سحر گلی‌زاده، اقتصاد۲۴- معمولا پس از بروز بحران‌های بزرگ اجتماعی و اقتصادی نظیر آنچه که امروز با نام «اپیدمی کروناویروس» مطرح است، سیستم‌های حمایتی نظیر سیستم‌های بانکی و بیمه‌ای و نیز صندوق‌های حمایت‌گر به کمک مردم، کسب و کارها و در کل نظام اجتماعی و اقتصادی کشورها می‌آیند.
در ایران نیز پس از شیوع ویروس کرونا مصوباتی در حمایت از مردم و نیز کسب و کارها ابلاغ شده است که از جمله عدم تعلق جریمه به تعویق سه ماهه اقساط تسهیلات کسب و کارهای مصوبه ستاد کرونا بود. حتی تمهیداتی درباره عدم توقف خدمات بانکی به صاحبان چک‌های برگشتی که در این روزگار کرونایی برگشت می‌خورد، اندیشیده شد.
اما آیا این همه آن چیزی است که می توان در این دوران سخت از سیستم بانکی کشور انتظار داشت و اساسا نقش شبکه بانکی در تسهیل امور و بازگشت اقتصاد به دوران پسا کروناچیست؟
در همین رابطه کامران ندری، کارشناس سیستم بانکی درباره نقش شبکه بانکی در کاهش آثار ویروس کرونا بر اقتصاد ایران گفت: شبکه بانکی می‌تواند با اعطای تسهیلات به کسب و کارهای آسیب دیده از سوی ویروس کرونا کمک کند.
وی افزود: به دلیل اینکه اقتصاد کشور ما در شرایط تحریمی سخت قرار گرفته بود بنیه اقتصادی بسیاری ضعیفی بر کشور حاکم بود و به همین خاطر نه دولت، نه شبکه بانکی و نه سیستم حمایتی در کشور توانایی کمک بسیار را ندارند و این نتیجه تحریم‌های سخت وضع شده علیه کشور است.
ندری بیان کرد: نظام اقتصادی ما طی سال های گذشته زیر ضربات پیاپی و بمباران تحریم‌ها و فشار‌های اقتصادی بوده است، هرچند که پیش از تحریم‌ها هم از نظام اقتصادی قوی برخوردار نبودیم، بنابراین توان اینکه بتواند شوک‌های جدیدی را تحمل کند ندارد. در این مسیر نظام بانکی بسیار می‌تواند موثر واقع شود، اما نظام بانکی که سالم بوده و از توان و قدرت بالایی برخوردار باشد نه نظام بانکی کشور ما. نظام بانکی ما در اثر تحریم‌ها ضعیف شده و توان آنکه بتواند کمک‌کار اقتصاد کشور در این وضعیت باشد را ندارد.
بیشتر بخوانید: تعویق سه ماهه اقساط تسهیلات کسب و کارهای مصوبه کرونا جریمه ندارد
این کارشناس سیستم بانکی در ادامه به خبرنگار اقتصاد ۲۴ گفت: دولت و سیستم بانکی در کشور ما نمی‌توانند مانند کشور‌های دیگر به کمک اقتصاد بیایند، زیرا از توان کافی برخوردار نیستند و نمی‌توانند کاری که دولت‌های دیگر انجام می‌دهند را انجام دهند. اگر ما نظام بانکی سالمی داشتیم می‌شد با تسهیلات ارزان قیمت و پایین آوردن نرخ بهره در کشور، به اقتصاد کشور کمک کرد، اما در شرایط فعلی که تورم بر کشور حاکم است که آن هم بر اثر تحریم‌های اقتصادی است، نمی شود کمکی به اقتصاد کشور کرد.
ندری در پاسخ به این سوال که بانک مرکزی آمریکا (فدرال رزرو) برای مقابله با بحران کرونا نرخ بهره را در آمریکا از ۱.۲۵ درصد به حدود صفر درصد کاهش داد. آیا تجربه این کار در ایران می‌تواند به خروج اقتصاد کشور از بحران کمک کند؟ اظهار کرد: اگرچه پایین آوردن نرخ بهره در کشور به کسب و کارها کمک می‌کند، ولی از طرف دیگر موجب می‌شود مشکلات اقتصادی شدید شده و بیشتر از روز قبل شود. اقتصاد ما اقتصاد سالمی نیست و بخش شبکه توزیع و فساد‌هایی که در آن وجود دارد همگی بیانگر اقتصاد ناسالم ما هستند و کمک رسانی را با مشکل روبه‌رو می‌کند.
وی با بیان اینکه نباید اقتصاد ایران را با اقتصاد سایر کشورها مقایسه کنیم، عنوان کرد: اگر برخی از کشورها نرخ بهره را به صفر رساندند و تسهیل در تسهیلات دهی را فراهم کردند قصد دارند به اقتصاد کشور خود کمک کنند؛ البته دولت‌ها هم کمک‌هایی را اختصاص داده‌اند، زیرا که اقتصاد آن‌ها این توانایی را داشته و ساختار‌های حمایتی آن کشورها بسیار قوی‌تر از کشور ما است و مانند اقتصاد ایران تحت فشار اقتصادی از گذشته نبوده است.
بیشتر بخوانید: درخواست ۵ میلیارد دلاری ایران از صندوق بین‌المللی پول برای مقابله با کرونا
این کارشناس سیستم بانکی خاطرنشان کرد: سیستم بانکی در کشور ما به دلیل تورم بالا و ضعف در نظام اطلاعاتی که در کشور حاکم است نمی‌تواند نرخ بهره را کاهش دهد، اما اگر بخواهند می‌توانند به طور طبیعی این کار را انجام دهند. بانک مرکزی نیز باید به سمت چاپ پول قدم بردارد و میزان پایه پولی را افزایش دهد؛ در اقتصادی که در شرایط تورمی قرار دارد درست است که رشد پایه پولی می‌تواند در کوتاه مدت به کسب و کارهای صدمه دیده کمک کند، اما در میان مدت و یا بلند مدت باعث تورم شدید در کشور می شود که البته تا حدودی هم این کارها را انجام داده اند و امروزه نرخ تورم ما روز به روز در حال افزایش است.
ندری مطرح کرد: اقتصاد ایران، اقتصاد قوی نیست و با تحریم‌های مختلف دست و پنجه نرم می‌کند و دائما تحت تاثیر شوک‌های خارجی و داخلی بوده و هست. در این میان نیز بیماری کرونا سوار بر مشکلات گسترده کشور شده است که مدام از توان اقتصاد کشور ما می‌کاهد. بانک مرکزی ایران اگرچه اقدامات کشور‌های قدرتمند اقتصادی را انجام می‌دهد، اما توانش ضعیف است، ولی هر مسیری که طی می‌کند همان مسیری است که همه کشور‌های پیشرفته طی می‌کنند. کارآمدی که در کشور‌های دیگر وجود دارد در نظام بانکی ما وجود ندارد و این به خاطر ساختار‌ها و نهادهای ضعیفی است که در کشور وجود دارند و عملکرد درستی ندارند.
بیشتر بخوانید: ۵ میلیارد دلار حق ایران است؟
وی در پاسخ به این سوال که رییس کل بانک مرکزی اعلام کرده که تعویق سه ماهه اقساط تسهیلات کسب و کارهای مصوبه کرونا جریمه ندارد، آیا به اعتقاد شما این تمام کاری است که سیستم بانکی باید در قبال زیان کسب و کارها انجام دهد؟ اظهار کرد: اقتصاد ما تا امروز در مقابل شوک‌های داخلی و خارجی بسیار خوب مقاومت کرده است. به نظر می‌رسد آنچه که سیستم بانکی انجام می‌دهد چیزی است که در توانش است و نمی‌شود بیشتر از آن انتظار داشت.
این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: البته بانک مرکزی می‌تواند منابع پولی به اقتصاد تزریق کند و نرخ بهره را کاهش دهد که آثار تورمی آن بعد از گذشت چند ماه در اقتصاد کشور نمایان می‌شود. کشوری که دو سال با رکود تورمی مواجه بوده است و حالا که بحران کرونا بروز پیدا کرده است با کشوری که رشد اقتصادی بالا داشته و تورم بسیار کمی بر اقتصاد آن کشور حاکم بوده و آن هم با همین مشکل مواجه شده است، بسیار متفاوت است و نباید اقتصاد ایران با اقتصاد کشور‌های دیگر مقایسه شود.