اقتصاد۲۴- اگرچه هیچ‌گاه صادرات نفت به دلیل تحریم کاملا متوقف نشده، اما حجم بالایی از فروش نفت ایران به دلیل وضع محدودیت‌های نفتی و بانکی کاهش یافته است. ایران با رسیدن به توافق برجام توانسته بود تولید نفت را به بیش از ۵/ ۴ میلیون بشکه در روز و صادرات را به بیش از ۲ میلیون بشکه برساند که با بازگشت تحریم‌ها به مرور این میزان کاهش چشمگیری داشت.
در شرایطی که فروش نفت ایران با چالش‌های بسیاری از جمله ترس کشور‌ها برای معامله با ایران و شدت یافتن تحریم‌ها روبرو است، مسئولان به دنبال راهکار‌های جایگزین برای فروش نفت و افزایش عایدی‌های آن هستند.
عده‌ای بر کاهش تولید و بستن چاه‌ها نظر می‌دهند که برخی از صاحبنظران در این حوزه این موضوع را به طور کل رد می‌کنند.
نباید صرفا بر فروش نفت تمرکز شد
در این زمان دیپلماسی هم نتوانست در‌های بسته بازار جهانی را به سوی نفت ایران بگشاید. آیا زمان آن رسیده که برای جبران این کاستی، به دنبال کاهش ظرفیت بیش از حد تولید باشیم و یا به ناچار برخی از چاه‌های نفتی را ببندیم؟!
محمدعلی صادقی، کارشناس حوزه اقتصاد نفت در گفتگو با اقتصاد ۲۴ در پاسخ به این سوال که آیا کاهش میزان تولید نفت و یا بستن برخی چاه‌های نفتی می‌تواند به افزایش صادرات نفت کمک کند؟ گفت: این اقدام کارشناسی نیست. این مسائل بر کاهش میزان GDP کشور تاثیر مستقیم خواهد گذاشت و در صورتی که تولید داخلی در کشور ما متوقف شود و یا راندمان فعالیت اقتصادی در داخل کشور محدود شود، با توجه به اینکه در حال حاضر ما نفت را به پایین‌ترین قیمت خود به فروش می‌رسانیم و در کنار آن قیمت جهانی نفت نیز در بازار‌های بین المللی تحت تاثیر کرونا و افزایش تولید کشور‌ها به پایین‌ترین حد خود رسید و تازه در ۳، ۴ ماه اخیر دارد به ثبات نسبی می‌رسد بنابراین اجرای چنین اقداماتی کاملا اشتباه است.
بیشتر بخوانید: چین تنها کشوری است که رسما از ما نفت می‌خرد
صادقی تاکید کرد: باید توجه داشت که اقتصاد امروز دنیا تنها بر روی پاشنه فروش نفت نمی‌چرخد. حالا امروز بازار نفت برای ایران مانند سال‌های قبل نیست و تنها کشوری که می‌تواند به راحتی نفت ایران را بخرد مشخص است، هرچند هیچ اطلاع دقیقی از قیمت و میزان و زمان صادرات نفت‌مان به این کشور (چین) نداریم و نمی‌دانیم چه سرنوشتی برای این بازار پیش بینی شده است.
این کارشناس حوزه اقتصاد نفت افزود: اما ما کشور‌های تک محصولی همیشه نسبت به بازار‌های دیگر دچار عقب ماندگی هستیم؛ در صورتی که می‌توان به جای اتکا به فروش نفت بر روی فروش و صادرات سایر محصولات تولیدی در داخل کشور حساب کرد.
وی ادامه داد: موضوع کاهش وابستگی به نفت به ویژه در سال ۹۹ به دلیل تشدید تحریم‌ها و رکود اقتصادی حاکم بر جهان، مسئولان را برآن داشته تا نسبت به سیاست‌های درآمدزایی تغییر دیدگاه دهند.
این کارشناس حوزه اقتصاد نفت تاکید کرد: اقتصاد‌های تک محصولی که تمام نگاهشان به فروش نفت و گاز خلاصه می‌شود همیشه دچار خسران‌هایی هستند که هر کدام می‌تواند تبعات سنگینی برای اقتصاد در پی داشته باشد. دولتمردان باید راه‌های استقلال اقتصادی بدون نفت را هرچه سریعتر پیدا کنند.
وی با توضیح اینکه می‌توان بازار را به سمت صادرات غیر از نفت خام هدایت کرد، گفت: کشوری مانند ترکیه از هیچکدام از منابع نفتی و گازی که ما داریم برخوردار نیست و بالتبع با چنین معضلاتی نیز روبه‌رو نیست، زیرا وابستگی کمتری به فروش محصولات نفتی دارد و بیشترین درآمد را در مقایسه با ایران نفت‌خیز دارد.
صادقی گفت: متاسفانه ایران درآمد‌های خود را بر روی فروش منابع انرژی متمرکز کرده و همین موضوع موجب می‌شود به جای بررسی راهکار‌های دیگر درآمدزایی، تنها به دنبال راهکار‌های افزایش صادرات نفت و فرآورده‌های مربوط به آن باشند و از تولید و صادرات و در نهایت ارزآوری سایر محصولات غافل مانده اند. باید بر بازار‌های غیر نفتی تمرکز شود و این مسیر با توسعه تولید و حفظ بازار‌های جهانی میسر است.
این کارشناس اقتصاد نفت در پایان یادآور شد: بازار نفت برای کشوری مثل ایران تمام شدنی نیست؛ شاید امروز شرایط فروش نفت برای کشور مهیا نباشد، اما نمی‌توان انتظار داشت که از جریان‌های جهانی این بازار دور ماند و با بستن چاه‌های نفتی و یا کاهش بیش از حد تولید به حاشیه کشانده شود، اما باید پذیرفت برای حفظ اقتصاد کشور نیاز به سیاست‌های جدید به غیر از صادرات نفت داریم چراکه برای حفظ اقتصاد کشور باید به دنبال راه‌هایی برای ارزآوری و چرخش نظام اقتصادی کشور بود.