اقتصاد۲۴ - در فضای مدیریتی پیشرفته و مدرن امروزی که انسان نقش اصلی را ایفا می‌کند، یکی از ابزار‌های سودمند ارتقای کیفی این منابع ارزشمند و افزایش اثربخشی یک مجموعه یا سازمان، توانمندسازی افراد در آن مجموعه است که امروز از آن به عنوان برنامه‌ای راهبردی نام می‌برند.
توانمندسازی فرآیندی است که در آن افراد، گروه‌ها و سازمان‌ها بر مسائل و مشکلاتی که با آن مواجه هستند، کنترل و اختیار پیدا می‌کنند؛ بنابراین هدف توانمندسازی کمک به افراد ضعیف است که تلاش کنند مهارت‌ها و توانایی هایشان را برای کنترل عاقلانه بر زندگی افزایش داده و بر ضعف‌هایشان غلبه کنند.
در حقیقت توانمندسازی مفهومی چندبعدی است که در حوزه‌های مختلف مانند مدیریت، روان‌شناسی، جغرافیا، کشاورزی، جامعه شناسی و... کاربرد دارد، اما در جامعه روستایی ابعادی چون توانمندی اقتصادی و اجتماعی و روانی بیشتر از سایر زمینه‌ها اهمیت دارد و موجب می‌شود برای افراد عزت نفس بیشتر، منزلت اجتماعی و تعامل و مشارکت اجتماعی را به وجود آورد.
بیشتر بخوانید: تحقق بخشیدن به توانمندسازی جامعه محلی از اولویت‌های سازمان منطقه آزاد کیش
توانمندسازی یکی از اجزای توسعه پایدار محسوب می‌شود که می‌تواند هم عامل و هم معلول توسعه باشد و به عقیده کارشناسان دستیابی به توسعه پایدار بدون توانمندسازی روستاییان امکانپذیر نیست و توانمندسازی آنان، راه حل سودمندی برای خروج از بیکاری هم در نظر گرفته شده است، به همین جهت در توسعه مدنظر مناطق آزاد کشور نیز، مسائل اجتماعی و به‌خصوص توانمندسازی جامعه محلی مورد توجه قرار دارد و با جدیت و با برنامه‌های متنوع پیگیری می‌شود.
توانمندسازی یکی از اجزای توسعه پایدار محسوب می‌شود که می‌تواند هم عامل و هم معلول توسعه باشد و به عقیده کارشناسان دستیابی به توسعه پایدار بدون توانمندسازی روستاییان امکانپذیر نیست و توانمندسازی آنان، راه حل سودمندی برای خروج از بیکاری هم در نظر گرفته شده است، به همین جهت در توسعه مدنظر مناطق آزاد کشور نیز، مسائل اجتماعی و به‌خصوص توانمندسازی جامعه محلی مورد توجه قرار دارد و با جدیت و با برنامه‌های متنوع پیگیری می‌شود.
برنامه‌های توانمندسازی جوامع محلی فرآیندی است مستمر که با ورود به جامعه هدف برای سازماندهی قابلیت‌های بالقوه آن‌ها و بالفعل کردن این قابلیت‌ها آغاز می‌شود و با فعالیت‌های آگاه‌سازی، حساس‌سازی و رایزنی با مقامات محلی برای اتصال آن‌ها به ساختار‌های محلی و نهادسازی‌های محلی و برنامه‌های ظرفیت‌سازی و مداخله ادامه پیدا می‌کند.
در فرآیند توانمندسازی جوامع محلی مدیریت مطلوب، استقلال در اجرا، شفافیت، پاسخ‌گویی و افزایش ظرفیت‌های محلی به وقوع می‌پیوندد و در واقع اجتماع، واحد اصلی تصمیم‌گیری و مدیریت توسعه قرار می‌گیرد.
به طور کلی و در سیاست‌های دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی با برنامه ریزی‌های مختلف، موضوع ارتقاء سطح مشارکت عمومی در توسعه اقتصادی و اجتماعی بخش تعاون در مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی تاکید می‌شود که یکی از نمونه‌های اخیر آن امضاء تفاهم نامه همکاری مشترک میان دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی و معاونت امور تعاون وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی بود که خرداد ماه سال جاری منعقد شد و مشاور رییس جمهور در این مراسم با اشاره به اینکه اقتصاد عدالتگرایانه با توسعه فعالیت تعاونی‌ها در کشور تحقق می‌یابد گفت: یکی از مهمترین بخش‌های اقتصادی کشور، بخش تعاون است که با رویکرد عدالتگرایانه و عدالت محور مطرح شده و در دنیا به عنوان جریان اقتصادی مورد توجه قرار گرفته است.
بیشتر بخوانید: سطح مشارکت عمومی در توسعه اقتصادی و اجتماعی مناطق آزاد ارتقاء می‌یابد
مرتضی بانک در ادامه افزود: با توجه به اینکه توسعه و پیشرفت بدون مشارکت اجتماعی امکانپذیر نیست، ایجاد تعاونی‌ها در این مناطق می‌تواند بهترین شکل مشارکت اقتصادی مردم در پروژه‌های توسعه‌ای مناطق با مدل تعاونی را امکانپذیر کند.
او ادامه داد: این شکل از مشارکت علاوه بر تاثیر مثبت بر روند توسعه مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی، در ارتقاء سطح معیشت مردم نیز بسیار موثر است.
مرتضی بانک در ادامه افزود: با توجه به اینکه توسعه و پیشرفت بدون مشارکت اجتماعی امکانپذیر نیست، ایجاد تعاونی‌ها در این مناطق می‌تواند بهترین شکل مشارکت اقتصادی مردم در پروژه‌های توسعه‌ای مناطق با مدل تعاونی را امکانپذیر کند.
او ادامه داد: این شکل از مشارکت علاوه بر تاثیر مثبت بر روند توسعه مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی، در ارتقاء سطح معیشت مردم نیز بسیار موثر است.
علاوه بر رویکرد کلی مناطق آزاد، برای توسعه اجتماعی مناطقی مانند کیش برنامه‌های بسیاری برای توانمندسازی جوامع محلی و افزایش تعامل و مشارکت افراد در فرایند‌های تصمیم سازی‌ها وجود دارد.
منطقه آزاد کیش با تاکید بر لزوم توسعه ظرفیت‌ها و شناسایی استعداد‌های فرهنگی، هنری و اجتماعی جامعه محلی بر مسیر اجرای کامل موضوع توانمندسازی در جزیره حرکت می‌کند و همچنین در تلاش است تا با تقویت حس مشارکت و تعاون افراد محلی، بالا بردن کیفیت فرهنگی زندگی ساکنان و بالابردن اثربخشی حوزه فرهنگی در توسعه اقتصادی، توجه بسیاری به بخش اجتماعی و فرهنگی جزیره و بالا بردن سطح آن‌ها همراه با توسعه اقتصادی کند.
سعید پورعلی معاون فرهنگی و اجتماعی سازمان منطقه آزاد کیش در همین زمینه بر لزوم توسعه ظرفیت‌ها و شناسایی استعداد‌های فرهنگی، هنری و اجتماعی جامعه محلی اشاره و بیان کرده است: تقویت حس مشارکت حداکثری این جامعه در ماموریت‌های توسعه سازمان منطقه آزاد کیش تاثیرگذار است.
پورعلی با بیان اینکه بخش خصوصی از خلاقیت‌ها و ظرفیت‌های خوبی برای اجرای رویداد‌های ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی در جزیره کیش برخوردار است، عنوان کرد: جزیره کیش منطقه‌ای برای برگزاری همایش‌ها، رویداد‌های فرهنگی و هنری، کنفرانس‌ها و سمینار‌ها و الگویی برای فراهم کردن مشارکت سازمان‌ها و تشکل‌های مردم نهاد است که بتوانند در توسعه زیرساخت‌های فرهنگی و آموزشی، هنری و رویداد‌های این حوزه نقش موثری داشته باشند.
منطقه آزاد کیش با تاکید بر توانمندسازی، به دنبال آن است که مردم بتوانند خود آغازگر، کنترل کننده و رهبر توسعه باشند و در کنار آن مشارکت آزادانه در پروژه‌ها و طرح‌های توسعه نیز داشته باشند که خود عاملی برای دستیابی به توسعه پایدار در جزیره کیش خواهد شد.
منطقه آزاد کیش با تاکید بر توانمندسازی، به دنبال آن است که مردم بتوانند خود آغازگر، کنترل کننده و رهبر توسعه باشند و در کنار آن مشارکت آزادانه در پروژه‌ها و طرح‌های توسعه نیز داشته باشند که خود عاملی برای دستیابی به توسعه پایدار در جزیره کیش خواهد شد.