موانع صادرات؛ تحریم یا عدم تعمیق در تولید؟!/ هنوز ۷۰ درصد محصولات صادراتی کشور، خام است

رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین گفت: اگر کشور تولید منظم و مرتبی نداشته باشد، صادرات مواد خام تنها گزینه محسوب می‌شود. اکنون بیش از ۷۰ درصد محصولات صادراتی یا خام است یا فرآوری بسیار کمی بر روی آن صورت می‌گیرد.

اقتصاد۲۴ - در حالی سال جاری مسئولیت برگزاری مراسم روز ملی صادرات به اتاق ایران سپرده شد که حال و روز صادرکنندگان چندان خوش نیست. فعالان اقتصادی همواره لیستی از مشکلات صادراتی در حضور متولیان تجارت خارجی ارائه دادند. از مشکلات استرداد مالیات ارزش افزوده صادرکنندگان گرفته تا ناکارآمدی نظام تعرفه‌ای و ضوابط دست‌وپاگیر برخی از نهادها، اختصاص ارز صادراتی، گمرک و ... همگی مواردی بود که از سوی فعالان صادراتی به متولیان مطرح شده است.

مراسم روز ملی صادرات، همه‌ ساله در تاریخ ۲۹ مهر ماه برگزار می‌شود و فرصتی برای تقدیر از صادرکنندگان نمونه کشور به شمار می‌آید. تا سال گذشته وزارت صنعت، معدن و تجارت متولی برگزاری این مراسم بود تا اینکه عاقبت نقد و نظر بخش خصوصی در این زمینه شنیده شد و با اعلام رضا رحمانی وزیر پیشین صنعت، معدن و تجارت، مسئولیت برگزاری این مراسم از امسال به اتاق ایران سپرده شد.

از این رو کارگروه انتخاب صادرکننده برتر در پارلمان بخش خصوصی تشکیل شده تا ضمن زمینه‌سازی برای برگزاری باشکوه این مراسم، مقدمات ثبت‌نام از متقاضیان حضور در فرایند انتخاب صادرکنندگان نمونه را نیز به انجام برساند.

تحریم یا عدم تعمیق تولید

دولت همواره با شعار‌های رونق اقتصادی و بهبود معیشت مردم قصد ایجاد رقابت و توسعه تجارت را دارد، اما در عمل با موانع متعدد، رغبت سرمایه گذاری را از فعالان این بخش گرفته است و اجازه تعمیق در اجرای توسعه صادرات را نمی‌دهد.

در همین رابطه مجیدرضا حریری، رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین در گفتگو با اقتصاد ۲۴ گفت: هرچند این روز‌ها تحریم دست و پای ما را بسته، اما از همه مهمتر سیاست‌های اجرایی است که مانع اصلی توسعه صادرات محسوب می‌شود.

به گفته حریری، توسعه صادرات در گرو تولید باکیفیت و حضور مستمر در بازار‌های جهانی است، موضوعی که این روز‌ها با سختی‌های زیادی مواجه شده است چراکه متاسفانه مبادلات خارجی ایران به کمتر از ۱۰ کشور دنیا محدود شده و دیگر موضوع صادرات به خاورمیانه کمرنگ شده است.

وی تصریح کرد: نباید نادیده گرفت که این روند صادراتی، ایران را از سایر همسایگان که روزی مصرف کننده کالای ما بودند عقب نگه داشته است و گوی رقابت را در بازار‌های جهانی به دست کشور‌هایی داده که تا دیروز نه توان تولید داشتند نه توان صادرات.

بیشتر بخوانید: صادرکنندگان به اجرای شفافیت و ثبات در قوانین نیاز دارند

رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین ادامه داد: هرچند تحریم‌ها این روز‌ها دست و پای ما را بسته است، اما به معنای آن نیست که قبل از تشدید تحریم‌ها کار‌های بزرگی در توسعه صادراتی و تولید و تجارت کشور انجام داده بودیم و امروز قادر به انجام آن نیستیم، بلکه این مشکل سالهاست که گریبان تولید و صادرات کشور را گرفته است.

به اعتقاد حریری، موضوع صادرات کاملا بستگی به توسعه تولید دارد. تولیدی با کیفیت و قابل رقابت در بازا رجهانی. هرچند در طی سال‌های اخیر سخن از حمایت تولید بسیار بوده امادر عمل شاهد هستیم که بی نظمی در اجرای برنامه‌های توسعه‌ای و همچنین فقدان قانون واقعی حمایت از تولید و صادرات، توسعه و رونق را به کمترین میزان رسانده است.

وی تصریح کرد: اگر کشور تولید منظم و مرتبی نداشته باشد، صادرات مواد خام تنها گزینه محسوب می‌شود. اکنون بیش از ۷۰ درصد محصولات صادراتی یا خام است یا فرآوری بسیار کمی بر روی آن صورت می‌گیرد.

این فعال اقتصادی در بخش خصوصی با تاکید بر اینکه دولت برنامه کاهش وابستگی به صادرات نفت را کلید زده است، گفت: حالا که ارزآوری از مسیر صادرات نفت بسیار کاهش یافته، بهترین زمان برای جایگزین مناسب ایجاد شده است. صادرات غیر نفتی می‌تواند بهترین راه برای جبران کاهش درآمد‌های نفتی کشور باشد.

دست خالی تولیدکننده و صادرکننده در میدان رقابت

رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین در پاسخ به این سوال که راه‌های توسعه صادرات با توجه به مشکلات و پیچیدگی و همچنین اهمیت این موضوع چیست؟ گفت: در همه جای دنیا برای توسعه بخش‌های مولد کشور و نیز صادرات از ظرفیت بخش خصوصی استفاده می‌شود، یعنی اقتصاد باید وارد مدار اقتصادی آزاد شود.

وی تصریح کرد: متاسفانه در کشور ما از این ظرفیت استفاده نمی‌شود، اما به آن معتقدند که این بخش بهترین اهرم توسعه در تولید و صادرات است.

به گفته حریری، درآمد‌های نفتی می‌بایست در صندوق توسعه‌ای برای توسعه تولید امروز و آینده کشور، ذخیره و در نهایت اقتصاد به دست مردم اداره شود، اما این روند هنوز هم در ایران در حاشیه باقی مانده است، با این تفاوت که پول‌های ذخیره شده در صندوق توسعه ملی توسط دولت برداشته می‌شود و هیچ بازخوردی در تولید ندارد.

حریری یادآور شد: چطور تولید با دست خالی چرخ را بچرخاند و راهی بازار‌های صادراتی کند و چطور صادرکننده‌ای را به عنوان صادرکننده برتر و نمونه معرفی کند.

به اعتقاد رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین، هرچند امروز هم تولید کننده و هم صادرکننده با تمام توان خود درصدد توسعه است، اما باید پذیرفت که با دست خالی و بدون حمایت و از همه مهمتر با موانع‌های ایجاد شده، اقدام چنین کاری بسیار سخت و گا‌ها نشدنی است.

وی در پایان گفت: صادرات ایران در بسته و محدود نیست بلکه مشکلات آن ناشی از تفکر سیاست‌های یکطرفه‌ای است که سال‌ها به واسطه بخشنامه‌ها هر روز سایه‌ای سنگین‌تر بر صادرات کشور افکنده و حاصل سود آن تنها برای عده‌ای شده است.