برای کشور ثروت افزا باشد و جذب سرمایه کند. مهران قربانی، معاون حمل و نقل سازمان راهداری و حمل و نقل جادهای در پنل «ظرفیتها و چالشهای لجستیکی» با اعلام این مطلب، درباره اهمیت ثروت افزایی از طریق حمل و نقل و ترانزیت صحبت کرد و گفت: اهمیت حمل و نقل و ترانزیت و جذب سرمایه بسیار زیاد است و من امیدوارم روزی برسد که نگاه اقتصادی ما به این مقوله آنقدر جدی باشد که حتی در کشورمان وزارتخانه حمل و نقل و ترانزیت داشته باشیم.
قربانی همچنین به اهمیت اقتصادی اتحادیه اوراسیا در سطح منطقه و بینالملل اشاره کرد و افزود: بازار ۱۸۴ میلیون نفری این اتحادیه حاصل از مشارکت منطقهای کشورهایی مثل روسیه، بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان و تاجیکستان فرصت بسیار مهم و بینظیری را ایجاد کرده است و در این میان ایران نیز نقش پر اهمیت و جایگاه ویژهای دارد و اگر هوشمندانه عمل کنیم میتوانیم با استفاده از پتانسیل بینظیری که وجود دارد به ثروت افزایی منافع ملی کمک کنیم.
او در ادامه به تفاهمنامههای ایران با کشورهای دیگر در حوزه حمل و نقل اشاره کرد و افزود: هماکنون با پنجاه کشور تفاهمنامه حمل و نقل جادهای داریم و خوشبختانه همکاری خوبی میان ایران و همه کشورهای عضو اوراسیا وجود داد.
برقراری امنیت مناسب در جادهها، گسترش شبکههای ریلی، برخورداری از ظرفیتهای بندری و پایانههای مرزی با زیرساختها و امکانات مناسب از جمله مواردی بود که قربانی به عنوان مزیتهای حملونقلی کشور از آنها یاد کرد.
قربانی همچنین به اهمیت اقتصادی اتحادیه اوراسیا در سطح منطقه و بینالملل اشاره کرد و افزود: بازار ۱۸۴ میلیون نفری این اتحادیه حاصل از مشارکت منطقهای کشورهایی مثل روسیه، بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان و تاجیکستان فرصت بسیار مهم و بینظیری را ایجاد کرده است و در این میان ایران نیز نقش پر اهمیت و جایگاه ویژهای دارد و اگر هوشمندانه عمل کنیم میتوانیم با استفاده از پتانسیل بینظیری که وجود دارد به ثروت افزایی منافع ملی کمک کنیم.
او در ادامه به تفاهمنامههای ایران با کشورهای دیگر در حوزه حمل و نقل اشاره کرد و افزود: هماکنون با پنجاه کشور تفاهمنامه حمل و نقل جادهای داریم و خوشبختانه همکاری خوبی میان ایران و همه کشورهای عضو اوراسیا وجود داد.
برقراری امنیت مناسب در جادهها، گسترش شبکههای ریلی، برخورداری از ظرفیتهای بندری و پایانههای مرزی با زیرساختها و امکانات مناسب از جمله مواردی بود که قربانی به عنوان مزیتهای حملونقلی کشور از آنها یاد کرد.
** سهم تجارت دریایی ایران بالاست
سهم تجارت دریایی ایران از راه شمال همیشه بالا بوده بهطوریکه همواره رتبه نخست یا دوم را به خود اختصاص داده است.
خسرو سرایی مدیرکل امور لجستیکی و حملونقل چندوجهی به عنوان دومین سخنران پنل «ظرفیتها و چالشهای لجستیکی» در «همایش صادرات ـ ترانزیت و اوراسیا» درباره اهمیت دریای خزر در تجارت دریایی ایران صحبت کرد و گفت: دریای خزر میتواند خاورمیانه را به کشورهای اوراسیا متصل کند.
سرابی همچنین با تاکید بر سهم تأثیرگذار مبادلات دریابرد بنادر شمالی ایران گفت: بندر امیرآباد با ۷۴ درصد و بندر انزلی با ۱۵ درصد صادرات در مبادلات دریایی ایران سهم دارند.
او با توضیح اینکه در سراسر دنیا سالانه یازده میلیارد تن از طریق حملونقل دریایی جابهجا میشود، ارتباط دریایی شمال ایران را بسیار با اهمیت شمرد و گفت: دریای خزر میتواند خاورمیانه را به کشورهای اوراسیا متصل کند و سهم تجارت دریایی ایران از راه شمال همیشه بالا بوده بهطوریکه همواره رتبه نخست یا دوم را به خود اختصاص داده است.
به گفته مدیرکل امور لجستیکی و حملونقل چندوجهی، هماکنون بندر امیرآباد سهم ۷۴ درصدی در صادرات و سپس انزلی سهم ۱۵ درصدی دارد. از سوی دیگر سهم واردات از بندر امیرآباد ۴۸ درصد و از بندر انزلی ۳۴ درصد است. همچنین بندر انزلی سهم ۵۰ درصدی و امیرآباد سهم ۳۹ درصدی در ترانزیت دارند.
اهمیت سرمایهگذاری برای حفظ آب نیز نکتهای بود که سرابی در پنل ظرفیتها و چالشهای لجستیکی به آن اشاره کرد و گفت: پیشبینی شده که در ۲۰ سال آینده دریای خزر با کاهش عمق آب روبرو شود و برای مقابله با این چالش باید برای حفظ آب سرمایهگذاری و تدبیر شود.
** نقش لجستیک بینالملل در توسعه پایدار
«تغییر ساختار گمرکی اتحادیه اوراسیا به سمت اتحادیه تجاری و اقتصادی منجر به درآمدزایی برای همه کشورهای عضو خواهد شد.»
حاجی ابراهیمی، معاون بندری و لجستیک سازمان منطقه آزاد چابهار در «همایش صادرات ـ ترانزیت و اوراسیا» درباره اهمیت لجستیک بینالملل صحبت کرد و تجربه موفق کشورهای اروپایی را برای ایجاد یک اتحادیه گمرکی و سپس اتحادیه تجاری و اقتصادی مثال زد و گفت: اتحادیه اوراسیا باید ساختار گمرکی خود را به شکل تجاری و اقتصادی تغییر بدهد و برای این کار میتوان تجربهها و نمونههای موفق دنیا را که از آن جمله اتحادیه اروپاست، موردمطالعه قرار داد. به گفته حاجی ابراهیمی کشورهای اروپایی وقتی یاد گرفتند امکانات همدیگر را به اشتراک بگذارند، به دستاوردهای زیادی رسیدند که یکی از آنها درآمدزایی بود.
ابراهیمی در پنل «ظرفیتها و چالشهای لجستیکی» تاکید بر اینکه ترانزیت میتواند برای کشورهای اوراسیا درآمدزایی کند گفت: آنچه باعث شده کشورهای اورسیا نتوانند آنطور که باید از امکانات هم استفاده کنند این است که ما ساختارها و زیرساختارهای مشترک نداریم از طرف دیگر تفاوتهای فرهنگی و مسائل اجتماعی هم چالشهایی را ایجاد کردهاند، اما ما میتوانیم با پیدا کردن نقاط مشترک فرهنگی و اجتماعی شرایطی را ایجاد کنیم که همکاریهای اقتصادی شکل بگیرد.
او تبدیل شرکتهای ملی را به شرکتهای بینالمللی، چندملیتی و جهانی یکی از مهمترین راهکارهایی دانست که میتواند به توسعه پایدار کشورهای عضو اوراسیا کمک کند. کاری که به گفته او سخت است، اما بهشرط داشتن برنامههای بند مدت و راهکارهای مناسب انجامشدنی است.
** اتصال ریل سراسری به بندر کاسپین
معاون بندری و لجستیک سازمان منطقه انزلی دیگر سخنران پنل «ظرفیتها و چالشهای لجستیکی» در «همایش صادرات ـ ترانزیت و اوراسیا» با اعلام اینکه دوازده کشتی از مسیر جدید کاسپین به چین صادر شده است گفت: با برنامهریزیهای جدید، بر حجم مبادلات تجاری از این کریدور افزوده میشود. معاون بندی و لجستیک سازمان منطقه انزلی همچنین از اتصال ریل سراسری به بندر کاسپین تا پایان سال آینده خبر داد.
امین افقی فعالسازی کریدور چین ـ افغانستان را یکی از مهمترین اتفاقات در حوزه حمل و نقل دانست که نقش پدافند غیرعامل را ایفا میکند.
به گفته افقی، ۴۸ کشتی توسط این کریدور با حمل و نقل ترکیبی از چین به آبهای قزاقستان و سپس به آبهای کاسپین واردشده است.
او افزود: اهداف مناطق آزاد برای جذب سرمایهگذار بهمنظور توسعه زیرساختهای کشور در بندر کاسپین کاملا محقق شده است.
** پتانسیل حمل و نقل ترکیبی بندر چابهار
سعید چلندری، مدرس لجستیک و زنجیره تامین دانشگاه تهران و فعال بخش خصوصی، در پنل «ظرفیتها و چالشهای لجستیکی» در «همایش صادرات ـ ترانزیت و اوراسیا» درباره بندر چابهار و پتانسیلها و ظرفیتهای آن صحبت کرد و گفت: بندر چابهار تنها بندر اقیانوسی کشور است که پتانسیل چهار شیوه حملونقلی ترکیبی را دارد. این بندر در جنوب شرقی ایران و جنوب عمان واقع شده و ۱۲۰ کیلومتر مرز خشکی و ۱۵۰ کیلومتر مرز دریایی دارد.
به گفته چلندری این بندر محل تلاقی دو کریدور جهان شمال-جنوب و شرق-غرب و امنترین و کوتاهترین مسیر به آسیای میانه و افغانستان است.
او افزود: در دیماه امسال میانگین حدود ۹۰ تریلر بار از شهید کلانتری خارج شده و در بندر شهید بهشتی این رقم دو برابر بوده است.
مدرس لجستیک و زنجیره تامین دانشگاه تهران، نامناسب بودن مسیر و راهها و مقررات بینالمللی را به عنوان یکی از مهمترین چالشهای جدی تجار نام برد و گفت: این مشکلات باید برطرف شوند چراکه ما برای رفتوآمد تجار اهمیت قائل هستیم.
چلندری با انتقاد از فقدان تصمیمگیری واحد درباره استانداردهای ارسال محموله و موارد دیگر متذکر شد: مرجع تصمیمگیری باید واحد باشد.
او همچنین با اشاره به تاثیر حمل و نقل و لجستیک در قیمت تمام شده کالا افزود: این موضوع ۴۰ درصد قیمت کالا را به خود اختصاص میدهد. چین به عنوان ابرقدرت اقتصادی تمام فعالیت خود را بر جاده و کمربند متمرکز کرده است.
معاون بندری و لجستیک سازمان منطقه آزاد چابهار با تاکید بر اهمیت توسعه محور جنوب ـ شمال گفت: در صورت برطرف کردن ضعفهای موجود و راهاندازی این مسیر ۵۵ درصد از خاک ایران احیا شده و مردم از مزایای این مسیر بهرهمند خواهند شد.
گفتنی است؛ همایش «مناطق آزاد، ویژه اقتصادی و توسعه همکاریهای اقتصادی با کشورهای همسایه»، ۱۹ و ۲۰ بهمن ماه در سالن همایشهای صدا و سیمای تهران برگزار شد.
منبع: فرینا