اقتصاد24 – بخش تعاونی مدتهاست که به یک بخش مهجور در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تبدیل شده است. با وجود آمدن نامش در عنوان وزارتخانه، هنوز هم آنطور که باید به بخش تعاون توجه نمیشود. منتقدان میگویند که وزیر وقتش در پرداختن به مساله کار و اشتغال پر شده است؛ میگویند که وزیر وقتی برای بخش تعاون ندارد؛ مسالهای که در صحبتهای معاون سابق تعاون وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز میتوان دید: «تعاون به مدت ۲۰ سال یک وزارتخانه بود. حتی در آن زمان که وزیری مختص تعاون بود، این بخش به وضع مطلوب نرسید و پیشرفت نکرد. من بارها گفتم وزارت تعاون در واقع یک وزارتخانه «مستحبی» و شبیه درس انشاء است که در حوزه اجرا، حاشیهای است.»
در عین حال، اتاق تعاون هم به عنوان یکی از بخشهایی که باید با وزارتخانه همکاری داشته باشد، چندان از توسعه بخش تعاون راضی نیست. این را بهمن عبداللهی رئیس اتاق تعاون ایران هم تایید میکند: «یکی از عوارضی که توزیع فعلی دارد این است که کالای فروخته شده در فروشگاهها در برخی مواقع با قیمت گرانتر توسط مصرفکننده خریداری میشود، یعنی ارزش واقعی این پول بسیار کاهش مییابد، در حالی که اگر این اقلام با قیمت مصوب و معلوم در اختیار این افراد قرار گیرد، منفعت بیشتری برای مصرفکننده دارد و در عین حال هدف اصلی دولت یعنی تامین مواد اولیه اصلی برای مصرفکننده نیز محقق میشود. نکته دوم اینکه این خدمات باید از طریق تعاونیها توزیع شود چون در این صورت، تعاونیها فعال میشوند و ارتباط تعاونیها با اعضا بیشتر میشود. در عین حال وظیفه خدمترسانی به اعضا هم محقق میشود.»
با این حال، هر بار که صحبت از توزیع کالا میشود، مساله تعاونیها و استفاده از ظرفیتهای آن هم مطرح میشود، اما از نظر معاون وزیر که مسئولیت بخش تعاون را در وزارتخانه دارد، این بخش اولویت چندم وزارتخانه است؟ محمد جعفر کبیری معاون امور تعاون وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی که خودش هم دغدغه بخش تعاون را دارد، معتقد است که وزیر به اندازه کافی به بخش تعاون توجه میکند. او در گفتوگو با اقتصاد24 میگوید: «در دوره جدید که آقای شریعتمداری در وزارتخانه قرار گرفتند، در جلسات مختلفی به این امر تصریح کردند که بخش تعاون میتواند به اقتصاد ملی ایران به خصوص در شرایط فعلی، کمک قابل توجهی کند. در برنامهریزیهای وزیر هم این مساله را میتوان دید که به صورت جدی برای بخش تعاون برنامه دارد.»
وی تاکید میکند: «رویکرد جدید وزارتخانه این است که بخش تعاون به صورت خاص حمایت شود و از ما هم خواسته شده که با جدیت و سرعت بیشتری برنامه را دنبال کنیم. این در سخنرانیها و صحبتهای وزیر و البته در جلساتی که با ما و شورای معاونین دارند، کاملا مشهود است. اما در مورد توزیع کالا ما اعلام آمادگی کردیم که بخش تعاون ظرفیتهای خود را در اختیار سیستم توزیع قرار دهد تا اگر بنا به این شد که کالاهای اساسی راحتتر و با قیمت تمام شده کمتری به دست مردم برسد، از این سیستم شبکه توزیع استفاده مناسب شود. در این رابطه مذاکرات مقدماتی هم با وزارت جهاد صورت گرفته است.»
کبیری تاکید میکند که در تجربههای مشابه دیگر، تعاونیها به کمک مردم و دولت آمدند و فشار روی فروشگاههای زنجیرهای را کمتر کردند. وی از مذاکره وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با دو وزارت صمت و جهاد کشاورزی خبر داده و میگوید: «قرار است اگر دولت تصمیمی داشته باشد که بخواهد یارانه را به صورت کالایی توزیع کند، از ظرفیت تعاونیها استفاده کند. البته برای ماه مبارک رمضان و موارد اینچنینی نیز مذاکراتی با شرکت بازرگانی دولتی ایران داشتیم که طی تفاهم سه جانبه بین ما و اتاق تعاون و شرکت بازرگانی دولتی ایران از ظرفیت تعاونیها استفاده بهتری شود. البته این مساله هنوز نهایی نشده اما مذاکرات مقدماتی صورت گرفته که از این ظرفیت استفاده شود.»