اقتصاد۲۴ - برخی معتقدند مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کشور مکان هایی برای واردات شده اند و درآنها خبری از صادرات و سرمایه گذاری های اقتصادی و حتی تولید نیست و تلاش های بسیاری برای زیر سوال بردن عملکرد آنها دیده می شود اما با مسئولان و مدیران که گفتگو می کنیم متوجه تلاش این مناطق و آمار و ارقام درخشان و موفقیت های آنها در زمینه های مختلف می شویم که به نظر می رسد یا تلاش ها برای منفی کردن عملکرد این مناطق زیاد است و یا اینکه این تلاش ها و نتایج به دست آمده به خوبی رسانه ای و گزارش نمی شوند و به همین دلیل است که بسیاری افراد دید خوبی به این مناطق ندارند و عموم مردم نیز تصورشان از مناطق آزاد به چند مورد محدود می شود و درک درستی از فعالیت واقعی و حقیقی آنها ندارند، بنابراین گزارش عملکرد مناطق خط بطلانی بر نظرات منفی و سیاه نمایی های برخی افراد خواهد کشید و از طرفی می تواند درک درست تری برای افراد ایجاد کند.
پیش از این معاون اقتصادی و سرمایه گذاری مناطق آزاد به اقتصاد ۲۴ خبرهای خوبی از عملکرد مناطق آزاد در سال ۹۸ داده بود و آن را را سال خوبی توصیف کرد و گفته بود: معاونت اقتصادی با برنامه ریزی‌هایی که از ابتدای سال برای نیل به اهداف اصلی خود داشت، اقدامات بسیار خوبی به خصوص در زمینه تسهیل فرآیند‌های کسب و کار در مناطق انجام داد.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: در حوزه سرمایه گذاری دستورالعمل سرمایه گذاری برای کل مناطق آزاد تدوین شد که اگر این دستورالعمل به درستی اجرایی شود، این دو به طور همزمان می‌توانند به سرمایه گذارانی که علاقه‌مند به سرمایه گذاری در مناطق آزاد هستند کمک کنند. یکی دیگر از فعالیت‌ها در این حوزه تدوین کتابی برای معرفی فرصت‌های سرمایه گذاری است که در آن ۳۱۰ فرصتی که مطالعات آنها انجام شده و عملا به طرح تبدیل شده اند، معرفی و سرمایه گذاران برخی از آنها نیز انتخاب شده اند و به نظر می‌رسد در سه ماهه اول سال آینده، بیشتر این فرصت‌ها به سرمایه گذاران معرفی شوند و توسط سرمایه گذاران انتخاب و اجرا خواهند شد.
بیشتر بخوانید: مهمترین اقدامات اقتصادی و سرمایه‌گذاری در مناطق آزاد ایران/ ۹۸؛ سال خوب مناطق آزاد
سال گذشته سال رونق تولید نامگذاری شده بود و مناطق آزاد کشور نیز به مانند هر سال برنامه‌های خود را مطابق با شعار تعیین شده در فرمایشات رهبر انقلاب پیش بردند؛ در ادامه گزارش عملکرد و برنامه‌های مناطق آزاد تجاری صنعتی و مناطق ویژه اقتصادی در سال رونق تولید را از نظر می‌گذرانیم.
سال گذشته سال رونق تولید نامگذاری شده بود و مناطق آزاد کشور نیز به مانند هر سال برنامه‌های خود را مطابق با شعار تعیین شده در فرمایشات رهبر انقلاب پیش بردند؛ در ادامه گزارش عملکرد و برنامه‌های مناطق آزاد تجاری صنعتی و مناطق ویژه اقتصادی در سال رونق تولید را از نظر می‌گذرانیم.
در این گزارش مجموع عملکرد ۷ منطقه آزاد و ۳۳ منطقه ویژه اقتصادی آورده شده است.
گزارش عملکرد و برنامه‌های مناطق آزاد تجاری صنعتی و مناطق ویژه اقتصادی در سال ۱۳۹۸
طبق گزارش‌ها، سرمایه گذاری محقق شده بخش خصوصی در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در سال ۹۸ شامل ۱۳ هزار میلیارد تومان به علاوه ۵ میلیارد دلار سرمایه گذاری داخلی و ۱۳۷ میلیون دلار میلیون دلار سرمایه گذاری خارجی محقق شده است.
در همین سال که به نام رونق تولید بود ۱۷۲ واحد تولیدی به بهره برداری رسید و برای ۳۴ هزار نفر اشتغال مستقیم ایجاد شد.
مناطق آزاد ایران در زمینه تجارت هم موفقیت‌های بسیاری را در سال ۹۸ رقم زدند و طبق آمار صادرات غیر نفتی از این مناطق به سرزمین اصلی ۵ میلیارد دلار و به خارج از کشور ۱۷ میلیارد دلار بوده است. واردات به محدوده مناطق هم ۵ میلیارد دلار محاسبه شده است.
با احتساب این آمار می‌توان گفت ارزش صادرات غیر نفتی از مبدا مناطق آزاد و ویژه اقتصادی به سرزمین اصلی از سال ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۸ یعنی در بازه ۷ ساله ۳۸ میلیارد دلار و ارزش صادرات غیر نفتی از این مناطق به خارج کشور ۱۳۶ میلیارد دلار محاسبه شده است. در مقابل این آمار در طی این ۷ سال ارزش واردات به منظور تولید، عرضه و مصرف از خارج کشور به مناطق ۴۷ میلیارد دلار گزارش شده است و تراز تجارت خارجی بیش از ۸۹ میلیارد دلار اعلام شده است.
برنامه‌های مناطق آزاد در راستای رونق تولید
مناطق آزاد ایران در ۴ فرآیند پیش از تولید، حین تولید، پس از تولید و حامی تولید ۱۶ برنامه اقدام را در نظر گرفته بود که در مرحله اول و در فرآیند پیش از تولید با راهبرد تسهیل و ارتقاء فرآیند‌های سرمایه گذاری می‌توان به برنامه‌هایی همچون استانداردسازی فرآیند‌های درون سازمانی سرمایه گذاری و حذف ضوابط اضافی و تدوین مطالعات امکان سنجی مقدماتی PFS مطابق استاندارد‌های بین المللی اشاره کرد. همچنین در همین فرآیند با راهبرد ارتقاء فناوری و توسعه نوآوری برنامه راه اندازی مراکز نوآوری و فناوری و ایجاد صندوق‌های سرمایه گذاری جسورانه مدنظر بوده است.
اما در فرآیند حین تولید که با راهبرد‌های تسهیل و ارتقاء خدمات حین تولید و توسعه خدمات اعتباری همراه بود و پیشرفت ۳۱ درصدی داشته است، برنامه هایی چون توسعه سامانه یکپارچه فعالان اقتصادی مناطق (سیفام)، روان سازی فرآیند ثبت سفارش و تثبیت و افزایش ارز اختصاص یافته، توسعه خدمات سامانه صکوک، بهره برداری از صندوق حمایت و ضمانت فعالان اقتصادی مناطق و... در نظر گرفته شده بود.
بیشتر بخوانید: شکوفایی تولید در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی
در فرآیند پس از تولید راهبرد برندینگ منطقه مدنظر بود و برنامه‌های برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی فرصت‌های سرمایه گذاری و توانمندی مناطق آزاد و همچنین رتبه بندی فعالان اقتصادی و جاری سازی اعطای نشان کیفیت در مناطق در دستور کار بود و در فرآیند حین تولید برای رونق تولید راهبر‌های روان سازی اجرای قوانین مالیاتی و توسعه خدمات نهاد‌های مالیاتی مدنظر قرار گرفت و با پیشرفت ۴۳ درصدی برنامه‌های شفاف سازی قانون مالیات بر ارزش افزوده، احصاء و حل و فصل مشکلات مربوطه، پیاده سازی روش‌های نوین تامین مالی و استقرار بورس بین الملل مواجه شد. لازم به ذکر است که همه برنامه‌های نام برده شده از اولویت‌های درجه یک محسوب می‌شدند.
در فرآیند پس از تولید راهبرد برندینگ منطقه مدنظر بود و برنامه‌های برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی فرصت‌های سرمایه گذاری و توانمندی مناطق آزاد و همچنین رتبه بندی فعالان اقتصادی و جاری سازی اعطای نشان کیفیت در مناطق در دستور کار بود و در فرآیند حین تولید برای رونق تولید راهبر‌های روان سازی اجرای قوانین مالیاتی و توسعه خدمات نهاد‌های مالیاتی مدنظر قرار گرفت و با پیشرفت ۴۳ درصدی برنامه‌های شفاف سازی قانون مالیات بر ارزش افزوده، احصاء و حل و فصل مشکلات مربوطه، پیاده سازی روش‌های نوین تامین مالی و استقرار بورس بین الملل مواجه شد. لازم به ذکر است که همه برنامه‌های نام برده شده از اولویت‌های درجه یک محسوب می‌شدند.
مهمترین اقدامات به انجام رسیده در برنامه رونق تولید در سال ۹۸
به بهره برداری رسانیدن ماژول‌های اقتصادی پنجره واحد الکترونیک خدمات، بهینه سازی فرآیند‌های درون سازمانی جهت تسهیل کسب و کار در مناطق، حل و فصل مشکلات ورود مایحتاج واحد‌های تولیدی به محدوده مناطق، حل و فصل مشکلات معوقات مالیاتی واحد‌های تولیدی مستقر در مناطق، بهینه سازی ضوابط تاسیس بانک خارجی و آفشور در مناطق آزاد، تدوین سند و توسعه اقدامات نقش آفرینی مناطق آزاد در توسعه مبادلات تجاری با اوراسیا، تسریع در اجرای پروژه‌های عمرانی زیرساختی در توسعه سرمایه گذاری تولیدی، ایجاد مراکز نوآوری و فناوری مطابق دستورالعمل جهت حمایت از کارآفرینی نوآورانه و فناورانه از مهمترین اقدامات به انجام رسیده در برنامه رونق تولید در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی بوده است.