اقتصاد۲۴ - منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس واقع در حاشیه خلیج فارس و در عسلویه به عنوان بزرگترین منطقه ویژه اقتصادی تخصصی صنایع نفت، گاز و پتروشیمی مطرح است که در محدوده ۴۶ هزار هکتاری استان بوشهر قرار گرفته است و مشتمل بر سه منطقه پارس یک (پارس جنوبی)، پارس دو (کنگان) و پارس سه (پارس شمالی) است.
این منطقه در سال ۱۳۷۷ به منظور برداشت از منابع نفت و گاز میدان پارس جنوبی و انجام فعالیت‌های اقتصادی در زمینه‌های نفت، گاز و پتروشیمی تاسیس شد.
در حقیقت منطقه گازی پارس جنوبی حوزه مشترکی است با کشور ساحلی قطر که از سال میلادی ۱۹۹۲ (شمسی ۱۳۷۱) و به تدریج اقدام به احداث تاسیسات استخراج - پالایش - مایع سازی (LNG) کرده و قرارداد‌هایی جهت صدور LNG با کشور‌های ژاپن – کره جنوبی و آمریکا منعقد کرد.
ایران در سال ۲۰۰۲ بهره برداری از این مخزن بزرگ گازی را آغاز کرد و برای بهره برداری از بزرگترین مخزن گازی دنیا که حدود ۹ درصد گاز جهان را در خود ذخیره کرده است، ۲۸ فاز طراحی کرد. علاوه بر سرمایه گذاران، شرکت‌های داخلی و پیمانکاران بزرگ نفتی، تلاش برای جلب سرمایه گذاران خارجی ادامه دارد. از این رو قوانین کار و سرمایه گذاری در این منطقه مطابق توصیه‌های جهانی تبیین شده است. با وجودی که قطری‌ها ۱۲ سال زودتر از ایران بهره برداری را شروع کردند، کارشناسان و متخصصان ایرانی با سرعتی بی نظیر و تلاشی شگرف توانستند میزان بهره برداری ایران را با قطر برابر کنند. طرح توسعه منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس با سرعت ادامه دارد و امید می‌رود این منطقه بخش عظیمی از نیاز داخلی و صادرات گاز ایران را تامین کند.
اهداف بنیادین تاسیس سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس، فراهم آوردن شرایط ضروری برای بهره‌گیری از مزیت‌های نسبی در حوزه صنعت نفت و گاز، ایجاد زیرساخت‌های لازم برای حضور سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی در زمینه صنایع پایین‌دستی پتروشیمی، صنایع مختلط، صنایع نیمه‌سنگین و بهره‌گیری از صنایع بالادستی گاز و پتروشیمی به منظور ایجاد ارزش افزوده، ارتقای سطح اشتغال و افزایش درآمد ملی، ورود تکنولوژی خارجی و دانش نوین مدیریتی، استفاده از ظرفیت‌های ترانزیتی منطقه به منظور حمایت و پشتیبانی از بخش تولید منطقه حوزه نفوذ و کشور، تلاش برای جلب و تشویق سرمایه‌گذاران برای اجرای طرح‌های سرمایه‌گذاری، عمرانی منطقه ویژه، گسترش و افزایش سطح خدمات فرهنگی، ورزشی، بهداشتی و درمانی برای ساکنان و در نهایت توسعه همه جانبه و پایدار منطقه ویژه با محوریت توسعه انسانی است.
زیرساخت‌ها و امکانات زیربنایی منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس
مجتمع بندری پارس
شرکت ملی نفت ایران جهت ارائه خدمات بندری به شناور‌های ورودی حامل کالا‌های پروژهای پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها و سایر صنایع وابسته و محصولات تولیدی صادراتی و همچنین شناور‌های خدماتی نسبت به طراحی و ساخت مجتمع بندری پارس، مشتمل بر بندر خدماتی و بندر پتروشیمی پارس و گوی‌های شناور SBM اقدام کرده است.
مجتمع بندری پارس به عنوان شاهرگ اصلی واردات و صادرات کالا در منطقه یکی از عوامل مهم جذب سرمایه گذاران داخلی و خارجی است.
فرودگاه بین المللی خلیج فارس
سازمان منطقه ویژه اقتصادی پارس در راستای ایجاد زیر ساخت‌های اساسی لازم برای نیل به اهداف تعیین شده و پاسخگویی به نیازمندی‌ها و تامین پیش نیاز‌های اجرای هرچه سریع‌تر پروژهای متعدد و عظیم صنایع گاز و پتروشیمی و توسعه اجتماعی واقتصادی منطقه ویژه به عنوان قطب صنعت گاز و پتروشیمی کشور در سال ۱۳۸۱ احداث یک فرودگاه جدید در منطقه عسلویه را ضروری تشخیص داده و در دستور کار قرار داد که در فرودین ۱۳۸۵ به بهر برداری رسید.
فرودگاه بین المللی خلیج فارس در جنوب شرقی استان بوشهر و در ارتفاع ۲۱ پا از سطح دریا در زمینی به مساحت ۷۰۰ هکتار در سال ۱۳۸۵ با ماموریت ارایه خدمات فرودگاهی، ناوبری وهوانوردی جهت پذیرش پرواز‌های داخلی و بین المللی توسط سازمان منطقه ویژه به منظور حمل و نقل مسافر و بار طراحی و احداث شده است. این فرودگاه با داشتن قریب به ۶ هزار پرواز پرواز داخلی، ورودی و خروجی و جابجایی بیش از یک میلیون مسافر در سال از نظر تعداد پرواز و تجهیزات ناوبری از جایگاه ویژه‌ای در سطح کشور برخوردار است.
این فرودگاه پس از فرودگاه بین المللی امام خمینی (ره) مجهزترین فرودگاه کشور از حیث استاندارد‌های روز دنیاست. این فرودگاه توان جابجایی ۷۵۰ هزار نفر مسافر در سال را دارا بوده و وسعت تقریبی آن ۷۰۰ هکتار است.
بیشتر بخوانید: ایده‌های نوین در توسعه صنعت پتروشیمی به‌کار گرفته می‌شود
شهرک حمل و نقل کالا
شهرک حمل و نقل کالا در سال ۱۳۸۲ با هدف تمرکز و کنترل عملیات حمل و نقل و با ظرفیت جابجایی حداقل بیست میلیون تن محصولات تولیدی در سال و استقرار ۲۱ شرکت حمل و نقل کالا طراحی و مصوب شد که در صورت لزوم و نیاز امکان توسعه آن وجود دارد.
طرح این پروژه شامل "مجموعه اداری مدیریت پایانه‌ها و خدمات گمرکی (پایانه‌های کالا و مسافر، امور گمرکی و سایر بخش ها)، ساختمان‌های جنبی (بهداری، آتش نشانی، مسجد)، نماینده گمرک ایران، دفاتر شرکت‌های حمل و نقل کالا، خوابگاه، رستوران، فروشگاه بزرگ عرضه مواد، دفاتر پست، نمایندگی بیمه، بانک، تسهیلات پشتیبانی (کارواش، مجتمع تعمیرگاهی و فروشگاه لوازم یدکی، باسکول، جایگاه سوخت:پمپ بنزین و گاز، مرکز معاینه فنی، دفتر پلیس+۱۰)، مجموعه فرهنگی و ورزشی، بارانداز، تاکسی سرویس، پارکینگ اداری، سه دروازه ورودی و خروجی و نگهبانی و پارکینگ عمومی خودرو‌های سبک و سنگین " است.
پایانه مسافری
پایانه مسافری از دیگر زیرساخت‌ها و امکانات زیربنائی منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس است که در زمینی به مساحت حدود ۸ هکتار در منتهی الیه ضلع غربی منطقه ویژه (در مجاورت دروازه غربی) و با توان جابه جایی ۵ میلیون مسافر در سال طراحی و احداث شده است. طرح این پروژه شامل " سالن ترمینال، پارکینگ عمومی، جایگاه تاکسی سرویس درون شهری و برون شهری، ایستگاه اتوبوس درون شهری، انبار مرکزی، خوابگاه رانندگان و ساختمان‌های جنبی از جمله بهداری، آتش نشانی، مسجد، جایگاه سوخت:پمپ بنزین و گاز، تعمیرگاه و کارواش " جایگاه اختصاصی اتوبوس جهت سوار کردن مسافرین است.
آب شیرین کن منطقه
آب مورد نیاز منطقه توسط دو واحد آب شیرین کن به ظرفیت تقریبی ۲۴۰۰۰ متر مکعب در روز و به روش اسمز معکوس تولید می‌شود. عملیات احداث این دو واحد تولید آب شیرین با مشارکت بخش خصوصی و مشارکت مالی بانک توسعه صادرات ایران در چارچوب یک قرارداد BOT، در سال ۱۳۸۲ شروع و در سال ۱۳۸۳ به پایان رسید.
سایت انبار‌ها
با توجه به نیاز صاحبان صنایع در منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس و با در نظر گرفتن ضوابط و مقررات حاکم بر منطقه به جهت ترانزیت کالا و صادرات محصولات صنایع پائین دستی و نگهداری مواد اولیه و قطعات مورد نیاز طرح‌های سرمایه گذاری، زمینی به مساحت تقریبی ۲۰۰ هکتار به عنوان سایت انبار‌ها پیش بینی شده است. ویژگی‌های بارز این محدوده عبارتند از: نزدیکی به مجتمع بندری پارس، مجاورت با جاده مواصلاتی شرق به غرب منطقه، دسترسی سریع به مرکز منطقه.
مجموعه ورزشی خلیج نایبند
این مجموعه از امکاناتی مانند استخر فوق سرپوشیده، زمین چمن مصنوعی پردیس، سالن بدنسازی المپیک و.. برخوردار است.
بیشتر بخوانید: رشد شتابان جذب نیروهای بومی در منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس
مناطق عملیاتی
۱- منطقه پارس ۱ (پارس جنوبی): این منطقه با ۱۴ هزار هکتار وسعت شامل ۱۶ فاز فرآوری گاز و ۱۵ مجتمع پتروشیمی و نیز صنایع پایین دستی پتروشیمی، صنایع مختلف مرتبط و صنایع نیمه سنگین است که فاز‌های ۱ تا ۱۰ به بهره برداری رسیده است و فاز‌های ۱۵، ۱۶، ۱۷، ۱۸، ۲۰ و ۲۱ نیز در این منطقه در حال ساخت است.
۲- منطقه پارس ۲ (پارس کنگان): اراضی منطقه پارس ۲ (پارس کنگان) به وسعت ۱۶ هزار هکتار، شامل ۸ فاز پالایشگاهی و یک طرح LNG است. ساخت فاز‌های ۱۱، ۱۲، ۱۳، ۱۴، ۱۹، ۲۲، ۲۳ و ۲۴ و کارخانه‌ی (IRAN LNG) در این منطقه برنامه ریزی شده است.
۳- منطقه پارس ۳ (پارس شمالی): اراضی پارس شمالی ۱۶ هزار هکتار است که به منظور پشتیبانی از طرح توسعه برخی میادین مهم هیدروکربوری اختصاص یافته است. میدان‌های گازی پارس شمالی، گلشن، فردوسی و فرزاد A و B در این حوزه عملیاتی قرار دارند.
تسهیلات بازرگانی و گمرکی منطقه
۱-ورود کالا از منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس جهت مصرفی داخلی تابع مقررات صادرات و واردات خواهد بود و صدور کالا از این منطقه بدون هر گونه تشریفاتی انجام خواهد شد.
۲-ورود کالا از خارج از کشور یا مناطق آزاد تجاری - صنعتی به منطقه ویژه، با کمترین تشریفات گمرکی انجام شده و ترانزیت داخلی کالای وارد شده به منطقه بر اساس مقررات مربوطه انجام خواهد شد.
۳-ورود کالای تولیدی در منطقه ویژه به مناطق واقع در مبادی ورودی کشور بدون هر گونه تشریفات گمرکی انجام خواهد شد.
۴-کالا‌هایی که از خارج و یا از مناطق آزاد تجاری- صنعتی یا مناطق ویژه دیگر به منطقه وارد می‌شوند می‌توانند بدون هر گونه تشریفات گمرکی از کشور خارج شوند.
۵-صاحبان کالا‌های وارد شده به منطقه ویژه می‌توانند تمام یا قسمتی از کالای خود را به منظور ورود موقت به داخل کشور به گمرک اظهار و با انجام مقررات مربوطه ترخیص کنند.
۶-در صورتی که پردازش کالا‌های وارد شده به منطقه به میزانی باشد که موجب تغییر تعرفه گمرکی کالا‌های مذکور شود، میزان سود بازرگانی مربوط به کالا‌های فوق برای ورود به سایر نقاط کشور تنها معادل سود بازرگانی مواد اولیه و قطعات وارداتی بکاررفته در آن، محاسبه و دریافت خواهد شد.
۷-وارد کنندگان کالا به منطقه می‌توانند تمام با قسمتی از کالای خود را در مقابل قبض انبار تفکیکی قابل معامله که توسط مدیریت منطقه صادر خواهد شد به دیگران واگذار کنند؛ در این صورت دارنده قبض انبار تفکیکی، صاحب کالا محسوب خواهد شد.
۸-مدیریت هر منطقه مجاز است حسب درخواست متقاضی نسبت به صدور گواهی مبدأ برای کالا‌هایی که از منطقه خارج می‌شوند با تأیید گمرک ایران اقدام کند.
۹-کلیه کالا‌هایی که برای تولید یا ارائه خدمات مورد نیاز منطقه ویژه وارد می‌شوند، از شمول و مقررات عمومی صادرات و واردات مستثنی هستند؛ واردات کالای مذکور به سایر نقاط کشور تابع مقررات صادرات و واردات خواهد بود.
۱۰-واردات درصدی از کالای تولید شده در منطقه ویژه به داخل کشور معادل نسبتی از مجموع ارزش افزوده و مواد و قطعات داخل بکار رفته در آن‌ها به قیمت کل کالای تولیدی، بدون هر گونه محدودیتی از جمله ثبت سفارش و گشایش اعتبار، مجاز است.
۱۱-کالا‌های تولید شده در منطقه ویژه همچنین مواد اولیه و قطعات منفصله وارد شده از مناطق ویژه به داخل کشور، به دلیل عدم استفاده از منابع و سهمیه ارزی کشور مشمول ضوابط قیمت گذاری نیستند.
تسهیلات واگذاری زمین در منطقه
واگذاری زمین بصورت دائمی
واگذاری زمین بصورت دائمی
- قالب قرارداد واگذاری: اجاره به شرط تملیک
- نرخ واگذاری زمین در مترمربع براساس نرخ اعلامی کارشناس رسمی دادگستری تعیین می‌شود.
نحوه واریز بهای فروش زمین
۱- واریز ۳۰ درصد از بهای زمین به صورت پیش پرداخت در زمان انعقاد قرارداد
۲- مابقی ارزش فروش زمین طی ۳۰ قسط تعیین گردیده است.
۳- تاریخ واریز اولین قسط پس از گذشت ۶ ماه پس از تاریخ انعقاد قرارداد است.
واگذاری زمین به صورت موقت
- قالب قرارداد واگذاری: اجاره
- نرخ اجاره زمین در مترمربع براساس نرخ اعلامی کارشناس رسمی دادگستری تعیین می‌شود.
- کل مبلغ اجاره در زمان انعقاد قرارداد بایستی به حساب سازمان واریز شود.