«باگ» بزرگِ بورس!

اقتصاد۲۴ - طی یک سال اخیر و با توجه به رشدی که بازار بورس تجربه کرده است، نگاه‌ها به این بازار تغییر پیدا کرده و بر تعداد فعالان بازار سهام افزوده شده، اما به دلیل اینکه زیرساخت‌های بورس جوابگوی حضور میلیونی سهام‌داران نیست، در بسیاری از اوقات شاهد کندی هسته معاملات بورس هستیم، در این رابطه بسیاری از فعالان بازار خواستار آن هستند که سامانه‌های معاملاتی به روز شود، تا دیگر شاهد چنین اختلالاتی نباشند.

علی صحرایی مدیرعامل شرکت بورس تهران در پاسخ به این پرسش که سهام‌داران بورس این روز‌ها نسبت به کندی هسته معاملاتی و هنگ کردن آن و اختلال در سامانه‌های معاملاتی اعتراضات فراوانی دارند، راهکار بورس برای حل این معضلات چیست، به فرارو گفت: در راستای بهینه‌سازی عملکرد سامانه و هسته معاملاتی بورس تهران از برخی از موارد دستور العمل اجرایی نحوه انجام معاملات در بورس اصلاح شد که بر این اساس، مواردی نظیر افزایش حجم لات معاملاتی یا همان افزایش در حجم هر سفارش خرید و فروش، تغییر در حجم قابل نمایش سفارش‌های دو بخشی و یا همان حذف سفارش‌های پنهان و تغییر در حداقل تغییر قیمت هر سفارش از یک ریال به ده ریال مورد اعمال قرار گرفت.

مدیرعامل شرکت بورس تهران افزود: این موارد منجر خواهد شد که حجم سفارشات کاهش یابد و با توجه به این موضوع از فشار مضاعف به هسته معاملاتی بورس تهران کاسته می‌شود، این در حالیست که این اصلاحات، برنامه‌های کوتاه مدت ما قلمداد می‌شود، از سویی به موازات این امر با استفاده از ظرفیت دانش شرکت‌های دانش بنیان در حوزه آی تی در قالب کنسرسیوم‌های داخلی ما به دنبال توسعه زیر ساخت‌های فنی بازار هستیم.

---

بیشتر بخوانید: سود بورس، خط کش جدید قیمت مسکن؟

علیرضا کدیور کارشناس بورس با اشاره به اینکه بیش از ۱۵ سال از راه‌اندازی هسته معاملات فعلی بورس تهران می‌گذرد، اظهار داشت: آن زمان با توجه به اینکه حجم معاملات بورس بسیار کم بود در قیاس با امروز و همچنین فعالان بسیار کمتری نیز حضور داشتند، هسته معاملات جوابگوی سفارشات بود، اما الان با توجه به وضعیتی که وجود دارد، دو راه‌حل بیشتر وجود ندارد.

وی افزود: اول اینکه سامانه معاملاتی فعلی ارتقاء یابد، یا اینکه سامانه معاملاتی جدیدی جایگزین شود، در غیر این صورت وضعیت فعلی ادامه خواهد داشت و هنگی هسته و اختلال در سفارشات اجتناب‌ناپذیر است، از سوی دیگر این وضعیت ممکن است به نفع عده‌ای از سهام‌داران تمام شود و در مقابل نیز این مسئله به زیان برخی دیگر شود.

کدیور گفت: الان مشکل این است، زمانیکه اختلال در هسته معاملاتی وجود دارد، سهام‌داری که سفارش خود را ارسال می‌کند از سامانه معاملاتی کارگزاری، ممکن است این سفارش مبتنی بر واقعیت و آن چیزی که بر روی تابلوی معاملاتی رد و بدل می‌شود نباشد، روز شنبه به عینه این موضوع را مشاهده کردیم که هنگی هسته بسیاری از صف‌های خرید را جمع آوری کرد، اما این مسئله به این راحتی‌ها قابل حل نخواهد بود.

این کارشناس بازار سهام بیان داشت: سازمان بورس اقداماتی نظیر حداقل تغییر هر سفارش از ریال به تومان یا تغییراتی دیگر را انجام داد به امید اینکه فشار از روی هسته برداشته شود، اما به دلیل اینکه فشار ارسال سفارش به قدری بالا است، باز هم هسته تاب نیاورد، بنابرابن همان‌طور که عرض کردم تنها راهی که وجود دارد این است یا هسته ارتقاء یابد، یا اینکه سامانه تغییر پیدا کند.

کدیور با اشاره به اینکه تغییر سامانه معاملاتی نیز با پیچیدگی‌های زیادی روبرو است، یادآورشد: اگر شرکتی داخلی نیز بتواند چنین برنامه‌ای را بنویسد، باید این سامانه جدید برای مدتی به طور آزمایشی فعالیت کند و مسائل ایمنی و همچنین باگ‌ها و خطا‌های آن مشخص شود، تا اگر این تست‌ها موفقیت آمیز بود، بعد از آن هسته معاملاتی جدید جایگزینی هسته فعلی شود.

حمیدرضا افشار کارشناس بازار سهام نیز با اشاره به اینکه برای راه اندازی و توسعه هر صنعتی ابتدا باید زیرساخت‌های آن مهیا و آماده شود تا مسیر ترقی آن را هموار کند، اظهار داشت: حال باید دید که آیا این بستر در بازار سرمایه مهیا شده یا خیر؟ که جواب این سوال با مراجعه به حتی یک روز معاملاتی در بورس به وضوح مشخص است که منفی خواهد بود.

وی افزود: از سال گذشته ما با هجوم عجیب و غریب نقدینگی به بازار سرمایه روبرو شدیم و تعداد افراد درگیر به طرز چشمگیری افزایش داشت، به طوریکه شاید سال گذشته برای هر عرضه اولیه حدود بیست هزار نفر شرکت کننده داشتیم، ولی در همین عرضه اولیه اخیر نماد سیتا ما با حدود ۴.۵ میلیون کد شرکت کننده روبرو بودیم.

افشار با اشاره به اینکه در زمانی نه چندان دور ارزش معاملات حتی به ۲۰۰ میلیارد تومان هم نمی‌رسید، بیان داشت:، اما حال این رقم روزانه بیش از ده هزار میلیارد تومان است، از سویی قدر مسلم بازاری که تمامی عملیات‌ها به صورت مجازی و الکترونیک انجام می‌گیرد و با تغییر این حجم از معاملات روبرو می‌شود، نیاز به بستری حرفه‌ای‌تر و سریع‌تر دارد.

این کارشناس بورس اضافه کرد: در این مدت یکسری قوانین خلق‌الساعه وضع شد مانند تغییر ساعت معاملات یکسری نماد‌ها که مسلما مرهم این مسئله نمی‌تواند باشد، حال اینکه این موضوع چرا در دستور کار سازمان بورس قرار نگرفته و باعث وارد شدن خدشه به چهره بازار شده، نیاز به بررسی از طرف نهاد‌های ذی‌ربط دارد، چون مسلما با این حجم از معاملات و کارمزد‌ها بحث تامین بودجه نمی‌تواند مطرح باشد.

وی همچنین با بیان اینکه این روز‌ها بسیاری از سهام‌داران از خدمات کارگزاری‌های بزرگ گله و شکایت بسیاری دارند، ادامه داد: یکی از ایرادتی که از نگاه افراد حقیقی تازه وارد به بورس می‌توان مطرح کرد، بحث خدمات کارگزاری‌ها قلمداد می‌شود، در این رابطه بحث‌های نظیر پذیرش، آموزش، اعتبارات، خدمات بعد از عضویت و پاسخگویی در بعضی کارگزاری‌ها حالت تاسف باری دارد و نیاز به نظارت‌های بیشتری از طرف کانون کارگزاران دارد.

افشار تصریح کرد: باید توجه داشت انحصاری بودن صنعت کارگزاری دلیل اصلی این کمبود‌ها است، عدم آموزش صحیح پرسنل و عدم نظارت صحیح به نحوه خدمت رسانی و برخورد با ارباب رجوع و همچنین تخصیص ندادن اعتبارات به‌خصوص به افراد حقیقی با سرمایه اندک مسئله‌ای است که نیاز به اراده‌ای جدی از طرف سازمان بورس و کانون کارگزاران دارد تا با برقراری عدالت، چهره خوشایندتری از بازار سرمایه به جامعه نشان داده شود.