اقتصاد۲۴- طبق آخرین مذاکرات صورت گرفته بین مقامات ایرانی و عراقی مقرر شد تا همکاری‌های دو کشور در حوزه برق افزایش یابد و در همین خصوص به گفته رضا اردکانیان، وزیر نیرو وصول نیمی از مطالبات برقی ایران از عراق و تمدید دو ساله قرارداد صادرات برق ایران به این کشور نتیجه این مذاکرات بود.
این در حالی است که بلافاصله پس از عقد این قرارداد در بیانیه ریاست جمهوری عراق آمده است که اردکانیان وزیر نیرو جمهوری اسلامی ایران بر آمادگی کشورش برای ادامه همکاری‌ها و حمایت‌ها از عراق در همه بخش‌ها تاکید کرد.
همچنین طبق اعلام وزارت نیرو، ماجد حنتوش، وزیر برق عراق، واردات برق از ایران را بسیار مهم و حیاتی توصیف کرد و گفته است، میزان واردات برق عراق از ایران ۱۲۰۰ مگاوات است که این حجم از واردات در فصل تابستان بسیار با اهمیت است.
صادرات برق به عراق با قدمت طولانی
صادرات برق ایران به عراق از سال ۲۰۰۴ میلادی از طریق ۵ خط شامل سه خط ۴۰۰ کیلوولت مرصاد- دیاله، خرمشهر- بصره و کرخه العماره آغاز شد که دو خط سرپل ذهاب- خانقین و مریوان- پنج وین آن را تکمیل کرد و اکنون به طور متوسط تا روزانه هزار و ۱۳۵ مگاوات رسیده است.
تاکنون چندین بار مقامات عراقی اظهاراتی مبنی بر قطع واردات از ایران عنوان کرده‌اند، البته چندین بار هم از آمریکا بابت تداوم واردات برق و گاز از ایران درخواست معافیت کرده‌اند. این در حالی است که ایران همچنان بابت دریافت پول برق از این کشور دچار چالش است.
پیش از این، در سال گذشته آمریکا از عراق خواسته بود نشان دهد که وابستگی به واردات گاز و برق ایران برای تامین برق مورد نیاز خود را کاهش می‌دهد و با شرکت‌های آمریکایی قرارداد ببندد.
نیازمندی بیش از حد عراق به برق ایران
در همین رابطه حمیدرضا صالحی، دبیر کل فدراسیون صادرات انرژی در گفتگو با اقتصاد ۲۴ گفت: در حالی که کشور در شرایط تحریم قرار دارد و زیر ساخت انتقال برق با ظرفیت ۱۵۰۰ مگاوات در حال صادرات به عراق فراهم است باید آن را به عنوان یک دستاورد حفظ کرد.
دبیر کل فدراسیون صادرات انرژی گفت: عراقی‌ها تا مدت‌ها به برق ایران نیاز دارند و دولت و وزارت نیرو در تلاشند که منابعی را از این طریق کسب کنند و امیدواریم این مسئله ادامه دار باشد.
وی تصریح کرد: قطعا دولت جدید عراق برنامه گسترش مبادی وارداتی را در دستور کار دارد و طبیعی است همین مسیر واردات از ایران را طی کند. همانگونه که ترکیه هم تصمیم گرفت علاوه بر روسیه، ایران را هم به مبدا واردات گاز خود اضافه کند؛ این نوع اقدامات از سوی کشور‌ها جهت حفظ منابع کشور دور از انتظار نیست.
به گفته صالحی، هر کشوری برای اینکه تامین انرژی و امنیت ملی کشورخود را تضمین کند به ناچار باید با چند کشور طرف قرارداد باشد بنابراین برنامه واردات عراق از عربستان غیرطبیعی نیست، اما در عین حال این کشور نمی‌تواند واردات از ایران را قطع کند.
وی تصریح کرد: ممکن است واردات برق عراق از ایران کم شود، اما منجر به قطع کامل حداقل تا چند سال آینده نمی‌شود، چون زیرساخت عربستان آماده این حجم زیاد نیاز به برق نیست.
توسعه زیر ساخت صنعت برق را باید بگیریم
دبیر کل فدراسیون صادرات انرژی توصیه کرد: بخشی از درآمد حاصل از صادرات برق ایران به عراق باید صرف توسعه پروژه‌های آینده و فراهم سازی و توسعه زیر ساخت در عراق توسط شرکت‌های ایرانی شود، چراکه این کشور در زمینه زیرساخت‌های صنعت برق آسیب زیادی دیده و این بهترین فرصت برای دستیابی به این بازار و ارزآوری از این منبع نزدیک و قابل اعتماد است.
صالحی یادآور شد: شرکت‌های ایرانی توانایی چنین اقدامی را در این کشور دارند، اما تنها نیاز آن‌ها به پشتیبانی مالی و حمایت اقتصادی و دیپلماسی دولت است. از این‌رو بازار مطمئنی برای ایران بشمار می‌رود.
کدام کشور‌ها برق ایران را می خواهند؟
صالحی در پاسخ به این سوال که کدام کشور می‌تواند در صورت نبود بازار عراق جایگزین مطمئنی برای صادرات برق ایران باشد، گفت: پاکستان و افغانستان نیز به برق ایران نیاز دارند.
وی تصریح کرد: پاکستان با جمعیت ۲۰۰ میلیون نفری خود نیاز به ظرفیت احداث ۳۵ هزار مگاواتی به دلیل کمبود برق دارد و این کشور نیاز‌مند برق ایران است. این بازار می‌تواند یکی از بهترین گزینه‌های صادرات برق ایران باشد.
به گفته دبیرکل فدراسیون صادرات انرژی، ایران بزرگترین و اولین تولید کننده گاز بشمار می‌آید و به دلیل ذخیره گاز بالا، باید تبدیل به برق شود از این‌رو به غیر از صادرات به کشور‌های همسایه باید در رسیدن به هاب منطقه نیز تلاش شود و برق را به اروپا برسانیم.
صالحی تاکید کرد: این برنامه می‌تواند در صورت اجرا تا ده سال آینده وضعیت ارزآوری ایران و درآمدزایی کشور را چندین برابر کند در حالی که باید با توجه به شرایط از بازار نفت عقب نشینی کرد و روی اعتبار این بازار جهت تامین منابع مالی کمتر حساب شود.
وی ادامه داد: هرچند در این خصوص دولت‌ها و وزارت نیرو اقداماتی را انجام داده اند اما مشارکت بخش خصوصی می‌تواند استفاده از این مسیر را برای صادرات برق و تبدیل شدن ایران به هاب انرژی هموار سازد.
دبیر کل فدراسیون صادرات انرژی در پایان با تاکید بر اینکه امروز دولت نمی‌تواند به بازار نفت امید زیادی داشته باشد، گفت: علاوه بر اینکه باید تلاش شود تا برق حاصل از ذخایر گازی کشوری که حرف اول تولید گاز را در دنیا می‌زند به سایر کشور‌های همجوار صادر شود، باید ایران را به هاب انرژی دنیا تبدیل کنیم که این مسیر با مشارکت بخش خصوصی قابل تحقق است.