ژوبین صفاری، اقتصاد۲۴ - کرونا می‌تواند بسیاری از مناسبات اقتصادی در جهان را تغییر دهد. برخی اندیشمندان شیوع این ویروس را چنان جدی می‌دانند که معتقدند جهان به عصر پیش و پسا کرونا در عصر حاضر تقسیم خواهد شد. حتی اگر این فرض را غلو شده بدانیم ناگزیر به پذیرش این واقعیت هستیم که مناسبات اقتصادی در جهان و به تبع آن ایران تفاوت‌های بسیاری خواهد داشت.
اما این تفاوت مناسبات می‌توانند با تغییر در نگرش‌ها و سیاست گذاری‌ها تبدیل به فرصتی برای جهش اقتصاد ایران شود. در واقع به باور برخی کارشناسان کرونا علیرغم تاثیرات مخربی که بر اقتصاد داشته است می‌تواند به عنوان مبدا جدیدی برای یک جهش متفاوت در اقتصاد به حساب آید.
کارمِن ام. رِینهارت پروفسور مالی بین‌المللی در دانشکده کندی هاروارد می‌گوید: «بیماری همه‌گیر کرونا اولین بحران از دهه ۱۹۳۰ به شمار می‌رود که اقتصاد‌های پیشرفته و در حال توسعه را به طور یکسان درگیر کرده است.
رکود اقتصادی ناشی از آن می‌تواند عمیق و طولانی باشد. احتمالاً بدهی‌های دولت‌ها افزایش خواهد یافت و فریاد‌ها برای محدود کردن تجارت و گردش سرمایه با صدای بلندتری شنیده خواهند شد.
معماری مالی پسا کرونا شاید ما را به دوران پیش از جهانی شدن برتون وودز برنگرداند، اما آسیب‌های آن به تجارت و دارایی بین‌المللی گسترده و پایدار خواهد بود.»
معماری مالی پسا کرونا شاید ما را به دوران پیش از جهانی شدن برتون وودز برنگرداند، اما آسیب‌های آن به تجارت و دارایی بین‌المللی گسترده و پایدار خواهد بود.»
بیشتر بخوانید: پاسخ ۹ نخبه جهان به «اقتصاد پساکرونا چگونه خواهد بود؟»
تغییر مسیر جهانی شدن نقطه اشتراک نظریه‌های جدید اقتصاددانان و اندیشمندان برجسته در جهان است، موضوعی که احتمالاً برای اقتصاد ایران یک فرصت برای بازآفرینی خود به حساب می‌آید. اما سوال اینجاست که چگونه می‌توان از فرصت پیش آمده و یا همان سکون اقتصاد جهانی برای جهش اقتصاد کشورمان استفاده کنیم؟
تغییر عادت‌ها زیر سایه سکون کرونایی
مرتضی عزتی استاد دانشگاه و اقتصاددان در گفتگو با اقتصاد ۲۴ در این خصوص می‌گوید: بعد از کرونا آنچه که در اقتصاد ایران رخ خواهد داد به شدت تحت تاثیر سیاست‌های کلی، اجرایی و پایین دستی است. اگر سیستم، بتواند سیاست‌های درستی اجرا کند اقتصاد می‌تواند پس از کرونا با یک تغییر اساسی روبرو شود.
وی می‌افزاید: اما اگر تغییری در سیاست‌های کلی ایجاد نشود تنها تغییراتی در برخی از کسب و کار‌ها رخ خواهد داد. می‌توان گفت در دوران پس از کرونا ارتباطات مجازی و خرید و فروش‌های آنلاین بیشتر از گذشته خواهد شد. در دوران کرونا مردم به این شرایط عادت خواهند کرد و خود به خود رفت و آمد‌ها کم شده و برخی بنگاه‌ها هم این روال عادت شده را ادامه خواهند داد.
عزتی تصریح می‌کند: شرایط اولیه در کشور برای تغییر مسیر اقتصاد وجود دارد. شرایط فعلی، سکونی موقت در اقتصاد ایجاد کرده است و به صورت کلی همه نسبت به عادت‌های گذشته جزم گرایی و چسبندگی پیشین را ندارند و از آن دور شده اند.
این اقتصاددان تاکید می‌کند: همه منتظر هستند تا فعالیت‌های اقتصادی را در فضای جدید آغاز کنند و در این شرایط فضا برای سیاست گذاری‌ها و تحولات اساسی در اقتصاد آماده است. خیلی از کسب و کار‌ها تعطیل شده‌اند و برخی شیوه کار خود را تغییر داده اند و برخی نیز دوست دارند نوع کسب و کار خود را تغییر دهند؛ بنابراین فضا آمادگی لازم برای تحول پایه‌ای را دارد.
فرصتی که با آن می‌توان یک جهش بزرگ را تجربه کرد
عزتی با بیان اینکه سیستم باید از این فضا نهایت استفاده را برای جهش اقتصادی ببرد، اظهار می‌کند: اگر سیستم در این شرایط برخی روال‌های گذشته، یک سری از حمایت‌های خود و سیاست‌های بالا دستی خود را تغییر دهد و در ارتباطات خارجی خود بازنگری کند و برنامه‌های حمایت‌های داخلی را جابجا کند، می‌تواند مسیر اقتصاد را بهتر از گذشته به سمت پیشرفت هدایت کند.
وی می‌گوید: این مسئله مستلزم آن است که برنامه خوبی با هدف‌های مناسب طراحی و تدوین شده باشد که می‌توان امیدوار بود که اقتصاد ما یک جهش و گام رو به جلو بردارد. شرط این است که همه مسئولان و سیاست گذاران بالا دستی بخواهند و بر اساس اصول و نظریه‌های اقتصاد یک اصول و چارچوب مناسب طراحی کنند و بعد از آن همه پشت آن بایستند.
تمرکز روی صنایع کارخانه‌ای به جای خدمات
عزتی همچنین با اشاره به راهکار‌های عملی در خصوص جهش اقتصادی می‌گوید: اگر بخواهیم در اقتصاد به رشد و جهش خوبی دست پیدا کنیم باید روی صنایع کارخانه‌ای برنامه ریزی کنیم. خوشبختانه بخشی که کمترین اثر را از کرونا گرفته و بیشترین کمک را به تامین نیاز‌های کرونایی انجام داده است صنایع کارخانه‌ای ما بوده است.
این استاد دانشگاه می‌افزاید: این صنایع نشان دادند در مواقع اضطرار می‌توانند کمک خوبی به اقتصاد داشته باشند. بخشی که بیشترین تاثیر را از کرونا گرفته بخش خدمات بوده است؛ بنابراین باید از همین فرصت استفاده کرد و فیتیله آن بخش را پایین کشیده و تمرکز را بر صنایع کارخانه‌ای گذاشت.
وی تصریح می‌کند: در دنیا تجربه نشان داده است که هر گاه صنایع کارخانه‌ای رشد کرده است بقیه بخش‌ها با درصد بالاتری رشد داشته اند، اما اگر بخش خدمات رشد کند نمی‌تواند باعث رشد صنایع کارخانه‌ای شود.
عزتی یادآور می‌شود: بنابراین بهترین سیاست آن است که با حمایت از صنایع کارخانه‌ای و رشد آن به توسعه بقیه بخش‌های اقتصاد نیز کمک کنیم.