اقتصاد۲۴ - کرونا به تشدید رکود در اقتصاد دامن زد. در شرایط عادی وضعیت اقتصادی کشور چندان مساعد نبود، اما شیوع این ویروس اقتصاد تحریم زده ایران را با چالش جدیدی روبرو کرد. با این همه، اما علاوه بر راهکار‌های تجویزی کارشناسان در خصوص سیاست‌های حمایتی از کسب و کار‌ها این سوال مطرح است که چرا سیاست‌های اقتصادی در چند دهه اخیر نتوانسته است کشور را برای روز‌های مبادای اقتصادی آماده نگه دارد.
بسیاری از صاحب‌نظران معتقدند دولت در شرایط فعلی برای کاهش رکود اقتصادی که بخشی از آن با شیوع کرونا ویروس شدت گرفته است؛ باید از قید و بند‌های تصدی گری خودش در اقتصاد کم کند. محسن جلال پور رئیس سابق اتاق بازرگانی در تحلیلی به این مسئله اشاره کرده و گفته بود: «کمتر کشوری را می‌توان مثال زد که اقتصادش به اندازه اقتصاد ایران در تله سیاستگذاری غلط و مداخلات گسترده دولتی گرفتار باشد. در نتیجه این وضعیت؛ فضای کسب‌وکار در ایران بسیار نامطلوب و پر از دست‌انداز است. نااطمینانی و نوسان‌های مخرب که ناشی از سیاستگذاری غلط و اختلاف نظر سیاستمداران برای اداره کشور است؛ منجر به کاهش فاحش سرمایه‌گذاری و فرار همزمان سرمایه و دانش از کشور شده است.
در کنار این مشکلات کوچک و بزرگ، اقتصاد ایران با ابرچالش‌های اقتصادی نیز دست به گریبان است که قاعدتاً از هیچ سیاستمداری حرف‌شنوی ندارند و نمی‌شود از آن‌ها خواهش کرد که دست نگه دارند تا اقتصاد ایران بتواند شوک ناشی از شیوع کرونا را مهار کند.
به این ترتیب ما علاوه بر اینکه باید مراقب عفونی شدن چند زخم کهنه در پیکره اقتصاد خود باشیم، باید با عواقب اقتصادی کرونا نیز به عنوان یک زخم کاری جدید مبارزه کنیم.
در این شرایط شکی نیست که ایجاد ممنوعیت بیشتر و کنترل شدیدتر بر اقتصاد به بهانه کرونا، وضعیت اقتصاد کشور را از این که هست بحرانی‌تر می‌کند. راه‌حل؛ برداشتن بیشتر موانع و باز گذاشتن مسیر‌های کسب‌وکار و تجارت است.
هرچند دولت‌ها در خیلی از کشور‌ها در تلاش‌اند تا از طریق تزریق منابع، جانی تازه به اقتصاد خود دهند، اما دولت ما به دلیل تنگنای مالی که در آن گرفتار شده، قادر به حمایت از تولید و کسب‌وکار‌های زیان‌دیده از ویروس کرونا نیست و حتی اگر بخواهد حمایت کند، چند برابر آن را از جیب مردم برداشت خواهد کرد.
حال که چنین امکانی فراهم نیست دولت چگونه می‌تواند زیان کسب‌وکار‌ها را جبران کند؟
قطعا بهترین کار، باز کردن بند و بست‌ها از پای اقتصادی کشور است. ساختار سیاسی ما بسیار فراتر از دیگر نظام‌های سیاسی موجود، در کسب‌وکار و زندگی مردم مداخله می‌کند و این در حالی است که خود قادر به حل مشکلات بی‌شمار کشور نیست.»
بیشتر بخوانید: کدام بخش اقتصاد بیشترین آسیب را از کرونا می‌بیند؟
دولت هیچ کاری نکند!
در همین زمینه میثم رادپور کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با اقتصاد ۲۴ با اشاره به وضعیت اقتصادی کشور پس از شیوع کرونا گفت: شرایط اقتصادی امروز اقتصاد ایران تنها محصول کرونا نیست، اما به نظر می‌رسد دولت تا به امروز هر اقدامی کرده وضعیت بهتر نشده است. به بیان ساده شاید بی اقدامی دولت بهترین کار باشد.
وی افزود: در این شرایط دولت بهتر بود عرضه‌های خود را در بازار سرمایه جدی‌تر می‌کرد که تا به حال این اتفاق رخ نداده است. هر چند دولت تا به حال بار‌ها در این خصوص تصمیم گیری کرده است، اما متاسفانه بروکراسی حاکم، همواره این روند را کند کرده است. هر چند عرضه سهام شرکت‌های دولتی در شرایط گران بازار سرمایه می‌تواند بازار را خفه کند.
رادپور تصریح کرد: دولت باید در یک روند منطقی مشکلاتی که مانند بختک بر اقتصاد افتاده است را از سر راه بردارد. واقعی کردن قیمت‌ها، برداشتن تعرفه‌های واراداتی و صادراتی، سهولت کسب و کار و حتی پایین آوردن نرخ مالیات را در دستور کار قرار دهد. به نوعی باید سیاست‌های پولی و مالی به سمت انبساطی پیش رود.
تصدی گری دولت، اقتصاد آمریکا را هم با چالش روبرو کرد
رادپور با بیان اینکه تصدی گری دولت باید کنار گذاشته شود، اظهار کرد: برداشتن موانعی مانند مجوز‌ها که در همه جای دنیا جلوی فعالیت کسب و کار‌ها را می‌گیرد، از جمله اقدامات مهم برای شرایط اقتصادی است.
این کارشناس اقتصادی بیان کرد: همواره نسخه‌هایی که برای اقتصاد در این شرایط پیچیده می‌شود نوعی از مداخله دولت را در پی دارد. هرگاه در شرایط بحرانی قرار می‌گیریم همواره می‌خواهیم دولت مداخله کند تا شرایط بهتر شود، اما همواره بدتر شده است.
رادپور گفت: حتی ایالت متحده آمریکا طی ۱۰ ساله گذشته به دلیل افزایش سطح مداخله دولت اقتصاد آن در معرض فروپاشی است.
نسخه عبور از بحران برای هر شرایطی یکی است
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه عموماً زمانی که دولت‌ها دست به اقداماتی می‌زنند به تشدید بحران دامن می‌زنند، اظهار کرد: این موضوع ربطی به بحران کرونا ندارد. نسخه‌ای وجود ندارد که بگوییم این در رکود یا رونق کار می‌کند، بلکه یک سری اصول اقتصادی وجود دارد که چه در زمان جنگ، کرونا و چه در زمان عادی این اصول باید رعایت شود.
رادپور افزود: اگر اقتصاد را یک جسم بیمار تصور کنید دولت به عنوان یک پدر رئوف نمی‌تواند آن را درمان کند بلکه باید آن را با نسخه علمی درمان کرد.
وی یادآور شد: موضوع بر سر اعمال سیاست‌های حمایتی با ابزار‌هایی مانند یارانه نیست و آن سیاست‌ها به جای خود در شرایط بحرانی کارآمد است. اما بحث بر سر این است که باید این را بپذیریم که دولت نمی‌تواند متصدی خوبی برای اقتصاد باشد.
در یک اقدام انقلابی مالیات‌ها کم شود
رادپور همچنین گفت: به نظر می‌رسد دولت در این شرایط بهتر است با وجود تحریم‌ها هم اقتصاد را از قید‌های اضافه مانند تعرفه‌های وارداتی و صادراتی، برهاند که همین موضوع برخلاف تصور حتی به موضوع اشتغال هم کمک خواهد کرد. پیش از این درآمد‌های نفتی وجود داشت و نگرانی از خروج سرمایه‌ها بود، اما در حال حاضر آن هم نیست بنابراین بهترین اقدام این است که فضای کسب و کار را از قید‌های اضافه کرد. حتی در این شرایط استقراض دولت بهتر از مالیات‌های سنگین است.
این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: دولت حتی می‌تواند در این شرایط با یک تصمیم انقلابی، نرخ ۲۵ درصدی مالیات را در شرایطی که کسب و کار‌ها تحت فشار هستند و هیچ چشم انداز دقیقی ندارند، به ۱۰ درصد کاهش دهد.
وی یادآور شد: تمام اقداماتی که منجر به باز شدن اقتصاد شود در این شرایط مفید است. اقتصاد برای بهینه شدن ناگزیر است به آزاد و رقابتی شدن شود؛ بنابراین دولت در این شرایط باید تمام کار‌هایی که تا پیش از این می‌کرده است را معکوس کند.