مهرشاد نبی، اقتصاد۲۴- اتفاقات هفته‌های اخیر در بازار نفت موجب شده تا قیمت این کالای استراتژیک دستخوش تغییرات مهم و اساسی شده و به‌تبع آن اثرات مستقیمی بر کشور‌های صاحب نفت و نیز مصرف‌کنندگان عمده آن در جهان از خود برجای بگذارد.
رکود حاکم بر صنعت نفت و در ادامه فراگیری کرونا نیز مزید بر علت شده تا این روند، شتاب بیشتری گرفته و بازار جهانی نفت را بیش از همیشه ملتهب کند.
علی حیدری، کارشناس اقتصاد بین الملل در این رابطه به خبرنگار اقتصاد ۲۴ گفت: همواره از دیرباز رقیب بزرگ نفت شل آمریکا، عربستان سعودی بوده است و این رقابت‌ها با کاهش لحظه‌ای قیمت نفت و ممانعت از جلوگیری قیمت آن، عربستان را در نقش بازیگر مهم نفتی قرار داده است.
وی تصریح کرد: از این رو هر زمان که نفت رشد قیمت بیش از ۶۰ دلار را تجربه می‌کند عربستان سودی به هر طریقی با تسلط بر اوپک و اکنون هم بر اوپک پلاس، مانع افزایش قیمت نفت می‌شود چراکه این کشور به خوبی می‌داند با بالارفتن قیمت نفت، قدرت عربستان در تزریق و فروش آن کمرنگ خواهد شد و این خود تهدیدی برای این کشور خواهد بود.
حیدری گفت: حالا عربستان و روسیه با توافق در پشت پرده و در ظاهر جنگ، قیمت نفت را کاهش دادند تا به این طریق استدلالی به بازار تزریق کنند که جنگ نفتی در پیش است و بدین‌گونه مانع از افزایش قیمت نفت شوند و این توافق به طور ناخودآگاه با داستان کرونا تجمیع شد و کمی این توافق پشت پرده را در ابهام فرو برد. به همین دلیل این توافق عربستان و روسیه قیمت نفت را بیش از انتظار آن‌ها با کاهش روبرو کرد.
به گفته این کارشناس اقتصاد بین الملل، حالا عربستان سعودی می‌داند که حتی با نفت ۲۰ دلار هم می‌تواند با افزایش میزان تولید حتی تا مرز ۱۰ میلیون بشکه در روز کسری بودجه خود را جبران کند و اینجاست که روسیه توافق با کشور‌های عضو اوپک را می‌پذیرد، زیرا این کشور در سال ۲۰۲۰ به منظور دستیابی به رشد مورد نظر نیاز به فروش نفت ۴۰ دلاری دارد به همین منظور این توافق پشت پرده هر چقدر طول بکشد، قیمت نفت را بالا خواهند برد.
سایه کرونا بر سر بازار نفت
این کارشناس اقتصادی بین الملل در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر تاثیرگذاری کرونا بر بازار نفت جهانی به ویژه بازار ایران گفت: اما داستان کرونا اختیار را از هر دو کشور گرفته است و این کشور‌ها مجبورند که ابتدایی‌ترین مسئله اقتصاد یعنی عرضه و تقاضا را با وجود کرونا نظاره گر باشند.
بیشتر بخوانید: لج‌بازی روسیه و عربستان بازار نفت را بیمار کرد
حیدری تصریح کرد: پسا کرونا سبب تغییر در بازار نفت و افزایش میزان تقاضا می‌شود و این در مرحله نخست نفت را به مرز ۴۰ دلار می‌رساند.
سناریوی بدبینانه کاهش قیمت نفت
این کارشناس اقتصادی در ادامه، تحولات بازار نفت بر اقتصاد ایران را در دو سناریوی بدبینانه و خوشبینانه تحلیل کرد و گفت: روند کاهش قیمت نفت قطعا باعث تشدید کسری بودجه دولت خواهد شد. تجربه دولت‌ها طی ۵۰ سال گذشته نشان می‌دهد همواره در زمان کاهش قیمت نفت سه راه حل دنبال می‌شود؛ ساده‌ترین راه، چاپ و قرض پول از بانک مرکزی است تا دولت میزان نقدینگی خود را تامین می‌کند که این افزایش نقدینگی ، باعث بالا رفتن تورم افسار گسیخته می‌شود.
وی افزود: در مرحله بعدی دولت‌ها به برداشت از صندوق ملی روی می‌آورند که این مسئله هم ابهاماتی برای رشد اقتصادی سال‌های آینده به وجود می‌آورد. گزینه سوم هم افزایش مالیات و فشار به بدنه بخش خصوصی است تا دولت‌ها بتوانند کسری بودجه خود را جبران کنند. تمام این موارد با مقوله رشد اقتصادی مغایرت دارد و رشد را منفی خواهد کرد.
سناریوی خوشبینانه کاهش قیمت نفت
حیدری در ادامه به طرف دیگر سکه ارزانی نفت اشاره کرد و در بیان سناریوی خوشبینانه کاهش قیمت نفت گفت: عمده تمرکز صادراتی نفت ایران از منطقه مشترک مرزی با سایر کشور‌های همسایه است. منطقه مشترک غرب کارون به عنوان منطقه مشترک نفتی با عراق توانایی تولید یک میلیون نفت در روز را در آینده دارد، یعنی افزایش ۲۰ میلیارد دلاری درآمد نفتی اضافی برای ایران!
این کارشناس اقتصادی یادآور شد: به خاطر حضور شرکت‌های نفتی چینی در ایران و نیز شراکت تجاری روسیه با ایران در پساکرونا، این شرکت‌ها با حضور در ایران و عقد قرارداد‌های جدید در سایه تحریم‌ها می‌توانند در قالب شرکت‌های پیمانکار با ایران فعالیت داشته باشند. همین موضوع سبب می‌شود ایران صادرات گاز را از این مناطق توسعه دهد.
وی افزود: مورد بعدی تغییر از فروش فرآورده‌های نفتی به سمت گاز و میعانات گازی است که این نیز با همکاری کشور قطر امکانپذیر می‌شود. از این رو فروش گاز و میعانات گازی در منطقه مشترک ایران و قطر می‌تواند امتیاز خوبی برای کسب دلار‌های گازی برای ایران باشد.
حیدری در پایان تاکید کرد: بکارگیری روش‌های صحیح و جامع در برابر تنش‌های حاصل از افت قیمت نفت می‌تواند شرایط را به نفع اقتصاد کشور تغییر دهد، به شرط اینکه از تصمیمات اشتباه پرهیز شود.