اقتصاد۲۴- شرکت خودروسازی کارمانیا در سال ۱۳۸۶ تأسیس شد تا کارخانه‌هایی در منطقه‌ی بم استان کرمان داشته باشد. فعالیت این مجموعه با عرضه‌ی خودروهای برند بی‌وای‌دی چین در ایران جدی‌تر شد. شاسی‌بلند بی‌وای‌دی S6 در سال ۱۳۹۵ و سدان اقتصادی F3 در سال ۱۳۹۶ به بازار کشورمان رسیدند. این دو خودرو عامه‌ی مردم را با شرکت کارمانیا آشنا کرد و به جلب اعتماد عمومی منجر شد.
از آذر ۱۳۹۶ تا اواسط سال ۱۳۹۷، کارمانیا برنامه‌های پیش‌فروش خودرو را گسترش داد و علاوه‌بر S6 و F3، شاسی‌بلندی جدید با نام S7 نیز به محصولاتش اضافه کرد. در همین زمان، موج تازه‌ی تحریم‌های آمریکا شکل گرفت و ارزش پول ملی ایران کاهش یافت و واردات خودرو یا قطعات فنی به کشور به مشکلات جدی برخورد. حالا با گذشت بیش از یک سال، تحویل ۲،۰۰۰ دستگاه خودروهای پیش‌فروش‌شده‌ی کارمانیا مبهم است و شاکیان پرتعدادی برای این شرکت وجود دارد.
بسیاری از ثبت‌نام‌کنندگان بی‌وای‌دی S7 انتظار داشتند این خودرو با قیمتی ارزان‌تر از ۲۰۰ میلیون تومان تحویل داده شود؛ درحالی‌که افزایش نرخ دلار، قیمت محصولاتی مشابه بی‌وای‌دی S7 را به ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیون تومان افزایش داده است. ثبت‌نام‌کنندگان در طرح پیش‌فروش کارمانیا عمدتا مبالغی درحدود ۱۵ تا ۷۰ میلیون تومان به حساب این شرکت واریز کردهاند که با فرض ثبت‌نام ۲،۰۰۰ خودرو با میانگین ودیعه‌ی ۵۰ میلیون تومان، مجموع مبالغ دریافتی بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان است.
نماینده‌ی شاکیان کارمانیا به‌تازگی در مصاحبه‌‌ای گفته است:
از ۲،۰۰۰ دستگاه خودرو ثبت‌نام‌شده با موعد تحویل مرداد ۱۳۹۷ به‌بعد، حتی یک دستگاه تحویل مشتری داده نشده است. این شرکت در نمایشگاه‌های رسمی خودرو سال ۱۳۹۶ حضور داشت و مجوزهای قانونی ثبت‌نام تأیید‌شده‌ی وزارت صنعت را ارائه کرد. با رسیدن به موعد تحویل خودروها، مشکل انتقال ارز به خارج کشور دلیل بدقولی کارمانیا مطرح شد؛ درحالی‌که آذر ۱۳۹۶ و زمان دریافت مالغ ودیعه، هنوز تحریم‌های خارجی اعمال نشده بود.
به‌تازگی مدیرعامل کارمانیا تغییر کرده و او وعده داده است که خودرو جدیدی به‌عنوان جایگزین بی‌وای‌دی S7 را اواخر بهمن ۱۳۹۸ رونمایی کند. این وعده نیز عملی نشد و مدیر روابط‌عمومی کارمانیا به شاکیان گفته است «هرکاری می‌خواهید انجام دهید». شکایت‌های متعدد از شرکت کارمانیا شکل گرفته و به تعزیرات نیز ارجاع داده شده است؛ اما برخلاف رأی به محکومیت کارمانیا، هنوز حکم قضایی برای تعطیلی یا اجبار به پرداخت جریمه برای این شرکت صادر نشده است.
دیگر نکته‌ی جالب این است که از سال گذشته، شرکت کارمانیا به یکی از سهام‌داران بیمه سامان تبدیل شده است. طبق گزارش هیئت‌مدیره در پایان دوره‌ی مالی منتهی به ۲۹ اسفند ۱۳۹۷، درحدود ۷ درصد از سهام بیمه سامان متعلق به خودروسازی کارمانیا است. در یک سال گذشته، ارزش سهام بیمه سامان با رشدی چشمگیر رو‌به‌رو شد و از ۳۴۸ تومان در اول اسفند ۱۳۹۷ به ۶۱۸ تومان در سی‌ام بهمن ۱۳۹۸ رسیده است. طبق قرارداد کارمانیا با ثبت‌نام‌کنندگان بی‌وای‌دی S7، سود مشارکت بعد از انصراف ۱۲ درصد سالیانه خواهد بود.
مشکل مشابه برای خودروسازی آذربایجان
مشتریان شرکت صنعت خودرو آذربایجان (آذویکو) همچنان از تحویل خودروهایشان بازمانده‌اند و گلایه دارند. در سال گذشته، این شرکت با علم کامل از شرایط تحریم، ۶،۴۰۰ دستگاه خودرو با قرارداد قطعی فروخته است و تاکنون نیز از تحویل آن‌ها سرباز زده و اعلام کرده است مشتریان باید ۴۰ میلیون تومان مبلغ مازاد بپردازند و تعهد محضری مبنی‌بر توافق با شرکت ارائه دهند تا در یکی‌دو ماه آینده، خودرو به آنان تحویل داده شود.
مرداد امسال، مشکلات مشتریان شرکت صنعت خودرو آذربایجان (آذویکو) رسانه‌ای شد. این مشتریان که در اوایل سال گذشته خودرو را با قیمت قطعی خریده بودند، بعد از گذشت بیش از یک سال از موعد تحویل، هنوز خودروهای خود را تحویل نگرفته‌اند. پس از شکایت مشتریان به وزارت صنعت، معدن و تجارت، باتوجه‌به تعداد درخورتوجه تعهدات این شرکت، قرار شد طبق جدولی مشخص، خودروها به مشتریان تحویل داده شود. اکنون بعد از گذشت حدود ۶ ماه از مطرح‌شدن این موضوع، همچنان مشکل مشتریان حل نشده است. یکی از شاکیان این شرکت در تماس با خبرنگاران اعلام کرده است:
بیش از ۴،۰۰۰ نفر در بازه زمانی اردیبهشت تا ۱۵ تیر سال گذشته برای خرید خودرو MG360 این شرکت با قیمت قطعی ۸۸ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان و سررسید تحویل ۱۰۰ و ۱۲۰ و ۱۴۰ روزه ثبت‌نام کردند و ۵۰ درصد قیمت خودرو را نقدی در زمان ثبت‌نام پرداختند. بعد از اعلام برنامه زمان‌بندی تحریم‌های آمریکا و با علم و آگاهی کامل از تحریم‌ها و تبعات آن، شرکت آذویکو حدود ۶،۴۰۰ دستگاه خودرو را پیش‌فروش کرد. حال پس از گذشت بیش از یک سال از موعد تحویل خودروها، این شرکت از تحویل خودروها امتناع ورزیده است و به‌هیچ‌وجه پاسخ‌گوی دارندگان حواله نیست و در جدیدترین اظهارنظر، اعلام کرده است خودرویی تحویل نخواهد داد و دارندگان حواله می‌توانند انصراف دهند.
این در حالی است که طبق آمار رسمی بانک مرکزی، شرکت صنعت خودرو آذربایجان تا پایان اسفند ۱۳۹۷، ۲۰ میلیون دلار ارز دولتی ۴۲۰۰ تومانی دریافت کرده است. همچنین طبق آمار رسمی وزارت صمت درزمینه‌ی تولید ماهانه‌ی خودرو، تا پایان اسفند ۱۳۹۷ تعداد ۳،۵۷۰ دستگاه خودرو تولید کرده است. این‌ها مدارکی است که نشان می‌دهد شرکت مذکور برای پیش‌فروش ۶،۴۰۰ دستگاه خودرو در اردیبهشت و خرداد و تیر ۱۳۹۷ مجوزی از وزارت صمت نداشته و مجوز پیش‌فروش حدود ۵،۴۰۰ دستگاه خودرو را ۴ تیر ۱۳۹۷ دریافت کرده و بعد از حدود سه ماه پیش‌فروش خودرو، از حواله‌داران وجه گرفته است.
مراجعات و مکاتبات و شکایات دارندگان حواله شرکت آذویکو به مراجع دولتی و نظارتی مانند وزارت صمت نیز تاکنون نتیجه‌ای دربر نداشته است و پاسخ‌گوی مال‌باختگان نبوده‌اند. مشتریان این شرکت شکایت کیفری‌شان را در دادسرای تهران ثبت کردند؛ اما ۳۰ شهریور امسال، بازپرس دادسرا قرار منع تعقیب شرکت آذویکو را صادر و در اعتراض به قرار صادرشده، قرار منع تعقیب صادرشده را تأیید کرد. درنهایت، قاضی شعبه اعلام کرد مجرمانه‌نبودن رفتار متهم دلیل بر نداشتن مسئولیت مدنی وی بر جبران خسارت شاکیان نیست و شاکیان را به پیگیری حقوق خود ازطریق مراجع حقوقی توصیه کرد.
دارندگان حواله‌‌ی شرکت صنعت خودرو آذربایجان برای احقاق حق از‌دست‌رفته‌شان شکایت حقوقی ثبت کردهاند. باتوجه‌به اینکه دادخواست به مبلغی مقوم شده که قانونا و الزاما باید به دادگاه حقوقی ارسال شود، متأسفانه پرونده‌ی تمامی شاکیان به شورای حل اختلاف ارسال شده است. در پاسخ به اعتراض مشتریان، از آن‌ها خواسته شده است با دریافت سود ۳۰ درصدی انصراف دهند. البته افرادی هم که انصراف داده‌اند، بعد از گذشت چند ماه هنوز وجهی دریافت نکرده‌اند و تعدادی هم هستند که از سال گذشته وجه‌شان را کامل پرداخت کردهاند و دعوت‌نامه هم برایشان ارسال شده است؛ اما هنوز خودرو خود را تحویل نگرفته‌اند. برخی دیگر نیز قراردادهای وام‌دار دارند و قسط وام‌ها را هم پرداخت کردهاند و اقساط روبه‌اتمام است؛ ولی هنوز از خودرو خبری نیست.
البته در آخرین اقدام، دارندگان حواله به سازمان تعزیرات نیز شکایت کردهاند و این سازمان نیز چند روز پیش نامه‌ای خطاب به این شرکت ارسال کرده است. شرکت آذیکو در پاسخ به این نامه اعلام کرده است ۷۴۶ دستگاه خودرو ناقص وجود دارد؛ بنابراین، قرار شده است طبق نظر تعزیرات، خودروها تکمیل و به‌ترتیب اولویت ثبت‌نام به حواله‌داران تحویل شود. پس‌از‌آن نیز، شرکت با دارندگان حواله (۷۴۶ مشتری و نه همه‌ی مشتریان) تماس گرفت و اعلام کرد مبلغ ۴۰ میلیون تومان مازاد به‌صورت چک به حساب شرکت واریز کنند و منتظر بمانند تا در یکی‌دو ماه آینده خودروها تحویل داده شود. درضمن، چنانچه مشتریان مبلغ مازاد را پرداخت نکنند، نوبت او از دست می‌رود و اولویت به نفر بعدی می‌رسد. همچنین، مشتریان باید تعهد محضری بدهند که با شرکت توافق کردهاند.
در پاسخ به پیگیری‌های خبرنگاران، یکی از مسئولان شرکت خودروسازی آذربایجان اظهار کرد:
مشتریانی که نام آن‌ها در فهرست ارائه‌شده‌ی تعزیرات وجود داشته باشد، طبق شرایط و نظارت سازمان تعزیرات، از میان خودروهای باقی‌مانده که امکان رفع نواقصشان ممکن باشد، سفارششان تکمیل و تحویل داده خواهد شد. شرکت طبق مجوزهای پیش‌فروش صادرشده‌ی وزارت صنعت، پیش‌فروش‌های خود را عملیاتی کرده است و سندهایی مبنی‌بر ممنوعیت پیش‌فروش هم اگر موجود باشد، هیچ‌یک از مراجع قوه‌ی قضاییه و سازمان حمایت و وزارت صمت آن را مشاهده نکرده‌اند.
از آذر ۱۳۹۶ تا اواسط سال ۱۳۹۷، کارمانیا برنامه‌های پیش‌فروش خودرو را گسترش داد و علاوه‌بر S6 و F3، شاسی‌بلندی جدید با نام S7 نیز به محصولاتش اضافه کرد. در همین زمان، موج تازه‌ی تحریم‌های آمریکا شکل گرفت و ارزش پول ملی ایران کاهش یافت و واردات خودرو یا قطعات فنی به کشور به مشکلات جدی برخورد. حالا با گذشت بیش از یک سال، تحویل ۲،۰۰۰ دستگاه خودروهای پیش‌فروش‌شده‌ی کارمانیا مبهم است و شاکیان پرتعدادی برای این شرکت وجود دارد.
بسیاری از ثبت‌نام‌کنندگان بی‌وای‌دی S7 انتظار داشتند این خودرو با قیمتی ارزان‌تر از ۲۰۰ میلیون تومان تحویل داده شود؛ درحالی‌که افزایش نرخ دلار، قیمت محصولاتی مشابه بی‌وای‌دی S7 را به ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیون تومان افزایش داده است. ثبت‌نام‌کنندگان در طرح پیش‌فروش کارمانیا عمدتا مبالغی درحدود ۱۵ تا ۷۰ میلیون تومان به حساب این شرکت واریز کردهاند که با فرض ثبت‌نام ۲،۰۰۰ خودرو با میانگین ودیعه‌ی ۵۰ میلیون تومان، مجموع مبالغ دریافتی بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان است.
نماینده‌ی شاکیان کارمانیا به‌تازگی در مصاحبه‌‌ای گفته است:
از ۲،۰۰۰ دستگاه خودرو ثبت‌نام‌شده با موعد تحویل مرداد ۱۳۹۷ به‌بعد، حتی یک دستگاه تحویل مشتری داده نشده است. این شرکت در نمایشگاه‌های رسمی خودرو سال ۱۳۹۶ حضور داشت و مجوزهای قانونی ثبت‌نام تأیید‌شده‌ی وزارت صنعت را ارائه کرد. با رسیدن به موعد تحویل خودروها، مشکل انتقال ارز به خارج کشور دلیل بدقولی کارمانیا مطرح شد؛ درحالی‌که آذر ۱۳۹۶ و زمان دریافت مالغ ودیعه، هنوز تحریم‌های خارجی اعمال نشده بود.
به‌تازگی مدیرعامل کارمانیا تغییر کرده و او وعده داده است که خودرو جدیدی به‌عنوان جایگزین بی‌وای‌دی S7 را اواخر بهمن ۱۳۹۸ رونمایی کند. این وعده نیز عملی نشد و مدیر روابط‌عمومی کارمانیا به شاکیان گفته است «هرکاری می‌خواهید انجام دهید». شکایت‌های متعدد از شرکت کارمانیا شکل گرفته و به تعزیرات نیز ارجاع داده شده است؛ اما برخلاف رأی به محکومیت کارمانیا، هنوز حکم قضایی برای تعطیلی یا اجبار به پرداخت جریمه برای این شرکت صادر نشده است.
دیگر نکته‌ی جالب این است که از سال گذشته، شرکت کارمانیا به یکی از سهام‌داران بیمه سامان تبدیل شده است. طبق گزارش هیئت‌مدیره در پایان دوره‌ی مالی منتهی به ۲۹ اسفند ۱۳۹۷، درحدود ۷ درصد از سهام بیمه سامان متعلق به خودروسازی کارمانیا است. در یک سال گذشته، ارزش سهام بیمه سامان با رشدی چشمگیر رو‌به‌رو شد و از ۳۴۸ تومان در اول اسفند ۱۳۹۷ به ۶۱۸ تومان در سی‌ام بهمن ۱۳۹۸ رسیده است. طبق قرارداد کارمانیا با ثبت‌نام‌کنندگان بی‌وای‌دی S7، سود مشارکت بعد از انصراف ۱۲ درصد سالیانه خواهد بود.
مشکل مشابه برای خودروسازی آذربایجان
مشتریان شرکت صنعت خودرو آذربایجان (آذویکو) همچنان از تحویل خودروهایشان بازمانده‌اند و گلایه دارند. در سال گذشته، این شرکت با علم کامل از شرایط تحریم، ۶،۴۰۰ دستگاه خودرو با قرارداد قطعی فروخته است و تاکنون نیز از تحویل آن‌ها سرباز زده و اعلام کرده است مشتریان باید ۴۰ میلیون تومان مبلغ مازاد بپردازند و تعهد محضری مبنی‌بر توافق با شرکت ارائه دهند تا در یکی‌دو ماه آینده، خودرو به آنان تحویل داده شود.
مرداد امسال، مشکلات مشتریان شرکت صنعت خودرو آذربایجان (آذویکو) رسانه‌ای شد. این مشتریان که در اوایل سال گذشته خودرو را با قیمت قطعی خریده بودند، بعد از گذشت بیش از یک سال از موعد تحویل، هنوز خودروهای خود را تحویل نگرفته‌اند. پس از شکایت مشتریان به وزارت صنعت، معدن و تجارت، باتوجه‌به تعداد درخورتوجه تعهدات این شرکت، قرار شد طبق جدولی مشخص، خودروها به مشتریان تحویل داده شود. اکنون بعد از گذشت حدود ۶ ماه از مطرح‌شدن این موضوع، همچنان مشکل مشتریان حل نشده است. یکی از شاکیان این شرکت در تماس با خبرنگاران اعلام کرده است:
بیش از ۴،۰۰۰ نفر در بازه زمانی اردیبهشت تا ۱۵ تیر سال گذشته برای خرید خودرو MG360 این شرکت با قیمت قطعی ۸۸ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان و سررسید تحویل ۱۰۰ و ۱۲۰ و ۱۴۰ روزه ثبت‌نام کردند و ۵۰ درصد قیمت خودرو را نقدی در زمان ثبت‌نام پرداختند. بعد از اعلام برنامه زمان‌بندی تحریم‌های آمریکا و با علم و آگاهی کامل از تحریم‌ها و تبعات آن، شرکت آذویکو حدود ۶،۴۰۰ دستگاه خودرو را پیش‌فروش کرد. حال پس از گذشت بیش از یک سال از موعد تحویل خودروها، این شرکت از تحویل خودروها امتناع ورزیده است و به‌هیچ‌وجه پاسخ‌گوی دارندگان حواله نیست و در جدیدترین اظهارنظر، اعلام کرده است خودرویی تحویل نخواهد داد و دارندگان حواله می‌توانند انصراف دهند.
این در حالی است که طبق آمار رسمی بانک مرکزی، شرکت صنعت خودرو آذربایجان تا پایان اسفند ۱۳۹۷، ۲۰ میلیون دلار ارز دولتی ۴۲۰۰ تومانی دریافت کرده است. همچنین طبق آمار رسمی وزارت صمت درزمینه‌ی تولید ماهانه‌ی خودرو، تا پایان اسفند ۱۳۹۷ تعداد ۳،۵۷۰ دستگاه خودرو تولید کرده است. این‌ها مدارکی است که نشان می‌دهد شرکت مذکور برای پیش‌فروش ۶،۴۰۰ دستگاه خودرو در اردیبهشت و خرداد و تیر ۱۳۹۷ مجوزی از وزارت صمت نداشته و مجوز پیش‌فروش حدود ۵،۴۰۰ دستگاه خودرو را ۴ تیر ۱۳۹۷ دریافت کرده و بعد از حدود سه ماه پیش‌فروش خودرو، از حواله‌داران وجه گرفته است.
مراجعات و مکاتبات و شکایات دارندگان حواله شرکت آذویکو به مراجع دولتی و نظارتی مانند وزارت صمت نیز تاکنون نتیجه‌ای دربر نداشته است و پاسخ‌گوی مال‌باختگان نبوده‌اند. مشتریان این شرکت شکایت کیفری‌شان را در دادسرای تهران ثبت کردند؛ اما ۳۰ شهریور امسال، بازپرس دادسرا قرار منع تعقیب شرکت آذویکو را صادر و در اعتراض به قرار صادرشده، قرار منع تعقیب صادرشده را تأیید کرد. درنهایت، قاضی شعبه اعلام کرد مجرمانه‌نبودن رفتار متهم دلیل بر نداشتن مسئولیت مدنی وی بر جبران خسارت شاکیان نیست و شاکیان را به پیگیری حقوق خود ازطریق مراجع حقوقی توصیه کرد.
دارندگان حواله‌‌ی شرکت صنعت خودرو آذربایجان برای احقاق حق از‌دست‌رفته‌شان شکایت حقوقی ثبت کردهاند. باتوجه‌به اینکه دادخواست به مبلغی مقوم شده که قانونا و الزاما باید به دادگاه حقوقی ارسال شود، متأسفانه پرونده‌ی تمامی شاکیان به شورای حل اختلاف ارسال شده است. در پاسخ به اعتراض مشتریان، از آن‌ها خواسته شده است با دریافت سود ۳۰ درصدی انصراف دهند. البته افرادی هم که انصراف داده‌اند، بعد از گذشت چند ماه هنوز وجهی دریافت نکرده‌اند و تعدادی هم هستند که از سال گذشته وجه‌شان را کامل پرداخت کردهاند و دعوت‌نامه هم برایشان ارسال شده است؛ اما هنوز خودرو خود را تحویل نگرفته‌اند. برخی دیگر نیز قراردادهای وام‌دار دارند و قسط وام‌ها را هم پرداخت کردهاند و اقساط روبه‌اتمام است؛ ولی هنوز از خودرو خبری نیست.
البته در آخرین اقدام، دارندگان حواله به سازمان تعزیرات نیز شکایت کردهاند و این سازمان نیز چند روز پیش نامه‌ای خطاب به این شرکت ارسال کرده است. شرکت آذیکو در پاسخ به این نامه اعلام کرده است ۷۴۶ دستگاه خودرو ناقص وجود دارد؛ بنابراین، قرار شده است طبق نظر تعزیرات، خودروها تکمیل و به‌ترتیب اولویت ثبت‌نام به حواله‌داران تحویل شود. پس‌از‌آن نیز، شرکت با دارندگان حواله (۷۴۶ مشتری و نه همه‌ی مشتریان) تماس گرفت و اعلام کرد مبلغ ۴۰ میلیون تومان مازاد به‌صورت چک به حساب شرکت واریز کنند و منتظر بمانند تا در یکی‌دو ماه آینده خودروها تحویل داده شود. درضمن، چنانچه مشتریان مبلغ مازاد را پرداخت نکنند، نوبت او از دست می‌رود و اولویت به نفر بعدی می‌رسد. همچنین، مشتریان باید تعهد محضری بدهند که با شرکت توافق کردهاند.
در پاسخ به پیگیری‌های خبرنگاران، یکی از مسئولان شرکت خودروسازی آذربایجان اظهار کرد:
مشتریانی که نام آن‌ها در فهرست ارائه‌شده‌ی تعزیرات وجود داشته باشد، طبق شرایط و نظارت سازمان تعزیرات، از میان خودروهای باقی‌مانده که امکان رفع نواقصشان ممکن باشد، سفارششان تکمیل و تحویل داده خواهد شد. شرکت طبق مجوزهای پیش‌فروش صادرشده‌ی وزارت صنعت، پیش‌فروش‌های خود را عملیاتی کرده است و سندهایی مبنی‌بر ممنوعیت پیش‌فروش هم اگر موجود باشد، هیچ‌یک از مراجع قوه‌ی قضاییه و سازمان حمایت و وزارت صمت آن را مشاهده نکرده‌اند.