رشد شتابان جذب نیروهای بومی در منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس

 

اقتصاد ۲۴- منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس (عسلویه) برای کمتر ایرانی غریبه است و اگرچه گردشگری صنعتی در آن فعال نشده، اما به واسطه جاذبه‌های گردشگری اطراف آن، گذر مردم هم به این قطب اقتصادی افتاده و با جاذبه‌های پنهان آن آشنا شده‌اند. سابقه ایجاد منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس به سال ۷۷ بازمی‌گردد که براساس مصوبه شورای عالی مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی برای بهره‌برداری از منابع نفت و گاز پارس جنوبی و انجام فعالیت‌های اقتصادی در این حوزه‌ها در محدوده نوار ساحلی عسلویه و خلیج نایبند به وسعت ۳۰ هزار هکتار تاسیس شد و این روز‌ها با هدف صیانت از تاسیسات، یک دیوار بتنی ۳۲ کیلومتری در حال احداث است.

سیدپیروز موسوی که از زمان تاسیس این منطقه برای دومین بار در سمت مدیرعامل سازمان منطقه ویژه اقتصادی پارس قرار گرفته است، به تشریح آخرین اقدام‌های توسعه‌ای در این منطقه پرداخت. خبر خوش او ایجاد اشتغال برای یک هزار و ۵۶۴ نفر از نیرو‌های بومی در یک سال گذشته است که از این تعداد حدود ۳۲۰ نفر در عسلویه جذب کار شدند و این میزان ۶۰ درصد بیکاران این شهرستان است. او می‌گوید: ابلاغیه وزیر نفت در زمینه اشتغال، مبنای اصلی کار ما قرار گرفت که براساس آن شیوه‌نامه‌ای هم تنظیم شده بود. با اجرای آن نتایج حاصل شده آرامش، امید به آینده و سرزندگی در جامعه محلی است. موسوی پیشنهاد‌هایی هم برای روند اجرای طرح اسکان کارکنان اقماری دارد که متن کامل این گفتگو در ادامه می‌آید:

آقای موسوی؛ جنابعالی برای دومین بار در سمت مدیرعامل سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس قرار گرفتید، در این دوره نسبت به ۱۰ سال قبل که مدیرعامل سازمان بودید، چه تغییر و تحولات مثبت و چالش‌هایی را شاهد هستید؟

دوره گذشته که مدیرعامل سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس بودم، بستری برای جبران عقب‌ماندگی در برداشت از مخزن مشترک گازی با رقیب قطری فراهم شد و در این مسیر اقدام‌های ابتدایی از جمله واگذاری اراضی، تسطیح زمین، هموار کردن محل پالایشگاه‌ها و... در حال شکل‌گیری بود که تقریبا انجام شد. از آن مقطع تا امروز شاهد افزایش تولید گاز ترش، افزایش برداشت از میدان مشترک با قطر هستیم که مطابق با اهداف وزارت نفت تجلی یافته و شاید تا آخر امسال بتوانیم به میزان بیشتری از رقیب قطری در برداشت از مخزن مشترک سبقت بگیریم.

 

با نگاهی آماری در مقایسه با ۱۰ سال قبل، آن مقطع از این مخزن ۲۵۰ میلیون مترمکعب گاز برداشت می‌شد و اکنون تقریبا به ۶۳۰ میلیون مترمکعب رسیده است. این افزایش برداشت و تولید گاز در قالب احداث پالایشگاه‌ها و بهره‌برداری از پالایشگاه‌های جدید انجام شده است و خوشبختانه پرونده پارس جنوبی به استثنای فاز ۱۱ سال آینده بسته می‌شود. افزون بر این، افتتاح مجتمع‌های پتروشیمی هم از دیگر تحولات انجام شده در این منطقه نسبت به گذشته است. همچنین پس از بازپس‌گیری برخی اراضی به سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس با کمک قوه قضاییه، فاز ۲ پتروشیمی‌ها هم اجرایی شد و چند واحد به بهره‌برداری رسید و تعدادی نیز در حال فعالیت است که باید اعلام کنم تا سال ۱۳۹۹ آخرین پتروشیمی که شروع به کار کرده است، افتتاح خواهد شد.

در دوره جدید چه مشوق‌هایی برای سرمایه‌گذاران در نظر گرفته و با توجه به تحریم‌ها چه استقبالی از آن شده است؟

شرایط کشور با توجه به تحریم‌ها به شکلی است که حضور سرمایه‌گذاران خارجی مشکل است. ما مشوق‌هایی در نظر گرفتیم که سرمایه‌گذاران ایرانی برای مشارکت در این منطقه ترغیب شده‌اند و اکنون پیشنهاد‌هایی در این زمینه داریم. با توجه به مزیت‌ها و امتیاز‌های منطقه عسلویه علاقه‌مندی برای سرمایه‌گذاری در این منطقه وجود دارد. یکی از مهم‌ترین مسائل منطقه، زنجیره نفت، گاز و پتروشیمی است که این صنایع مرتبط سبب ایجاد پتروشیمی‌های مختلفی شده است که بتوانند هرکدام خوراک دیگری را تامین کنند.

 

اکنون به جایی رسیده‌ایم که صنایع پایین‌دستی پتروشیمی در اولویت فعالیت‌های ما قرار دارد و برنامه این است که در اراضی نزدیک فرودگاه خلیج فارس ـ عسلویه ـ با انتقال شبکه‌های آب، برق، بخار، آب دریا و خوراک جبهه جدیدی را در زمینه صنایع پایین‌دست پتروشیمی از طریق کریدور ۲۰۰ متری ایجاد کنیم. فکر می‌کنم با این اقدام حدود ۵۰ هزار نفر در اجرای پروژه‌ها و حدود ۱۰ هزار نفر به‌صورت ثابت و همچنین ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار نفر هم به شکل غیرمستقیم مشغول به کار خواهند شد.

 

خوشبختانه برای سرمایه‌گذاری در پتروشیمی‌ها استقبال بسیار خوبی شده و در این مسیر علاوه بر شرکت‌های زیر نظر بانک‌ها، سازمان تامین اجتماعی و شصتا از سوی بخش خصوصی نیز استقبال شده است. باید اشاره کنم آن دسته از بخش خصوصی که پیش‌تر در سایر بخش‌ها درگیر بودند، اکنون به سمت صنعت پتروشیمی گرایش پیدا کردند که نشان می‌دهد پتروشیمی از صنایع سودآور است و صادرات آن باوجود تحریم‌ها در حال انجام است و اکنون صادرات محصولات پتروشیمی از این منطقه به‌عنوان یکی از مراکز مهم تامین ارز کشور محسوب می‌شود. پیش‌بینی ما این است که با ایجاد صنایع پایین‌دستی هم اقدام مهمی شکل بگیرد.

یکی از دغدغه‌ها و مطالبات اصلی جامعه محلی در عسلویه و مناطق اطراف آن موضوع اشتغال بوده و شما از زمان حضور در این جایگاه وعده‌هایی در این زمینه دادید، در این باره، چه مسیری طی شده است؟

در دوره جدید که به اینجا آمدم، متوجه شدم نوعی بی‌اعتمادی در زمینه اشتغال وجود دارد که سبب نارضایتی و حتی تحرک‌هایی از سوی جامعه محلی می‌شود و این موضوع در دستور کار قرار گرفت. مطالعاتی انجام شد که نتایج گزارش کارشناسان حاکی از دیوار بی‌اعتمادی در زمینه اشتغال بود، از این رو اجرای ابلاغیه وزیر نفت در زمینه اشتغال مبنای اصلی کار ما قرار گرفت که براساس آن شیوه‌نامه‌ای هم تنظیم شده بود.

 

با اجرای آن نتایج حاصل شده، آرامش، امید به آینده و سرزندگی در جامعه محلی است. از زمان اجرای ابلاغیه وزیر نفت در دوره اخیر تقریبا حدود ۶۰ درصد بیکاران در یک سال اخیر فقط در بخش عسلویه جذب شده‌اند. بنده با توجه به ابلاغیه آقای زنگنه، اهمیت را به نزدیک‌ترین شهر به پارس جنوبی دادم. در پارس ۲ نیز کنگان در اولویت قرار گرفته است. با توجه به امتیاز سایت یک در مقایسه با سایت ۲ که دربرگیرنده غالب مجتمع‌های پتروشیمی است، برنامه‌ریزی ما در حوزه عسلویه، شهرستان جم، کنگان و دیر به‌عنوان اولویت‌های مهم در جذب حداکثری نفرات در اشتغال است.

شما تنها به آمار جذب نیرو در شهرستان عسلویه اشاره داشتید، مجموع نفرات جذب‌شده در یک سال اخیر چه میزان بوده است؟

براساس آمار در یک سال گذشته برای حدود هزار و ۵۶۴ نفر از نیرو‌های بومی اشتغال ایجاد شده است که از این تعداد حدود ۳۲۰ نفر در عسلویه جذب کار شدند و این میزان ۶۰ درصد بیکاران این شهرستان است و فکر می‌کنم ۴۰ درصد نیرو‌های جذب‌شده به سایر شهر‌های استان اختصاص دارند.

 

به هر حال معتقدم کار بسیار برجسته‌ای به ثمر رسیده است. ما با توجه به ابلاغیه وزیر نفت دیوار بی‌اعتمادی میان صنعت نفت و مردم را برداشتیم و اعتمادسازی کردیم. گزارش این اقدام مهم از سوی آقای واعظی، رئیس دفتر رئیس‌جمهور، به ریاست جمهوری ارائه شده است که تشکر کردند. گزارش‌های ما به همراه اسامی شاغلان جذب‌شده به همراه کد ملی و شماره تماس آنهاست و به عبارتی ما راستی‌آزمایی را هم انجام دادیم.

با توجه به نهایی شدن تقریبی تمامی فعالیت‌ها در پارس جنوبی، نیروی کار معطل‌مانده در منطقه چه می‌شود؟

اشاره خوبی داشتید که تقریبا فعالیت پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها به پایان رسیده است؛ اما نگاه ما به توانمندسازی جامعه باید نگاه جدیدی باشد؛ از این رو با توجه به شرایط موجود بررسی شد که اکنون دوره نگهداشت، تعمیرات و بهره‌برداری است و دیگر از حالت پروژه محور خارج شده‌ایم و باید نیرو‌ها را به شکل مهارتی آماده کنیم که بتوانند از صنایع مستقر در منطقه پشتیبانی کنند. بر این اساس در حال امضای قرارداد با سازمان مرکز فنی حرفه‌ای به‌منظور برگزاری دوره‌هایی با رویکرد جدید به جوانان جامعه محلی هستیم و در این راه آموزش‌های تعمیرات اساسی در دستور کار قرار می‌گیرد. برنامه ما این است که حداقل طی دو دوره در مقطع زمانی دو ساله نیرو‌ها را تربیت کنیم تا بتوانیم شمار اشتغال جوانان بومی را افزایش دهیم.

یکی از بحث‌های مهم صنعت نفت در ارتباط با جامعه محلی مسئله مسئولیت اجتماعی است، افزون بر مسئله اشتغال، چه فعالیت‌های دیگری انجام شده است؟

در حوزه مسئولیت اجتماعی اقدام‌های زیادی انجام شده و اعتمادسازی میان مردم منطقه و صنعت نفت به وجود آمده که نتیجه تلاش سازمان‌ها و شرکت‌های محلی و همچنین ستاد وزارت نفت است. ما در حال حاضر در تلاش برای حل مسائل و مشکلات در این زمینه با کمک وزارت نفت و تشکیل کارگروه‌هایی هستیم که بخشی از آن برطرف شده و بخشی نیز در حال انجام است.

 

اگر بخواهم جزئی‌تر به موضوع مسئولیت اجتماعی بپردازیم، خوشبختانه ماهیانه حدود ۵ هزار مترمکعب آب آشامیدنی به‌صورت رایگان به حوزه نزدیک یعنی شهرستان عسلویه داده می‌شود. در حوزه نخبه‌پروری نیز این ایده مطرح شد که باید با ایجاد فرصت‌هایی زمینه حضور جوانان در دانشگاه‌های خوب کشور را فراهم کرد؛ از این رو طرح نخبه پروری تعریف شد که با برگزاری کلاس‌های کنکور تلاش کردیم حاصل آن قبولی و حضور جوانان منطقه در دانشگاه‌های دولتی باشد.

 

سال گذشته این اقدام در ۸۰ درصد استان انجام شد و گزارش‌ها نتیجه‌بخش بود. افزون بر آن بررسی‌های ما در منطقه حاکی از رویارویی با معضل خروج از دایره تحصیل بود که بخشی از جوانان از یک سنی به بعد به دلایل مختلف از جمله رفت‌وآمد ترک تحصیل می‌کنند. اکنون با یک برنامه مدون در چهار شهرستان سرویس‌های حمل‌ونقل در حال انجام است. باید بگویم یکی از شاخص‌هایی که ما برای توسعه پایدار منطقه در نظر گرفتیم، مسئله تحصیلات عالیه و سوادآموزی است. ما نمی‌توانیم بگوییم این منطقه را توسعه یافته کرده و توسعه پایدار را برای آن در نظر گرفتیم، اما به مسئله تحصیلات جامعه محلی توجهی نداشتیم. افزون بر موارد یادشده اقدام‌های فرهنگی هم در حال انجام است.

یکی از موضوع‌هایی که در سال‌های اخیر خبرساز شده است، طرح اسکان کارکنان است، در این زمینه گزارشی موجود است؟

بنده اعتقاد دارم که خانواده باید در کنار کارکنان باشد، یکی از مسائلی که در صنعت نفت وجود دارد، طرح‌های اقماری است که خانواده را از هم جدا می‌کند، بنابراین وقتی می‌گوییم شرایط صنعت نفت سخت است و مسئولان تراز اول وقتی برای کارکنان تصمیم‌گیری می‌کنند، حتما این موارد را در نظر بگیرند که دوری از خانواده، حضور در محیط‌های خطرناک و غیراستاندارد در کنار گاز‌های شیمیایی و شرایط گرم آب و هوایی مواردی است که ایمنی و امنیت آنان را بر هم می‌زند.

 

با این حال، مسئله اسکان کارکنان بدون در نظر گرفتن زیرساخت‌های موردنیاز آن در زمینه‌های مختلف آموزشی، فرهنگی، درمانی، رفاهی و ... قابل اجرا نیست. این را به قطعیت می‌گویم با توجه به اینکه چندپروژه از سوی مراکز تحقیقاتی و پژوهشی از جمله مرکز مطالعات انرژی صنعت نفت تهیه شده است، همه گزارش‌ها در شرایط موجود استقرار خانواده‌ها در نقطه‌ای مثل عسلویه و کنگان را خالی از اشتباه نمی‌دانند. چون هنوز زیرساخت‌های لازم برای این موضوع مهم تهیه نشده است.

 

زیرساخت‌های لازم برای ارائه خدمات پزشکی، درمانی، پیشگیری، رفاهی، ورزشی و آموزشی و... وجود ندارد. حتی آن دسته از کارکنان که اکنون به حضور خانواده‌هایشان در منطقه علاقه‌مند هستند و مدت‌ها در نوبت قرار دارند، خانه به آن‌ها ندادند یا فرزندانشان را به دلیل کمبود مدارس نمی‌توانند ثبت‌نام کنند و با محدودیت فضای آموزشی هم مواجه هستیم. اعتقاد شخصی من این است که طرح اسکان می‌تواند برای خانواده نجات‌بخش باشد، اما با یک برنامه منسجم و فراهم کردن زیرساخت‌های اولیه و مورد نیاز اثربخش خواهد بود. هر کسی در صنعت نفت در این زمینه آمادگی داشته باشد، با او صحبت می‌کنم. چون دو دوره است که در این منطقه مسئولیت می‌گیرم و مسائل اینجا را به ریز می‌دانم.

معضل آلایندگی همواره از موارد مورد بحث و نگرانی در این منطقه است، اکنون گزارش‌ها چه روندی را نشان می‌دهد و چه برنامه‌ای در دستور کار قرار دارد؟

خوشبختانه ریاست جمهوری به موضوع آلایندگی در این منطقه ورود کرد و در این زمینه ابلاغیه‌ای به وزارتخانه‌های نفت، بهداشت و همچنین سازمان محیط‌زیست ارائه شد و براساس جلسات مختلف سازوکاری تعریف شده که بتوانیم آلایندگی را کاهش دهیم و در برخی نقاط آن را به صفر برسانیم.

 

بار مالی برای این حرکت مهم هم در نظر گرفته شده و برای ارسال به ریاست جمهوری در اختیار وزارت نفت قرار گرفته و موضوع از سوی دفتر ریاست جمهوری تحت پیگیری است تا با نظارت محیط‌زیست و قدرت اجرایی وزارت نفت در چند مرحله آلایندگی را به صفر برسانیم. این طرح با کمک پتروشیمی‌ها و پالایشگاه‌ها تهیه و شرح وظایف هرکدام از آن‌ها تعریف شده است. این بسته پیشنهادی را به وزارت نفت ارسال کردیم تا بار مالی آن تقسیم شود و نتایج آن را در مراحل مختلف اطلاع‌رسانی خواهیم کرد.

در بخش سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس برنامه خاصی در دست اجرا دارید؟

برنامه تغییر ساختار منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس را در دست داریم که با هدف کوچک‌سازی آن انجام می‌شود و مراحل نهایی را پشت سر می‌گذارد. برای تقسیم اراضی، ساختاری تهیه کردیم که قانون و مقررات در آن بیشتر حاکم است و بر این مبنا در تلاش هستیم توزیع اراضی را به نحو مناسب انجام دهیم. در بخش نیروی انسانی سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس نیز بخشی از نیرو‌ها (۴۰۰ نفر) در دوره قبل (از سال ۹۳) بدون هیچ قرارداد و تعهد و پیمانی وارد مجموعه شده بودند و حقوقی هم برایشان در نظر گرفته نشده و متاسفانه حتی در سیستم نیروی انسانی ثبت نشده بودند. زمانی که من به اینجا آمدم، ۱۰ ماه بود حقوقی دریافت نکرده بودند.

 

با مصوبه شرکت ملی نفت ایران توانستیم آن‌ها را در قالب پیمانکار جذب کنیم که اکنون حقوق آنان مطابق سایر پیمانکاران واریز می‌شود. در حوزه نیروی انسانی توجه خاصی شده است. اعتقاد داریم اگر ستاد با ما همراهی نکند، این امکان‌پذیر نیست که بتوانیم از نیروی انسانی رضایتمند و با انگیزه در سازمان استفاده کنیم. سعی کردیم مدیران قوی‌تری را در سازمان حاکم کنیم. به پیمان‌های جاری رسیدگی کردیم. شرح کار‌ها را تغییر دادیم که سبب ارتقای کیفیت و قانونمند شدن نرخ هزینه‌ها شد. ضوابط و مقررات را بر سازمان حاکم کردیم و این روند ادامه دارد. مسیر اصلی و خط قرمز ما عدول از قوانین و مقررات است.

 

از دیگر فعالیت‌های انجام‌شده، ساماندهی درخواست‌های سرمایه‌گذاران بوده که سریع‌تر مورد رسیدگی قرار گیرد و قانونمند حل شود. در زمینه اراضی که سال‌ها در اختیار سرمایه‌گذاران بوده، اما تمایلی به ساخت آن نداشتند، باید گفت که گاه این اراضی حدود ۱۰ تا ۱۵ سال بدون اینکه سرمایه‌گذاران در آن اقدامی انجام دهند، وجود داشت که آن‌ها را تعیین تکلیف کردیم و در حال فسخ قرارداد هستیم تا بتوانیم این فرصت را در اختیار سایر سرمایه‌گذاران قرار دهیم.

 

در حوزه اچ‌اس‌یی به‌منظور آمادگی بیشتر، چند آماده‌باش و مانور عملیاتی در حوزه پدافند غیرعامل و اچ‌اس‌یی انجام شده است، با توجه به سناریو‌های مختلفی که داشتیم، از جمله نشت گاز، عملیات انتحاری و عملیات تروریستی سعی کردیم این مانور‌ها را برای حفظ و ارتقای آمادگی در منطقه داشته باشیم. همچنین با هدف صیانت از تاسیسات، یک دیوار بتنی را در حال احداث داریم که در حوزه امنیت حراست و پدافند غیرعامل است. طول آن ۳۲ کیلومتر است که در حال حاضر ۴۲ درصد آن کار شده است و کار به‌سرعت در حال انجام است.

 

منبع: هفته نامه مشعل