اقتصاد۲۴ - آستارا ششمین شهر بزرگ استان گیلان، شهری بندری در ساحل غربی دریای خزر و در شمالی‌ترین نقطهٔ استان گیلان و آخرین نقطهٔ مرزی ایران و جمهوری آذربایجان و از نظر جغرافیایی در مرکز تالش بزرگ قرار دارد. این بندر از شرق به دریای خزر، از شمال به آستارای جمهوری آذربایجان، از غرب به استان اردبیل و از جنوب به شهرستان تالش در استان گیلان محدود شده است.
آستاراچای، آستارای ایران را از آستارای جمهوری آذربایجان جدا می‌سازد. بخش اصلی راه شوسه آستارا-اردبیل تقریباً به موازات این رود و خط مرزی کشیده شده است. در منطقهٔ آستارا علاوه بر زبان ترکی آذربایجانی، زبان تالشی نیز رایج است این شهر از نظر جغرافیایی بر سر سه راه قرار گرفته است: راه جنوبی آن از کنار دریا خزر به بندر انزلی و راه شمالی آن از کناره همین دریا به آران (که روس‌ها آن را آذربایجان خوانده‌اند)، کشیده شده است. راه غربی آن که از گردنه حیران می‌گذرد، به اردبیل می‌رسد.
بیشتر بخوانید: گزارش عملکرد مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در سال ۹۸ منتشر شد/ بهرهبرداری از ۱۷۲ واحد تولیدی و ایجاد اشتغال برای ۳۴ هزار نفر
بیشتر بخوانید: گزارش عملکرد مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در سال ۹۸ منتشر شد/ بهرهبرداری از ۱۷۲ واحد تولیدی و ایجاد اشتغال برای ۳۴ هزار نفر
این شهر از نظر توریستی و گردشگری نیز دارای اهمیت بسیار است و بنا بر گزارش‌ها از لحاظ اقامت مسافر در سطح استان گیلان دارای رتبهٔ نخست بوده و بین ۲۰ تا ۳۰ شهر گردش‌پذیر ایران با جذب سالانه شش میلیون مسافر داخلی و ۸۰۰ هزار مسافر خارجی به‌شمار می‌رود. گلیم بافی و جاجیم بافی از عمده‌ترین صنایع دستی این شهر محسوب می‌شود.
تاریخچه بندر آستارا
بندر آستارا نخستین بندر خصوصی کشور و پنجمین بندر فعال ترانزیتی شمال کشور محسوب می‌شود که ساخت آن به سال ۱۳۷۵ برمی گردد. هدف از ساخت این بندر در طرح اولیه آن، ساخت بندر صیادی، تجاری و مسافری بود و بر اساس این طرح می‌بایست دو حوضچه مجزا که یک حوضچه برای بخش صیادی و حوضچه دیگر برای دیگر کاربری‌ها ساخته می‌شد در حالی که فقط حوضچه اول یعنی بخش صیادی آن ساخته شد و برای انجام فعالیت‌های شیلاتی مورد بهره برداری قرار گرفت و موج شکن مربوط حوضچه دوم به طور ناقص و نیمه کاره رها شد.
پس از انقراض ماهیان کیلکا، فعالیت‌های شیلاتی نیز متوقف و بندر صیادی آستارا عملا به یک بندر متروکه مبدل و سرمایه سنگینی که از محل بودجه عمومی کشور صرف احداث موج شکن‌ها، اسکله‌ها، پسکرانه، ساختمان‌ها، لایروبی و ... شده بود بلا استفاده ماند و صرفا به مکان پهلوگیری ناوچه‌های نیروی دریایی مبدل شد.
موقعیت مناسب جغرافیایی آستارا به لحاظ نزدیکی به استان‌های زنجان، آذربایجان (شرقی و غربی) و اردبیل از یکسو و تفکر نقش بندر در توسعه شهری در اذهان مسئولان از سوی دیگر از جمله دلایلی بود که ضرورت احیاء مجدد بندر را در قالب انجام فعالیت‌های تجاری – مسافری تشدید کرد؛ لذا به استناد مصوبه شماره ۳۶۸۹۵/۱۶۶۲۶۵ مورخ ۸۵/۱۲/۱۳ هیات دولت بهره برداری از اسکله‌های موجود استان با هماهنگی وزارت راه و ترابری تصویب شد.
در تاریخ ۸۷/۹/۲۳ قرارداد بندر آستارا به تصویب هیات عامل سازمان بنادر و دریانوردی کشور رسید و در تاریخ ۸۷/۹/۲۳ به اداره کل بنادر و دریانوردی استان گیلان ابلاغ و در فروردین ۱۳۹۲ بندر آستارا با پلودهی کشتی کانتینری به صورت رسمی افتتاح شد.
بیشتر بخوانید: منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس، بزرگترین منطقه تخصصی صنایع نفت، گاز و پتروشیمی را بیشتر بشناسید
آستارا با موقعیت خاص سوق الجیشی خود در شرایط کنونی نقش مهمی در تجارت ایفا می‌کند و علاوه بر مرز‌های چهارگانه زمینی، دریایی و ریلی، از منطقه ویژه اقتصادی نیز در بندر برخوردار است و با کامل شدن طرح توسعه آن جایگاه بسیار مهمی از منظر صادرات، واردات و حمل و نقل کالا‌ها خواهد داشت.
به گفته ارسلان زارع استاندار گیلان صادرات بیش از ۱۶۶ هزار تن کالا به ارزش بیش از ۸۰ میلیون دلار در ۲ ماه نخست امسال از مرز‌های این استان و افزایش ۳۳ درصدی آن از لحاظ وزن و ۶۰ درصدی از نظر ارزش نسبت به سال قبل، موقعیت بسیار عالی استان برای تجارت خارجی را نمایان می‌کند و مرز‌های آستارا در این راستا نقش مهمی ایفا می‌کنند.
فرهاد دلق پوش، رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت گیلان نیز پیش از این گفته بود: ۷۵ درصد صادرات استان از شهرستان آستارا صورت می گیرد و سال گذشته ۴۱۰ میلیون دلار کالای غیر نفتی از گمرک آستارا صادر شده که بیشتر آنها محصولات کشاورزی بوده است.