اقتصاد ۲۴- صنعت فولاد ایران در نیم قرن گذشته به‌خوبی رشد کرده است، به گونه‌ای که هم توانسته تجهیزات خود در این صنعت را تامین کند و هم به رتبه تولید دهم در رده جهانی برسد.
اما این روز‌ها تولید و صادرات فولاد تا حدی سخت شده که نیازمند راهکار‌هایی برای عبور از این شرایط است. در این باره کارشناسان بازار فولاد اظهار می‌کنند تحریم‌هایی که به کشور تحمیل شده است، در دو بخش در حوزه فولاد تاثیر گذار بوده است؛ بخشی از آن در راستای تدارک و محدودیت‌های تجهیزات و قطعات و کالا‌های مصرفی موردنیاز خط تولید و بخش دیگر در زمینه محدودیت‌های صادراتی است.
این در حالی است که صنعت فولاد در زمینه صادرات نیز به جایگاه قابل‌توجهی در منطقه و حتی در سطح بین‌المللی دست یافته است. هم‌اکنون نیز این صنعت با توجه به تحریم‌ها آبدیده‌تر از قبل و در زمینه تامین تجهیزات به بومی‌سازی حدود ۸۰ درصدی نزدیک و به جایگاه قابل‌قبولی در زمینه صادرات رسیده است.
در حال حاضر و با توجه به تحریم‌های اخیر، ایران در ردیف دهم تولید فولاد قرار گرفته و نشان دهنده این موضوع بوده که این صنعت در اوج تحریم ها، به خوبی توانسته تجهیزات مورد نیاز خود را تامین کند. قابلیت‌های بسیاری در صنعت فولاد وجود دارد و این موضوع که تحریم‌ها تبدیل به فرصت شده است، شعار نیست.
اما درست زمانی که چین و آمریکا در حال دست یافتن به توافقاتی بودند و تنش‌های تجاری کمتر شده بود داستان ویروس کرونا مجددا ابهامات و نگرانی‌ها را در بازار‌های فولاد و مواد اولیه ایجاد کرد که این موضوع تبعاتی را برای بازار فولاد ایران خواهد داشت .
گرچه شاید در دراز مدت این ویروس تاثیری بر نرخ تولید ناخالص داخلی چین نگذارد، ولی بی تاثیر هم نخواهد بود چرا که می‌بینیم که حداقل قیمت مواد اولیه به ویژه سنگ آهن به جو روانی بازار خیلی حساس است.
رقابت نفس گیر فولاد ایران در برابر کرونا
شیوع کرونا در چین و جنوب شرقی آسیا و در نهایت بیشتر کشور‌ها، مبادلات تجاری را در بخش‌های مختلف کاهش داده است که متاسفانه این موضوع برای صادرات محصولات ایرانی به ویژه فولاد نیز رقم خورده است.
کیوان جعفری طهرانی، کارشناس ارشد بازار‌های جهانی فولاد و سنگ‌آهن درباره حضور فعلی فولاد و محصولات فولادی ایران در بازار بین الملل با توجه تنش‌هایی که طی این چند ماهه وارد شده است به خبرنگار اقتصاد ۲۴ گفت: در ادامه شیوع بیماری کرونا، فولادسازی‌های چین به دلیل تعطیلی کارگران ساختمانی و رکود ساخت و ساز در این کشور، با کاهش تقاضای شدید مواجه شده اند که در نهایت با توجه به تولید بالای فولاد، به بازار‌های صادراتی بیشتری جهت فروش محصول خود هجوم آورده اند.
وی افزود: آمار مربوط به روند صنعتی و تجارت بین المللی چین در ماه فوریه شوکه کننده است. همواره قیمت فولاد و مواد اولیه نسبت به اخبار واکنش سریع نشان داده و می‌توان گفت کاهش قیمت اخیر سنگ آهن یک واکنش بیش از اندازه به موضوعاتی مانند شوع بیماری کرونا بوده است.
بیشتر بخوانید: ترفند‌های جدید صنعت فولاد برای دور زدن تحریم‌ها
جعفری طهرانی یادآور شد: امروز با توجه به شیوه کرونا ویروس، چین به عنوان تولید کننده بزرگ فولاد با کاهش چشمگیر تقاضا در داخل مواجه شده است. هرچند ماه‌های ژانویه و فوریه ماه‌های سال میلادی هستند که درصد پایین‌تر از سطح میانگین است.
کارشناس ارشد بازار‌های جهانی فولاد تاکید کرد: در ابتدای شیوع این بیماری در چین، ایران امیدوار بود که می‌تواند بازار‌های صادراتی فولاد چین را تصاحب کند، اما دریغ از اینکه این اتفاق تهدید جدی برای بازار صادراتی ایران شد. شوک ناشی از چین تاثیر بسزایی در کشور‌هایی که ارتباط نزدیک تجاری و منطقه‌ای با چین دارند خواهد گذاشت و عرضه کمتری به سمت آن‌ها از طرف چین صورت خواهد گرفت، هرچند کاهش تقاضای صادراتی خارج از آسیا با مزایای نرخ بهره پایین و قیمت پایین انرژی قابل تحمل‌تر خواهد شد.
وی افزود: تولید فولاد چین کاهش یافته است، اما این کاهش باعث افزایش قیمت نشد و صادرات آن به کشور‌های آسه‌آن و جنوب شرق آسیا خطری جدی برای ایران شد. این در حالی است که فولادسازان کشورمان محصولات تولیدی خود را برای فوریه با قیمت مناسب پیش فروش کرده بودند.
جعفری طهرانی تصریح کرد: در این مدت فعالیت بخش‌های مختلف به ویژه فولادسازی چین به دلیل شیوع کرونا کاهش و یا متوقف شده، اما از ماه مارس فعالیت فولادسازی چین از سر گرفته می‌شود چراکه بخش‌های مختلف اقتصادی از قرنطینه خارج می‌شوند.
به گفته کارشناس ارشد بازار‌های جهانی فولاد، در حال حاضر بازار مصرف چین وضعیت مطلوب ندارد و کاهش قیمت فولاد را قطعا خواهد داشت که این زمینه صادرات بیشتر فولاد چین و در نهایت از دست دادن بازار صادراتی ایران را رقم می‌زند.
دیوار موانع جابجایی پول بلند‌تر شد
جعفری طهرانی در ادامه با بیان اینکه شرایط جدید کارگروه ویژه اقدام مالی (FATF) دیوار جدیدی برای صادرات فولاد ایران شده است و کابوس این وضعیت بر بازار صادرات فولاد کشورمان سایه افکنده است، درباره تحریم فولاد ایران نیز گفت: تنش فولادی چین تبعات سختی برای بازار سخت فولاد ایران دارد، هرچند صادرات فولاد ایران در چنین فضایی که با کیفیت بالا و قیمت پایین انجام می‌گیرد، به راحتی قابل از دست دادن است.
وی ادامه داد: FATF با وارد کردن کشورمان به لیست سیاه خود شرایط صادرات برای ایران را سخت‌تر کرده است چراکه با این اتفاق هزینه‌های پرداختی ما در تحریم را افزایش می‌دهد که این افزایش تاثیر مستقیمی بر قیمت‌های فولاد ایران در بازار جهانی خواهد داشت.
کارشناس ارشد بازار‌های جهانی فولاد در پایان تاکید کرد: این در حالی است که با وجود کیفیت بالای فولاد ایران، اما متاسفانه به دلیل تحریم و موضوع جدید FATF بار هزینه بر صادرات ایران تحمیل می‌شود که به ناچار باید با کاهش قیمت فولاد در بازار به دنبال حفظ بازار و جایگاه فولاد باشند.
جعفری طهرانی خاطرنشان کرد: از سوی دیگر جابجایی پول هرچند مدت زمانی است که برای ایران با سختی اتفاق می‌افتاد، اما با شرایط جدید کارگروه ویژه اقدام مالی برای ایران، این سختی مضاعف و پیش بینی می‌شود که غیر قابل انجام باشد.